Ευρωεκλογές 2024: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την εκλογική διαδικασία

Στις ευρωεκλογές του Ιουνίου σε ολόκληρη την ήπειρο θα εκλεγούν 720 βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Πρόκειται για αύξηση από τις 705 έδρες σήμερα, προκειμένου να καλυφθούν οι δημογραφικές αλλαγές σε πολλά κράτη μέλη.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το μόνο θεσμικό όργανο στην ΕΕ που εκλέγεται απευθείας από τους ψηφοφόρους. Τα άλλα δύο κύρια όργανα εκλέγονται έμμεσα: η σύνθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής απαιτεί την έγκριση των ευρωβουλευτών, ενώ το Συμβούλιο αποτελείται από υπουργούς των κρατών-μελών που ορίζονται από τις αντίστοιχες κυβερνήσεις τους.
Τα τρία θεσμικά όργανα συνεργάζονται –όχι πάντα με σύμπνοια– για να προωθήσουν τη νομοθεσία σε ένα ευρύ πεδίο τομέων, όπως η δράση για το κλίμα, η ψηφιακή ρύθμιση, η μετανάστευση και το άσυλο, η ενιαία αγορά, η προστασία του περιβάλλοντος και ο κοινός προϋπολογισμός.

Τι κάνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο;
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαμορφώνει άμεσα τη νομοθεσία, τις πολιτικές και τους προϋπολογισμούς της ΕΕ, αντικατοπτρίζοντας τη δημοκρατική φωνή σχεδόν μισού δισεκατομμυρίου πολιτών σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Όμως, ανεξάρτητα από τη σημασία του, η συμμετοχή στις εκλογές της ΕΕ παρουσιάζει πτωτική τάση, μειωμένη σημαντικά από το 62% που καταγράφηκε πριν από τέσσερις δεκαετίες.
Η μείωση αυτή συνεχίζεται παρά το γεγονός ότι υπάρχουν χώρες με υποχρεωτική ψηφοφορία, όπως το Βέλγιο, η Ελλάδα και η Βουλγαρία.
Το 2019, η προσέλευση των ψηφοφόρων αυξήθηκε με συμμετοχή λίγο πάνω από το ήμισυ των εκλογέων που έχουν δικαίωμα ψήφου.

Πότε θα γίνουν οι εκλογές;
Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα διεξαχθούν μεταξύ 6 και 9 Ιουνίου και θα διοργανωθούν σύμφωνα με τους εκλογικούς κανόνες κάθε κράτους μέλους. Οι ψηφοφόροι θα επιλέξουν τους εκπροσώπους της χώρας τους σε ανοιχτές, ημι-ανοιχτές και κλειστές λίστες. Μια πρόταση για εισαγωγή διακρατικών καταλόγων δεν βρήκε αντίκρισμα.
Η ψηφοφορία ξεκινά στην Ολλανδία την Πέμπτη 6 Ιουνίου και ακολουθεί η Ιρλανδία την Παρασκευή 7 Ιουνίου. Η Λετονία, η Μάλτα και η Σλοβακία θα συμμετάσχουν το Σάββατο 8 Ιουνίου, ενώ οι υπόλοιπες χώρες θα ψηφίσουν την Κυριακή 9 Ιουνίου.
Η Τσεχία και η Ιταλία θα επιτρέψουν την ψηφοφορία σε συνεχόμενες ημέρες: Παρασκευή και Σάββατο για τους Τσέχους και Σάββατο και Κυριακή για τους Ιταλούς.

Πόσους ευρωβουλευτές εκλέγει κάθε χώρα
Ο αριθμός των ευρωβουλευτών που εκλέγονται από κάθε χώρα της ΕΕ συμφωνείται πριν από κάθε εκλογική διαδικασία και βασίζεται στην αρχή της φθίνουσας αναλογικότητας, που σημαίνει ότι κάθε ευρωβουλευτής από μια μεγαλύτερη χώρα αντιπροσωπεύει περισσότερους ανθρώπους από έναν ευρωβουλευτή από μια μικρότερη χώρα.
Οι ευρωβουλευτές που θα εκλεγούν σε κάθε χώρα σε αυτές τις ευρωεκλογές είναι:

