Όπως είχε τονίσει το Δ.Σ. της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΔΟΕ) στην περσινή του (6/3/2023) ανακοίνωση καθώς και κατά την παρουσία του στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής στη συζήτηση του, τότε, σχεδίου νόμου:
«Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού απασχολεί την εκπαιδευτική κοινότητα εδώ και δεκαετίες και έχει αποτελέσει αντικείμενο μεγάλου κύκλου συζητήσεων, δράσεων των εκπαιδευτικών, ερευνών και νομοθετικών ρυθμίσεων.
Ο όρος «σχολικός εκφοβισμός» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1970 και έχει διατυπωθεί με ποικίλους ορισμούς. Η προσπάθεια εννοιολογικής οριοθέτησης του φαινομένου και η πληθώρα των διαφορετικών ορισμών που έχουν δοθεί αποτυπώθηκε στην ομόφωνη «ψήφιση» ενός ορισμού από ομάδα μελετητών στη Διάσκεψη της Ουτρέχτης (1997), όπου ορίστηκε ως «επιβολή της βούλησης ενός μέρους της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε κάποιο άλλο, η οποία οδηγεί στη πρόκληση ζημιάς ή βλάβης και οι μορφές με τις οποίες εκδηλώνεται είναι η σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική, λεκτική βία και ο βανδαλισμός», ενώ τα τελευταία έτη έχει παρουσιαστεί και ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός (cyberbullying) που εκδηλώνεται με ποικίλους τρόπους παρενόχλησης μέσω του διαδικτύου.
Ως αναπόσπαστο τμήμα της κοινωνίας, το σχολικό περιβάλλον παρουσιάζεται ως μικρογραφία της υπάρχουσας κατάστασης που επικρατεί στην κοινωνία και στον κόσμο των ενηλίκων. Έτσι, η σχολική βία γίνεται κατανοητή ως εκδήλωση του φαινομένου της ευρύτερης κοινωνίας που τροφοδοτεί ή ενισχύει τις αντιθέσεις, τις συγκρούσεις και τις αντιφάσεις μέσα στο σχολείο και στην οργάνωση του (Μαυρογιώργος, 1995).
Αποτελεί κοινό τόπο των επιστημονικών θεωρήσεων του φαινομένου, το πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει μια αποτελεσματική του αντιμετώπιση. Ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η πρώιμη παρέμβαση. Η πρόληψη έχει άμεση σχέση με την εξέλιξη του παιδιού και του εφήβου σε ψυχοκοινωνικό επίπεδο, στην υγεία και την ομαλή του ανάπτυξη. Οι παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού θα πρέπει να επικεντρώνονται στις επιθετικές συμπεριφορές πριν την εκδήλωση του φαινομένου στο σχολείο, στη βοήθεια στους μαθητές που ενδέχεται να εκδηλώσουν επιθετικές συμπεριφορές καθώς και στην προσπάθεια μείωσης της συχνότητας και της έντασής τους ως ένα ολοκληρωμένο «σχέδιο δράσης».
Η UNESCO, στη μελέτη της για τον ρόλο των εκπαιδευτικών στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της σχολικής βίας δίνει ιδιαίτερο βάρος στον ολιστικό χαρακτήρα που πρέπει να έχει μια τέτοια πολιτική. Στη σύνοψη της μελέτης αναφέρεται ότι «τα καλύτερα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι οι αποτελεσματικές απαντήσεις στη σχολική βία, συμπεριλαμβανομένου του εκφοβισμού, θα πρέπει να είναι ολοκληρωμένες ή ολιστικές, δηλαδή να αποτελούνται από συνδυασμό πολιτικών και παρεμβάσεων». Αυτό συνιστά μια απάντηση που «υπερβαίνει το σχολείο» και «θα μπορούσε να περιγραφεί καλύτερα ως ένα σύστημα ολικής εκπαίδευσης ή μια προσέγγιση ολόκληρης της εκπαίδευσης».
Η ολιστική προσέγγιση στοχεύει στην αλλαγή του κλίματος του σχολείου ώστε να μην αναπαράγεται η βία με την αποτελεσματικότητα πρόληψης και εφαρμογής προγραμμάτων κατά του σχολικού εκφοβισμού να έχει άμεση σχέση με την υιοθέτηση της Κοινωνικής προσέγγισης. Στο πλαίσιο αυτό οι παρεμβάσεις αφορούν όλους τους εμπλεκόμενους. Το σχολείο, την τάξη, τον εκπαιδευτικό, τους μαθητές, τους γονείς, την κοινωνική αντίληψη και τις κοινωνικές σχέσεις.
Με την ανάγνωση των 16 άρθρων του νομοσχεδίου καθώς και του τμήματος «Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης» γίνεται πολύ εύκολα αντιληπτό ότι τίποτα από τα παραπάνω δεν έχει απασχολήσει, κατ’ ελάχιστο, τους συντάκτες.
Από τους ορισμούς, ακόμα, του άρθρου 4, διαπιστώνεται η απουσία σύνδεσης των «ορισμών» του φαινομένου με τις επιστημονικές εννοιολογικές προσεγγίσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αναφορά της παραγράφου «δ» που εντάσσει στον σχολικό εκφοβισμό την «… παρεμπόδιση της ομαλής διεξαγωγής των μαθημάτων» η οποία είναι φανερό ότι αποτελεί πολιτική και όχι επιστημονική προσέγγιση αφού, ολοφάνερα, παραπέμπει στο φαινόμενο των καταλήψεων.
Στη συνάντηση του Δ.Σ. της Δ.Ο.Ε. με την Υπουργό Παιδείας για το συγκεκριμένο ζήτημα (εννοείται ότι κατά την πάγια τακτική της, πραγματοποιήθηκε μετά τη δημόσια ανάρτηση στη διαβούλευση), τονίσαμε, ανάμεσα στα άλλα, ότι :
Το Δ.Σ. της Δ.Ο.Ε. είχε καλέσει την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας « … με σεβασμό στην εξαιρετική σοβαρότητα του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού, το οποίο δεν επιτρέπεται να αποτελεί φθηνό πρόσχημα κοντόφθαλμων προεκλογικών σχεδιασμών … να μην προχωρήσει στην ψήφιση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου και να προχωρήσει σε ουσιαστικό διάλογο με την επιστημονική-εκπαιδευτική κοινότητα ώστε να προκύψει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου σε επίπεδο κοινωνίας, οικογένειας και σχολείου.»
Ένα χρόνο μετά, με την πρόσφατη εγκύκλιό της για τον «Ορισμό αποδεκτών αναφορών και μελών ομάδων δράσης», η σημερινή πολιτική ηγεσία του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. προχωρά στην υλοποίηση του νόμου 5029/2023, (δίχως να έχει εξετάσει καμία από τις παρατηρήσεις – προτάσεις της Δ.Ο.Ε.). Η πολιτική ηγεσία οφείλει, έστω και τώρα, να αντιληφθεί τον ορατό κίνδυνο αλλοίωσης των σχέσεων παιδαγωγικού χαρακτήρα μεταξύ εκπαιδευτικών και γονέων. Η ζωντανή επικοινωνία τους στην κατεύθυνση εξεύρεσης λύσεων προς όφελος των μαθητών/τριών δεν επιτρέπεται να υποκαθίσταται από μια γραφειοκρατική διαδικασία καταγραφής αναφορών σε απρόσωπες πλατφόρμες (άγνωστες ακόμα στους εκπαιδευτικούς). Την καλούμε να προχωρήσει άμεσα σε διάλογο με την εκπαιδευτική κοινότητα πριν τεθεί σε λειτουργία το ειδικό διαχειριστικό περιβάλλον. Καλούμε τους διευθυντές/ντριες, προϊστάμενους/μενες με πνεύμα συλλογικής αντίληψης και συνεργασίας για τη λειτουργία των σχολικών μονάδων, να φροντίσουν να διεξαχθεί μια ολοκληρωμένη συζήτηση σε επίπεδο συλλόγου διδασκόντων ώστε η ανάληψη ευθυνών από τους/τις εκπαιδευτικούς να εντάσσεται στο πλαίσιο συλλογικής δράσης τους σε ζητήματα «σχολικής βίας και εκφοβισμού».
Το Γραφείο του υπουργού Παιδείας Κυριάκου Πιερρακάκη ανακοίνωσε ότι προχωρά σε δίωρη παράταση ψηφοφορίας (μέχρι…
Η Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδος (ΔΟΕ), λόγω της δυσλειτουργία της πλατφόρμα των ηλεκτρονικών εκλογών για τα…
Από το ξεκίνημα της διαδικασίας σήμερα για τις ηλεκτρονικές εκλογές στα υπηρεσιακά συμβούλια γινόμαστε δέκτες…
Με έντονες αναφορές στην αντιπολίτευση και στην κατάσταση στην οποία παρέλαβε τον Δήμο ο Δήμαρχος Παλλήνης, Χρήστος Αηδόνης τοποθετήθηκε…
Το νέο βιβλίο του Αλέξανδρου Τσαγκαρέλλη «Το χάδι της Κίρκης» θα παρουσιαστεί την Κυριακή 3/11…
Στις συναντήσεις στην Αθήνα με την Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου και τον Έλληνα…