Στέφανος Παραστατίδης*: Για να μην κλαίμε πάλι πάνω από τα καμένα

Σύμφωνα με στοιχεία της Πυροσβεστικής, ο αριθμός των πυρκαγιών αυξήθηκε πάνω από 20% το πρώτο τετράμηνο του 2024. Το Αστεροσκοπείο Αθηνών κρούει τον κώδωνα του κινδύνου καθώς οι εκτιμήσεις δείχνουν αυξημένες πυρκαγιές την αντιπυρική περίοδο ενώ η κυβέρνηση δείχνει πλήρως απροετοίμαστη για αυτό το σενάριο. Αναλύω επιγραμματικά:

1. Τα 13 Περιφερειακά Επιχειρησιακά Κέντρα Πολιτικής Προστασίας (ΠΕΚΕΠΠ) που είχαν προβλεφθεί στον νόμο 4662/2020 και που θα ενίσχυαν την πρόληψη των καταστροφών, ακόμα δεν λειτουργούν, παρόλο που ήδη από το 2021 έχει ενταχθεί στο ταμείο ανάκαμψης η χρηματοδότησή τους με 131εκ. ευρώ. Ο λόγος; Εδώ και τρία χρόνια δεν βρέθηκαν τα κατάλληλα κτίρια και οικόπεδα!
2. Οι καθαρισμοί των οικοπέδων που πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τέλος του μήνα, δεν έχουν καν ξεκινήσει, και η κυβέρνηση πετάει το μπαλάκι των ευθυνών στου Δήμους (αλλά όχι και τους πόρους) με αποτέλεσμα οι δήμοι να λένε ότι δεν έχουν λεφτά για να τους κάνουν.
3. Σοβαρή έλλειψη τεχνικού και επιστημονικού προσωπικού στους δήμους της χώρας, για τους οποίους η κυβερνητική πλειοψηφία νομοθέτησε ότι πρέπει να συστήσουν τριμελείς επιτροπές (αποτελούμενες από δασολόγο, μηχανικό & υπάλληλο της Πολιτικής Προστασίας) για τον έλεγχο εφαρμογής των μέτρων πυροπροστασίας. Οι επιτροπές αυτές δεν έχουν καν συγκροτηθεί, την ίδια στιγμή που παραμένουν αδιόριστοι χιλιάδες επιτυχόντες του γραπτού διαγωνισμού του ΑΣΕΠ, μεταξύ των οποίων και άτομα με αυτές τις ειδικότητες. Τι άλλο δείχνει αυτό, από μια αδυναμία συντονισμού μεταξύ του υπουργείου εσωτερικών και του υπουργείο πολιτικής προστασίας;
4. Η γνωστή «λύση» του μητρώου: Φτιάξε ένα ακόμα μητρώο και το πρόβλημα θα λυθεί σκέφτονται οι ιθύνοντες του Μαξίμου. Δεν εξηγείται αλλιώς γιατί νομοθέτησαν το «Εθνικό Μητρώο Τήρησης Μέτρων Πυροπροστασίας» όπου οι ιδιοκτήτες πρέπει να δηλώνουν ότι καθάρισαν το οικόπεδό τους από ξερόχορτα. Ένα μητρώο που προστίθεται στα ήδη υπάρχοντα μητρώα όπου οι ιδιοκτήτες πρέπει να μπουν και να δηλώσουν κάτι για τις ιδιοκτησίες τους, χωρίς να μπορεί το κράτος να οργανωθεί και να ζητήσει μια φορά σε ένα σημείο, όλες τις πληροφορίες που χρειάζεται (Εθνικό Κτηματολόγιο, Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου, Δήλωση ακινήτων στο Ε9, Ηλεκτρονική Βάση Κανονισμού Πυροπροστασίας).
5. Ακόμα ένα μητρώο, φτιάχνει η κυβέρνηση, αυτή τη φορά για να χαρίσει την δασική βιομάζα σε λίγους και εκλεκτούς: Το μητρώο πιστοποιημένων αγοραστών δασικής βιομάζας, το οποίο θα χειρίζεται το ΤΑΙΠΕΔ. Για να γραφτεί κάποιος στο μητρώο θα πρέπει να έχει μέσο γενικό ετήσιο κύκλο εργασιών μεγαλύτερο των 3εκ ευρώ κατά την τελευταία τριετία και εγγυητική επιστολή αξίας 30.000ευρώ. Κι όλα αυτά, ενώ στην διαχείριση του δάσους και την ορθή αποκομιδή της παραγόμενης βιομάζας, που αποτελεί παράγοντα υψηλού κινδύνου πυρκαγιάς, είναι σημαντικός ο ρόλος των τοπικών κοινοτήτων, σύμφωνα με τους ειδικούς και τη σχετική βιβλιογραφία. Και μάλιστα, η κυβέρνηση θέσπισε αυτό το μητρώο, σε άσχετο χρόνο, τον Νοέμβριο 2023, με τροπολογία, άρα χωρίς διαβούλευση και εκτίμηση επιπτώσεων.
6. Οι έλεγχοι που έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί μέχρι τις 30 Μαρτίου σε όλα τα ακίνητα κοντά σε δάση και άλση, δεν έχουν ουσιαστικά ξεκινήσει.

Στην Ελλάδα, από το 2020 και μετά, βλέπουμε στο διάγραμμα (Με δεδομένα από το European Forest Fire Information System (EFFIS) Copernicus) ότι ο αριθμός των πυρκαγιών μειώνεται αλλά η έκταση των καμένων εκτάσεων αυξάνεται. Δηλαδή, έχουμε λιγότερες πυρκαγιές, τις οποίες δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε έγκαιρα και αποτελεσματικά και τις αφήνουμε να καίνε, συχνά για μέρες, καταστρέφοντας χιλιάδες στρέμματα.

Στην περίπτωση που επιβεβαιωθούν οι φετινές προβλέψεις αυξημένων πυρκαγιών, η Ελλάδα διατρέχει τον κίνδυνο ενός εφιαλτικού σεναρίου.

Αντί της επαρκούς προετοιμασίας, το κράτος προωθεί το δόγμα της ατομικής ευθύνης ως δικαιολογία για την πολιτική ανευθυνότητα και την υπουργική ανικανότητα.

Ενδεικτικά, ο αρμόδιος υπουργός Βασίλης Κικίλιας έδωσε τον τόνο για το αφήγημα του φετινού καλοκαιριού, από την Πάτρα όπου δήλωσε ότι «όλο το κράτος είναι σε συναγερμό, ζητώ και από τους πολίτες να συναισθανθούν την κρισιμότητα των στιγμών». Με άλλα λόγια, το κράτος ό,τι μπορούσε να κάνει το ‘κανε, η ευθύνη τώρα περνάει στους πολίτες.

Σε ακόμη μία περίπτωση η Ελλάδα είναι αφημένη στην τύχη της, ενώ η κυβέρνηση χτίζει εκ των προτέρων το αφήγημα της απόσεισης των ευθυνών.

Αν αυτό δεν είναι πολιτική ανικανότητα, τότε τι;

* Ο Στέφανος Παραστατίδης είναι πρώην Γραμματέας Οργανωτικού. Βουλευτής Κιλκίς και Υπεύθυνος του Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής