Νίκος Τσούλιας*: Η Παιδαγωγική εκδιώκεται από το σχολείο (α)

Έρχεται ο με ψηφιακή μορφή συντηρητικός Διοικητισμός

«Δεν είναι μόνο τα παλιά email ή η ερωτική σας ζωή που μπορούν να εμφανιστούν ξανά και να σας δημιουργήσουν προβλήματα. Μπορεί να είναι και τα μαθηματικά στα οποία κοπήκατε, ο καβγάς τον οποίο μπλέξατε στο σχολείο ή η αδυναμία σας να κάνετε φίλους ως νήπιο». (Αlec Ross, Οι βιομηχανίες του μέλλοντος).  

O Αlec Ross ήταν σύμβουλος της Χίλαρι Κλίντον επί προεδρίας του Ομπάμα στις ΗΠΑ. Θεωρείται ως ένας από τους καλύτερους γνώστες της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, σε παγκόσμια κλίμακα.

Στο θέμα μας. Σε ένα σύνθετο κοινωνικό, εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό πρόβλημα – αυτό της σχολικής βίας – αντί να επιδιώκεται η δημιουργική σύμπραξη όλων παραγόντων του σχολείου: εκπαιδευτικών, μαθητών, γονέων και Υπουργείου Παιδείας επιλέγεται από την πολιτική ηγεσία η διαμόρφωση κλίματος καταγραφής (χωρίς καμιά προστασία των προσωπικών δεδομένων των μαθητών) και κλίματος αντιπαράθεσης, μιας νοοτροπίας γνωστής και εξόχως αγαπητής στην ιδεολογία της νεοφιλελεύθερης Ν.Δ.

Ο κ. Πιερρακάκης πιστεύει ότι το σχολείο είναι ένα δημόσιος οργανισμός, μια ΔΕΚΟ, και ότι με ένα πλέγμα αυστηρών διοικητικών πράξεων θα δώσει λύση σε ένα πολυσύνθετο κοινωνικό ζήτημα, που εμπεριέχει μάλιστα πηγές κυρίως εξωσχολικές, παραμερίζοντας εντελώς τον βασικό ρόλο της Παιδαγωγικής. Και δεν βλέπει κάτι πολύ απλό. Παρά το γεγονός ότι το αν και διαρκώς «κανοναρχεί» αυτός και η προκάτοχός του για το θέμα,  η σχολική βία ζει και βασιλεύει και μάλιστα ενισχύεται με το πέρασμα του χρόνου, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα.

Υπάρχει αντικειμενική δυσκολία, γιατί το μεγάλο μέρος των κυρίαρχων και εκτεταμένων μορφών της βίας μεταξύ των μαθητών  – πηγάζει από εκτός  σχολείου πεδία: από τα πολλαπλά προβλήματα των οικογενειών, από το τοξικό κλίμα στην πολιτική αντιπαράθεση, από τα ισχυρά ρεύματα ρατσισμού, από την κραταιά υποκουλτούρα των ΜΜΕ και κυρίως από τις κοινωνικές ανισότητες και από τις αγωνίες των μαθητών και των μαθητριών, που βλέπουν ένα μέλλον – και μάλιστα πολύ ορατό και κοντινό  – γκρίζο και σκοτεινό.

Το να αντιμετωπίζονται βαθιά κοινωνικά ζητήματα στο σχολικό περιβάλλον με μέτρα καταστολής δείχνει με τον πιο εμφαντικό τρόπο ότι η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας δεν έχει σχέση με τη σχολική πραγματικότητα. Πώς να έχει, άλλωστε, όταν όλα αυτά τα χρόνια ασκεί πολιτική μόνιμης αντιπαράθεσης απέναντι στους εκπαιδευτικούς, ασκώντας και μια νοοτροπία μόνιμου μίσους προς αυτούς χρησιμοποιώντας δε συνεχώς αγωγές. Με τα δικαστήρια θα ασκεί «μεταρρυθμιστική πολιτική»; Θέλει να ξεχνάει ότι οι εκπαιδευτικοί είναι η ψυχή του σχολείου, ότι χωρίς τους εκπαιδευτικούς τίποτα δεν μπορεί να γίνει στην εκπαίδευση.

Το σχολείο έχει αλλάξει από την περίοδο της κρίσης, και δεν έχει γίνει ούτε καν απόπειρα από την πολιτεία να κάνει μια σχετική έρευνα, για να τεθούν οι διαστάσεις αυτής της αλλαγής και οι ενδεδειγμένες λύσεις. Πριν την κρίση, η σχολική βία ήταν σε μικρή κλίμακα και αντιμετωπιζόταν στη σχολική κλίμακα εκ των ενόντων.  Σήμερα έχει πάρει πλέον γενικές και έντονες διαστάσεις και αντί να  ενισχύσουμε το παιδαγωγικό και πολιτιστικό μέρος του σχολείου, επιλέγουμε διοικητικά μέτρα καταστολής και μόνιμης και προσβάσιμης καταγραφής!

Υπάρχουν πολλά ζητήματα στα οποία ο σχετικός νόμος της κ. Κεραμέως όχι μόνο δεν επιλύει προβλήματα, αλλά αντίθετα τα περιπλέκει και δημιουργεί νέα σοβαρά προβλήματα όξυνσης των σχέσεων μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών, γονέων και εκπαιδευτικών. Το γεγονός ότι οι εκπαιδευτικοί δεν θέλουν να γίνουν υπεύθυνοι, που θα τροφοδοτούν την σχετική πλατφόρμα, καταδεικνύει τις αρνητικές πλευρές νομοθετικές ρύθμισης. Το εκπαιδευτικό επάγγελμα ήδη μετασχηματίζεται με την υπονόμευση του μορφωτικού και κοινωνικοποιητικού του ρόλου. 

Και να γιατί. Αντί να αντιμετωπίζονται τα προβλήματα σε τοπικό επίπεδο στο σχολικό περιβάλλον και με πνεύμα συναινετικό και κατανόησης, γενικεύονται σε εθνική διάσταση. Η ίδια η ψηφιοποίηση – δημοσιοποίηση των παραβατικών συμπεριφορών θα παραμένει ανοιχτή και μόνιμη. Δηλαδή ένα  αρνητικό γεγονός των μαθητών και των μαθητριών θα παραμένει προσβάσιμο και θα τους / τις ακολουθεί σε όλη τους τη ζωή.

Στο προαναφερόμενο εμβληματικό βιβλίο, ο συγγραφέας – πέραν της πλούσιας με παγκόσμια στοιχεία εμπειρίας του – αναλύει τα βασικά θετικά αλλά και τα αρνητικά στοιχεία του ψηφιακού κόσμου. Επιμένει δε ότι, ό,τι σημειώνεται με ψηφιακό τρόπο, είναι δυνητικά προσβάσιμο εσαεί.  Ουδέν κρυπτόν επί του διαδικτύου! Τα προσωπικά δεδομένα – όποιας μορφής – άπαξ και αναρτηθούν σε μια πλατφόρμα, παύουν να είναι προσωπικά…

(Συνεχίζεται με το β΄ μέρος)

* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής

Πατήστε εδώ και δείτε τα 295 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια