Νίκος Τσούλιας*: Ένας σύγχρονος αναγνώστης του παλιού καλού καιρού

Με μια τσάντα θα τον δεις. Μια τσάντα κλασική, απ’ αυτές που κρατούσαν κάποτε οι γραμματιζούμενοι, αυτοί που σπούδαζαν, αλλά και που είχαν μια κάποια άνεση.

Ο φίλος μας είναι δάσκαλος σε σχολείο της Θεσσαλονίκης, σε δύσκολη περιοχή εκεί που η πολυπολιτισμικότητα των μαθητών και των μαθητριών είναι το πρώτο χαρακτηριστικό. Και εδώ ταιριάζει με τον πιο απόλυτο τρόπο η βαθιά δημοκρατική κουλτούρα του, και ως διευθυντή και ως παιδαγωγού, για να δώσει πνοή στα όνειρα και στις φιλοδοξίες παιδιών, μικρών εκπαιδευόμενων, που έχουν βρει πολλαπλές δυσκολίες στη ζωή τους.

Έχει και ένα άλλο στοιχείο ο Κώστας, που τον βοηθά πολύ στο να βρίσκει λύσεις στις δύσκολες περιπτώσεις. Είναι και ο ίδιος ένας δια βίου μαθητής. Λατρεύει τη γνώση. Είναι μόνιμος εραστής του διαβάσματος αλλά και του γραψίματος. Θέλει να μαθαίνει διαρκώς και ακαταπαύστως. Τον νιώθεις ότι σε κάθε στιγμή είναι λίγο ταξιδεμένος. Στοχάζεται. Αντιλαμβάνεσαι ότι στη σιωπή του σε κάποια χωράφια αναζήτησης θα βρίσκεται…

Ανησυχεί και ενδιαφέρεται για κάθε πεδίο της εκπαίδευσης και του σχολείου. Αρθρογραφεί τακτικά. Και έχει ένα μόνιμο στοιχείο στη γραφή των άρθρων του. Μετά την ανάλυσή του, καταθέτει προβληματισμούς και κυρίως ιδέες και προτάσεις. «Αν δεν έχεις κάτι να προτείνεις, τότε γιατί να γράψεις;», λέει ο ίδιος όταν του επισημαίνεις αυτή την ιδιαιτερότητά του.

Αλλά δεν μένει μόνο στην αρθρογραφία. Γράφει βιβλία ξανά και ξανά για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, για το «ανοιχτό σχολείο», για την εκπαιδευτική πολιτική, για την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου… Έχει πολυσχιδή δράση, αναπνέει με τις συλλογικότητες. Συμμετέχει στο συνδικαλιστικό κίνημα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, στο κόμμα του σε κορυφαία θέση. Δύσκολα θα γίνει εκπαιδευτικό συνέδριο, στο οποίο να μη συμμετέχει με εισήγηση σε κάποιο θέμα. Είναι διαρκώς ανήσυχος, μόνιμος ερευνητής.

Αλλά δεν είναι μόνο εραστής του διαβάσματος των βιβλίων είναι και των εφημερίδων. Ένα σπάνιο είδος στις ημέρες μας. Αυτός εκεί σε μια στερεοτυπική εικόνα του παρελθόντος. Κάθε ημέρα διαβάζει εφημερίδες. Θέλει να αγγίζει το χαρτί τους, να τις ξεφυλλίζει, να κρατάει αποκόμματα, να αποδελτιώνει, να μελετά.

Ιδιαίτερα τα Σαββατοκύριακα κάνει πανηγύρι. Διαβάζει τις πιο έγκυρες εφημερίδες και τα αφιερώματά τους με περισσή επιμέλεια. Τον βλέπεις, σαν αρχίζει το διάβασμά του, το πρόσωπό του φωτίζεται. Είναι μια όμορφη εικόνα. Σε ένα καφέ, όπου όλοι και όλες θα κοιτάνε τα κινητά τους τηλέφωνα, αυτός θα είναι βυθισμένος στα εφημεριδόφυλλα.

Στην τσάντα του πάντα υπάρχουν σημειώσεις, βιβλία, εφημερίδες. Μια μικρή αποσκευή διαβάσματος και γραψίματος. Ναι, σωστά μαντέψατε, δεν είναι και πολύ του ψηφιακού κόσμου. Μόνο στα πιο αναγκαία στέκεται είτε στο σχολείο είτε στον προσωπικό του ορίζοντα. Είναι φανατικός του έντυπου λόγου, βαστάει το νήμα του Γουτεμβέργιου με πάθος.

Προσπαθεί να παρακολουθεί όλα τα ρεύματα της εκπαίδευσης και της παιδαγωγικής. Γέννημα και θρέμμα εκπαιδευτικού οικογενειακού περιβάλλοντος – δάσκαλος και ο πατέρας του, Σχολικός Σύμβουλος, με μεγάλη προσφορά στα Γράμματα και στην Παιδεία – δίνει όλη τη δραστηριότητά του στο εκπαιδευτικό γίγνεσθαι.

Επιδιώκει πάντα τον τεκμηριωμένο λόγο, τον στοχασμό, την καινοτομία. Είναι φοβερά συστηματικός. Κατατάσσει τα διάφορα εκπαιδευτικά πεδία σε ξεχωριστούς φακέλους και μπορεί ανά πάσα στιγμή να συλλέξει σημαντικά ξένα άρθρα είτε δικές του παλιότερες αναφορές. Αν του ζητήσεις πηγές για ένα εκπαιδευτικό θέμα, την ίδια ημέρα θα σε βομβαρδίσει με έγκυρο επιστημονικό υλικό. Πρόκειται για μια ευέλικτη και ενεργητική εκπαιδευτική βιβλιοθήκη.

Η πολύ καλή παιδεία του αναδεικνύεται και στον διάλογο. Ξέρει και ακούει τον άλλο. Ως παιδαγωγός έχει βαθιά συνειδητοποιήσει τη φοβερή αξία του διαλόγου ως μέσο για να βγεις στους δρόμους της έρευνας, για την πάντα ζητούμενο υπόθεση της αλήθειας.

Αναρωτιέμαι το εξής απλό πράγμα. Αν καλλιεργούσαμε τον πυρήνα του τρόπου ζωής του Κώστα, πολλά πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα στην εκπαίδευση και όχι μόνο…

* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής

Πατήστε εδώ και δείτε τα 293 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια