Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (Recep Tayyip Erdoğan) είπε κάποτε ότι όποιος κερδίσει την Κωνσταντινούπολη κερδίζει την Τουρκία . Αν ισχύει αυτό, το διακύβευμα για τις δημοτικές εκλογές της Κυριακής είναι υψηλό, καθώς άνθρωποι σε όλη τη χώρα των 85 εκατομμυρίων ετοιμάζονται να επιλέξουν τους τοπικούς ηγέτες τους.
Είναι τόση η σημασία της ψηφοφορίας αυτού του Σαββατοκύριακου που οι πολιτικοί αναλυτές εικάζουν ότι μια νίκη του νυν δημάρχου της Κωνσταντινούπολης, του κεντροαριστερού Εκρέμ Ιμάμογλου (Ekrem Imamoglu), θα τον καθιστούσε πρωτοπόρο για την τουρκική προεδρία το 2028.
Αυτό είναι το τελευταίο πράγμα που θέλει ο Ερντογάν, έχοντας ήδη δει το συντηρητικό του Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚ ή ΑΚΡ) που συμπαθεί τους ισλαμιστές, νικημένο από τον Ιμάμογλου και το πιο κοσμικό, μετριοπαθές Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) στις δημοτικές εκλογές της του 2019. Όλοξ θυμόμαστε ότι ήταν τόσο εξοργισμένος ο Ερντογάν από το εκλογικό αποτέλεσμα που προκήρυξε δεύτερες εκλογές και είδε τον Ιμάμογλου να κερδίζει τον υποψήφιο δήμαρχο του Κόμματος ΑΚ με ακόμη μεγαλύτερη διαφορά.
Μια νίκη για την αντιπολίτευση αύτριο θα μπορούσε να φέρει τη χώρα σε μια νέα κατεύθυνση, παρουσιάζοντας μια μεγάλη πρόκληση για τον Ερντογάν και την επί δεκαετίες παραμονή του Κόμματος στην εξουσία. Ο ίδιος ο Ερντογάν έγινε γνωστός ως δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης τη δεκαετία του 1990 πριν κερδίσει αργότερα την προεδρία. Τώρα δουλεύει με κάθε τρόπο για τον υποψήφιο δήμαρχο του κόμματός του Μουράτ Κουρούμ (Murat Kurum), έναν 47χρονο πρώην υπουργό περιβάλλοντος και αστικοποίησης.
«Η Κωνσταντινούπολη ξεχωρίζει ως ένα πολύ σημαντικό σημείο πολιτικής μάχης», δήλωσε στο CNBC ο Arda Tunca, οικονομολόγος της τούρκικης ιστοσελίδας PolitikYol από την Κωνσταντινούπολη. Η πόλη φιλοξενεί 15,5 εκατομμύρια ανθρώπους, καθιστώντας την πιο πυκνοκατοικημένη πόλη ανάμεσα στα 27 κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Και η Τουρκία, ως ο δεύτερος μεγαλύτερος στρατός στο ΝΑΤΟ και σημαντικό οικονομικό και πολιτικό σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης, έχει αναδειχθεί ως παγκόσμιος παίκτης τα τελευταία χρόνια, διαδραματίζοντας εξέχοντες ρόλους μεσολάβησης σε συγκρούσεις όπως ο πόλεμος Ουκρανίας-Ρωσίας και μεσολαβώντας μεγάλες επενδύσεις και εμπορικές συμφωνίες με πλούσια αραβικά κράτη του Κόλπου.
«Πολλές χώρες στον κόσμο διοικούνται από υπουργικά συμβούλια, αλλά η Κωνσταντινούπολη – μεγαλύτερη από πολλές από αυτές τις χώρες – διοικείται από δήμαρχο. Αυτό είναι περίεργο, αλλά δείχνει επίσης πόσο σημαντικό είναι να κερδίσεις την Κωνσταντινούπολη», αναφέρει ο Tunca.
Μεγάλες τουρκικές πόλεις όπως η Κωνσταντινούπολη και η πρωτεύουσα Άγκυρα θα είναι τα βασικά σημεία για παρακολούθηση των αποτελε΄σμάτων των εκλογών. Υπενθυμίζεται ότι και τις δύο το 2019 τις κέρδισε η αντιπολίτευση.
«Οι τουρκικές δημοτικές εκλογές αποτελούν συχνά ένα πολιτικό βαρόμετρο ενόψει των προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών που είναι προγραμματισμένες να διεξαχθούν το 2028», δηλώνει η Kristin Ronzi, αναλύτρια στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική της εταιρείας συμβούλων RANE (RANE Risk Intelligence).
«Αν και οι πλατφόρμες των υποψηφίων για τις δημοτικές εκλογές αντικατοπτρίζουν τοπικά ζητήματα που επηρεάζουν την καθημερινή ζωή των Τούρκων πολιτών, οι δημοτικές εκλογές μπορούν να δημιουργήσουν το σκηνικό για τις επόμενες προεδρικές εκλογές».
Ο Χακάν Ακμπάς (Hakan Akbas), ανώτερος σύμβουλος του Ομίλου Albright Stonebridge, περιέγραψε τις εκλογές ως «στιγμή αποβάθρας, που ενδεχομένως αναδιαμορφώνει τον πολιτικό χάρτη, επηρεάζει την οικονομική πολιτική και υπαγορεύει την ποιότητα της αστικής ζωής».
«Το διακύβευμα είναι μεγάλο, καθώς τα αποτελέσματα θα μπορούσαν είτε να εδραιώσουν την κυριαρχία του AKP είτε να ανοίξουν το δρόμο για ένα πιο πλουραλιστικό πολιτικό τοπίο», τόνισε.
Το κύριο πρόβλημα της αντιπολίτευσης είναι η ίδια η αντιπολίτευση
Παρά τα χρόνια της οικονομικής αναταραχής, ο πληθωρισμός σε πάνω από 65% και η τουρκική λίρα στην πιο αδύναμη θέση έναντι του δολαρίου, ο Tunca πιστεύει ότι το Κόμμα AKP του Ερντογάν, το οποίο κυριαρχεί εδώ και καιρό σε εθνικό επίπεδο, θα κερδίσει τις εκλογές αυτού του Σαββατοκύριακου. Το αποδίδει στην ίδια την αντιπολίτευση, την οποία περιγράφει ως τον χειρότερο εχθρό της.
«Για την αντιπολίτευση, η κύρια πρόκληση είναι οι αδύναμοι πολιτικοί και η αποδιοργανωμένη πολιτική της. Το κύριο πρόβλημα για την αντιπολίτευση είναι η ίδια η αντιπολίτευση», τονίζει με νόημα.
Ο σημαντικός συνασπισμός της αντιπολίτευσης δημιουργήθηκε τον Μάιο του 2023 σε μια προσπάθεια να ανατρέψει τον Ερντογάν από την προεδρία κατά τις τελευταίες γενικές εκλογές στην Τουρκία δεν πέτυχε τίποτα με αποτέλεσμα να υποστεί μια μεγάλη ήττα και απογοήτευση για την αντιπολίτευση, της οποίας ηγήθηκε το CHP του Ιμάμογλου και ηγέτη τότε τον Κεμάλ Κιλιτσντλάρογλου.
Κάποιοι μάλιστα στην Τουρκία κατηγορούν το καθεστώς Ερντογάν, για το γεγονός ότι στον ίδιο τον δημοφιλή Ιμάμογλου, τώρα 52 ετών, απαγορεύτηκε από το δικαστικό σώμα της Τουρκίας να είναι υποψήφιος, κάτι που οι αντίπαλοι του Ερντογάν ισχυρίζονται ότι σχεδιάστηκε από τον πρόεδρο για να μειώσει τον ανταγωνισμό του. Το Κόμμα AKP λέει ότι ο λόγος πίσω από την απαγόρευση ήταν εγκλημάτων που σχετίζονται με τα φορολογικά, ενώ οι υποστηρικτές του CHP λένε ότι ήταν καθαρά πολιτικοί λόγοι.
«Παρόλο που το ΑΚΡ κυβερνά τη χώρα πολύ άσχημα και οι οικονομικές συνθήκες της Τουρκίας έχουν επιδεινωθεί, το ΑΚΡ θα είναι και πάλι ο νικητής των επερχόμενων εκλογών», υποστήριξε ο Tunca.
Από τη μεριά του ο Ronzi του RANE βλέπει το αποτέλεσμα των εκλογών περισσότερο σαν μια ανατροπή.
«Τα στοιχεία της δημοσκόπησης για την εκλογή για τη δημαρχία στην Κωνσταντινούπολη υποδεικνύουν μια στενή κούρσα» μεταξύ των δύο πρωτοπόρους δημάρχων, είπε και συνέχισε «τα στοιχεία των δημοσκοπήσεων από ορισμένους από τους βασικούς αγώνες δείχνουν ότι το CHP έχει σημαντική υποστήριξη σε αυτούς τους δήμους. Εάν οι υποψήφιοι του CHP κερδίσουν σε μεγάλες πόλεις, θα δείξει ότι μπορούν να ξεπεράσουν τον πολιτικό κατακερματισμό μεταξύ των κομμάτων της αντιπολίτευσης».
Αυτοί οι υποψήφιοι «θα τοποθετηθούν πιθανότατα ως πιθανοί προεδρικοί υποψήφιοι πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2028 λόγω της ικανότητάς τους να κερδίσουν λαϊκή υποστήριξη [και] να ενώσουν τους ψηφοφόρους της αντιπολίτευσης», πρόσθεσε.
Θα γίνει πιο αυταρχικό το καθεστώς Ερντογάν;
Εν τω μεταξύ, οι αναλυτές παρακολουθούν για να διαπιστώσουν πώς τα αποτελέσματα θα υπαγορεύσουν τις επόμενες κινήσεις του Ερντογάν και εάν ένας ήδη άνισος πολιτικός χώρος ανταγωνισμού θα γίνει ακόμη λιγότερο δημοκρατικός.
Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Freedom House, στην έκθεσή του για τη χώρα «Turkey: Freedom in the World 2023 Country Report), περιέγραψε τον Ερντογάν και το ΑΚP pvw πως έχουν γίνει «ολοένα και πιο αυταρχικοί τα τελευταία χρόνια, εδραιώνοντας σημαντική εξουσία μέσω συνταγματικών αλλαγών και φυλακίζοντας αντιπάλους και επικριτές».
«Μια εντεινόμενη οικονομική κρίση και οι επερχόμενες εκλογές… έδωσαν στην κυβέρνηση νέα κίνητρα για να καταστείλει τη διαφωνία και να περιορίσει τον δημόσιο λόγο», προστίθεται στην έκθεση.
Κρίσιμο στο πλευρό του AKP και του Ερντογάν είναι τα εθνικά μέσα ενημέρωσης, σημείωσε ο Akbas.
«Η κυβέρνηση κυριαρχεί στο 90% περίπου των μέσων ενημέρωσης. Αυτή η κυριαρχία γέρνει τη δημόσια συζήτηση υπέρ της, αφήνοντας την αντιπολίτευση να δυσκολεύεται να επικοινωνήσει με τους ψηφοφόρους μέσω των κυρίαρχων μέσων», είπε, προσθέτοντας ότι οι τουρκικοί νόμοι «πλέον επιτρέπουν τη φυλάκιση δημοσιογράφων και χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έως και τρία χρόνια για κοινοποίηση «ψευδών». ή «παραπλανητικές» πληροφορίες. Αυτό απειλεί τον δημοκρατικό ακρογωνιαίο λίθο της δωρεάν ενημέρωσης και συζήτησης».
Για τον Soner Cagaptay, διευθυντή του Τουρκικού Ερευνητικού Προγράμματος στο Ινστιτούτο της Ουάσιγκτον (Turkish Research Program at the Washington Institute) μια απώλεια για το κόμμα του Ερντογάν μπορεί απλώς να σκληρύνει αυτές τις τάσεις αντί να τις αποδυναμώσει.
«Εάν η παράταξη του προέδρου πάρει πίσω την πόλη από την αντιπολίτευση στις 31 Μαρτίου, μπορεί να αισθάνεται αρκετά άνετα ώστε να επικεντρωθεί σε πιο θετικά βήματα οικοδόμησης κληρονομιάς», έγραψε σε ένα άρθρο για το think tank. «Αλλά μια απώλεια θα μπορούσε να τον οδηγήσει να διπλασιάσει τις εθνικιστικές και λαϊκιστικές πολιτικές στο εσωτερικό και στο εξωτερικό».