• Γερμανία: 96 ευρωβουλευτές
• Γαλλία: 81 ευρωβουλευτές
• Ιταλία: 76 ευρωβουλευτές
• Ισπανία: 61 ευρωβουλευτές
• Πολωνία: 53 ευρωβουλευτές
• Ρουμανία: 33 ευρωβουλευτές
• Ολλανδία: 31 ευρωβουλευτές
• Βέλγιο: 22 ευρωβουλευτές
• Ελλάδα: 21 ευρωβουλευτές
• Τσεχία: 21 ευρωβουλευτές
• Σουηδία: 21 ευρωβουλευτές
• Πορτογαλία: 21 ευρωβουλευτές
• Ουγγαρία: 21 ευρωβουλευτές
• Αυστρία: 20 ευρωβουλευτές
• Βουλγαρία: 17 ευρωβουλευτές
• Δανία: 15 ευρωβουλευτές
• Φινλανδία: 15 ευρωβουλευτές
• Σλοβακία: 15 ευρωβουλευτές
• Ιρλανδία: 14 ευρωβουλευτές
• Κροατία: 12 ευρωβουλευτές
• Λιθουανία: 11 ευρωβουλευτές
• Σλοβενία: 9 ευρωβουλευτές
• Λετονία: 9 ευρωβουλευτές
• Εσθονία: 7 ευρωβουλευτές
• Κύπρος: 6 ευρωβουλευτές
• Λουξεμβούργο: 6 ευρωβουλευτές
• Μάλτα: 6 ευρωβουλευτές

Ευρωεκλογές 2024: Πόσους σταυρούς βάζω
Σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ, όλες οι χώρες πρέπει να χρησιμοποιούν εκλογικά συστήματα που να εξασφαλίζουν αναλογική εκπροσώπηση, πράγμα που σημαίνει ότι ο αριθμός των εκλεγμένων μελών κάθε κόμματος εξαρτάται από το ποσοστό των ψήφων που έλαβε το κόμμα.
Στην Ελλάδα εφαρμόζεται η ψήφος με σταυρό προτίμησης, η οποία δίνει στους ψηφοφόρους την δυνατότητα να επιλέξουν συγκεκριμένους υποψήφιους.
Μπορούν να τεθούν μέχρι και τέσσερις (4) σταυροί προτίμησης. Οι υποψήφιοι που λαμβάνουν τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης εκλέγονται, εφόσον βέβαια το κόμμα τους έχει εξασφαλίσει τις αντίστοιχες έδρες.
Τα πολιτικά κόμματα πρέπει να συγκεντρώσουν τουλάχιστον το 3% των ψήφων για να μπορέσουν να εκλέξουν ευρωβουλευτή.
Η ελληνική επικράτεια αποτελεί ενιαία εκλογική περιφέρεια για την εκλογή των βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Τα πολιτικά κόμματα λοιπόν προτείνουν ενιαία ψηφοδέλτια για όλη τη χώρα.

Πού ψηφίζω στις Ευρωεκλογές 2024
Το εκλογικό σας τμήμα καθορίζεται με βάση την διεύθυνση κατοικίας σας. Για να το βρείτε, ανατρέξτε στον ιστότοπο του Υπουργείου Εσωτερικών.
Υπογραμμίζεται ότι στις χώρες του εξωτερικού, εντός ή εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν θα συσταθούν εκλογικά τμήματα. Συνεπώς, κάποιος που βρίσκεται στο εξωτερικό και θέλει να ψηφίσει, μπορεί να το κάνει με επιστολική ψήφο, αρκεί να έχει εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του υπουργείου Εσωτερικών έως τις 29 Απριλίου 2024, όπως αναφέρθηκε παραπάνω.

Με ποια έγγραφα ψηφίζω στις Ευρωεκλογές 2024
Για να ψηφίσει κάποιος θα πρέπει να έχει μαζί του ταυτότητα ή διαβατήριο, άδεια οδήγησης ή βιβλιάριο ασφαλιστικού ταμείου για τον απαραίτητο έλεγχο.
H αναγνώριση των εκλογέων μπορεί να γίνει και με χρήση της ψηφιακής ταυτότητας.

Ευρωεκλογές 2024: Ποιοι ψηφίζουν
Οι Έλληνες θα εκλέξουν στις 9 Ιουνίου τους 21 ευρωβουλευτές που θα εκπροσωπούν την Ελλάδα στην Ευρωβουλή μέχρι το 2029.
Αν και υπάρχουν ορισμένοι κοινοί κανόνες, η κάθε χώρα-μέλος της Ε.Ε διεξάγει τις Ευρωεκλογές με διαφορετικούς τρόπους.
Στην Ελλάδα, οι ευρωεκλογές διεξάγονται την Κυριακή 9 Ιουνίου, με τις κάλπες να είναι ανοιχτές από τις 07:00 το πρωί ως τις 19:00 το απόγευμα.
Δικαίωμα ψήφου έχουν όσοι:

• Συμπληρώνουν το 17ο έτος της ηλικίας τους κατά το έτος των εκλογών (άρα οι γεννηθέντες ως τις 31/12/2007).
• Είναι είτε Έλληνες πολίτες, είτε πολίτες κράτους μέλους της ΕΕ με μόνιμη διαμονή στην Ελλάδα.

Ευρωεκλογές 2024: Πόσους ευρωβουλευτές βγάζει η Ελλάδα – Πώς κατανέμονται οι έδρες
Το νομοσχέδιο για τις ευρωεκλογές εκτός από την εισαγωγή της επιστολικής ψήφου, περιέχει και μια παρέμβαση στον τρόπο κατανομής των εδρών.
Συγκεκριμένα το νομοσχέδιο αναφέρει:
«1. Η Ανώτατη Εφορευτική Επιτροπή του άρθρου 101 του π.δ. 26/2012 (Α΄57), που εδρεύει στο Υπουργείο Εσωτερικών, με βάση τους, κατά το άρθρο 5 του παρόντος, πίνακες των πρωτοδικείων, καταρτίζει τον γενικό οριστικό πίνακα των αποτελεσμάτων της ψηφοφορίας σε όλη την επικράτεια και με βάση τα αποτελέσματα αυτά προβαίνει στην κατανομή των εδρών των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μεταξύ των συνδυασμών των κομμάτων και των συνασπισμών συνεργαζόμενων κομμάτων που μετείχαν στην εκλογή, σύμφωνα με όσα ορίζονται στις παρ. 2 έως 4 του παρόντος.
2. Η κατά την παρ. 1 κατανομή ενεργείται αναλογικά με την εκλογική δύναμη σε όλη την επικράτεια των συνδυασμών που μετέχουν σε αυτήν, σύμφωνα με τη διαδικασία των παρ. 3 και 4.
3. Κόμμα ή συνασπισμός συνεργαζόμενων κομμάτων που δεν συγκέντρωσε ποσοστό έγκυρων ψηφοδελτίων τουλάχιστον ίσο με το τρία τοις εκατό (3%) του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων, που έλαβαν σε ολόκληρη την επικράτεια τα κόμματα και οι συνασπισμοί συνεργαζόμενων κομμάτων, δεν δικαιούται έδρα μέλους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
4. Για τον υπολογισμό των εδρών συνολικά στην επικράτεια που δικαιούται κάθε κόμμα ή συνασπισμός συνεργαζόμενων κομμάτων που πληροί το κριτήριο της παρ. 3 εφαρμόζονται τα εξής:

• Για την κατανομή των εδρών ως εκλογικό μέτρο λαμβάνεται το ακέραιο μέρος του πηλίκου που προκύπτει από τη διαίρεση του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στην επικράτεια όλοι οι εκλογικοί σχηματισμοί, δια του6 αριθμού των εδρών (21).
• Ο αριθμός των εδρών που αναδεικνύουν όσοι συμμετέχουν στην κατανομή εδρών προκύπτει από το ακέραιο μέρος του πηλίκου της διαίρεσης του συνόλου των εγκύρων ψηφοδελτίων, που έλαβαν στην επικράτεια διά του εκλογικού μέτρου.
• Αδιάθετες έδρες κατανέμονται ανά μία σε όσους έχουν το μεγαλύτερο αχρησιμοποίητο υπόλοιπο, αρχίζοντας από τον συνδυασμό με το μεγαλύτερο υπόλοιπο. Σε περίπτωση ίσου αριθμού αχρησιμοποίητου υπολοίπου, προηγείται ο συνδυασμός με τον μεγαλύτερο αριθμό έγκυρων ψηφοδελτίων στην επικράτεια. Αν εξακολουθούν και παραμένουν αδιάθετες έδρες, αυτές κατανέμονται ανά μια σε κάθε συνδυασμό ξεκινώντας από αυτόν με τον μεγαλύτερο αριθμό έγκυρων ψηφοδελτίων στην επικράτεια».

Ποιοι είναι οι υποψήφιοι;
Ο Άρειος Πάγος, το Ανώτατο Αστικό και Ποινικό Δικαστήριο της Ελλάδος, ανακοινώσε τα υποψήφια κόμματα και συνδυασμούς των επερχόμενων Ευρωεκλογών, σαράντα πέντε (45) ημέρες πριν από αυτ΄λες. Αναλυτικός κατάλογος στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών.