Πλήθος οπαδών του Αλεξέι Ναβάλνι περιμένουν σε μια μεγάλη ουρά υπό έναν συννεφιασμένο ουρανό στη Μόσχα κοντά στον Ναό της Εικόνας της Θεομήτορος «Σβήσε τη θλίψη μου» στην περιοχή Μαριίνο της Μόσχας για την κηδεία του ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης, που ξεκινά στις 14:00 τοπική ώρα.
«Δεν έχουμε άλλους πολιτικούς σαν κι αυτόν», είπε η 55χρονη βιβλιοθηκάριος Μαρίο, προσθέτοντας ότι είναι «φοβισμένη και θλιμμένη».
Μεγάλη ουρά έχει σχηματιστεί μπροστά στην εκκλησία αυτή στη νοτιοανατολική Μόσχα, με κάποιους με δάκρυα στα μάτια και άλλους με λουλούδια να περιμένουν για να αποτίσουν τον ύστατο φόρο τιμής στον εκλιπόντα – «εικόνες που σίγουρα απευχόταν το Κρεμλίνο», όπως σχολιάζουν Δυτικοί ανταποκριτές. Η νεκροφόρα που μεταφέρει τη σορό του έφθασε πριν από λίγο στον ναό με το πλήθος να χειροκροτεί και να φωνάζει «Ναβάλνι, Ναβάλνι»!
До назначенного времени отпевания ещё больше часа, а к храму уже огромная очередь из невероятных людей. Спасибо вам pic.twitter.com/V0IVBVCvF5
— Команда Навального (@teamnavalny) March 1, 2024
«Δεν φοβόσουν, ούτε εμείς φοβόμαστε», φώναζε το πλήθος.
The queue is gradually moving, people are chanting “Navalny!” pic.twitter.com/tqgGlPI5wj
— The Anti-Corruption Foundation (@ACF_int) March 1, 2024
Οι ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις που έχουν αναπτυχθεί έχουν εγκαταστήσει μεταλλικά κιγκλιδώματα σε όλον τον τομέα, ενώ σύμφωνα με διεθνή ΜΜΕ έχουν ακροβολιστεί ελεύθεροι σκοπευτές στις στέγες σπιτιών της περιοχής.
A long line has formed before the entry to the Church of the Icon of the Mother of God Soothe My Sorrows where Navalny’s memorial service will take place in just under two hours https://t.co/G0oJtu1awh pic.twitter.com/IcVHLDI7CQ
— Pjotr Sauer (@PjotrSauer) March 1, 2024
«Δεν βλέπω κάτι παράνομο στο να έρθω και να πω το στερνό αντίο σε έναν μεγάλο άνδρα», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο 43χρονος Μαξίμ, ειδικός στην Πληροφορική.
Οι ρωσικές Αρχές έχουν στήσει φράκτες γύρω από την εκκλησία, αλλά άφησαν ένα άνοιγμα, ενώ δεκάδες οχήματα της αστυνομίας και κλούβες των δυνάμεων καταστολής έχουν σταθμεύσει κοντά στο κοιμητήριο.
Αστυνομικοί με κράνη και εκτοξευτήρες δακρυγόνων περιπολούν στην περιοχή, καθώς και στους παρακείμενους σταθμούς του μετρό.
Άρχισαν οι συλλήψεις
Ήδη φθάνουν αναφορές για συλλήψεις αρκετών οπαδών του Ναβάλνι την ώρα που αποχωρούσαν από τα σπίτια τους για να παραστούν στην κηδεία του, επιβεβαιώνοντας τους φόβους που εξέφρασαν συνεργάτες του σφοδρού επικριτή του Πούτιν και της χήρας του, Γιούλια Ναβάλναγια.
Μεταξύ των συλληφθέντων ήταν και μέλος της προεκλογικής καμπάνιας του Μπόρις Ναντιέζντιν, τον οποίο απέκλεισαν οι Αρχές από τη συμμετοχή του ως υποψηφίου στις προεδρικές εκλογές σε λίγες μέρες στη Ρωσία.
Ο Ναντιέζντιν έχει πει ότι θα παραστεί στην κηδεία του Ναβάλνι, όπως και η Γιεκατερίνα Ντουντσόβα, άλλη μια πολιτικός της ρωσικής αντιπολίτευσης που αποκλείστηκε απο΄την κούρσα των εκλογών.
Alexei Navalny pic.twitter.com/bXwx5iTBWb
— The Anti-Corruption Foundation (@ACF_int) March 1, 2024
Παρόντες στη νεκρώσιμη ακολουθία του παιδιού τους οι γονείς του Αλεξέι Ναβάλνι, Ανατόλι και Λιουντμίλα, που προσήλθαν συντετριμμένοι στο ναό.
Η σύζυγος του Ναβάλνι, Γιούλια, που βρίσκεται εκτός Ρωσίας, δήλωσε ότι δεν είναι σίγουρη αν όλα θα εξελιχθούν ειρηνικά στην κηδεία ή αν η αστυνομία θα προβεί σε μαζικές συλλήψεις. Σύμφωνα με το Reuters, η ομάδα Ναβάλνι συμβούλεψε όσους θέλουν να παρευρεθούν να πάρουν μαζί τους τα διαβατήριά τους και μικρά μπουκάλια νερό και τους είπε να γράψουν τα στοιχεία των δικηγόρων που μπορούν να τους βοηθήσουν σε περίπτωση σύλληψης ή αν διακοπεί το σήμα του κινητού στην περιοχή.
Δυτικοί πρεσβευτές στην κηδεία του Ναβάλνι
Στη νεκρώσιμη ακολουθία παρίστανται και ξένοι διπλωμάτες, ανάμεσά τους οι πρεσβευτές των ΗΠΑ, της Γαλλίας και της Γερμανίας που έφθασαν στο ναό για να αποτίσουν φόρο τιμής στον Αλεξέι Ναβάλνι.
Ο φακός κατέγραψε τη Λιν Τρέισι, τον Πιερ Λεβί και τον Αλεξάντερ Γκραφ Λάμπσντορφ ντυμένους στα μαύρα κοντά στην εκκλησία να κρατούν στα χέρια κόκκινα τριαντάφυλλα.
To Κρεμλίνο προειδοποιεί τους οπαδούς του Ναβάλνι
Το Κρεμλίνο ανακοίνωσε σήμερα ότι οποιαδήποτε μη εξουσιοδοτημένη συγκέντρωση υποστήριξης στον εκλιπόντα αντιπολιτευόμενο ηγέτη Αλεξέι Ναβάλνι, ο οποίος θα κηδευτεί σήμερα στη Μόσχα, θα συνιστά παραβίαση του νόμου.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε τηλεφωνικώς, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ αρνήθηκε να κάνει αποτίμηση του Ναβάλνι ως πολιτικής προσωπικότητας και σημείωσε ότι δεν έχει τίποτε να πει στην οικογένεια του εκλιπόντος Ρώσου αντιφρονούντα.
«Απλά μια υπενθύμιση ότι έχουμε νόμο ο οποίος πρέπει να τηρείται. Οποιεσδήποτε μη εξουσιοδοτημένες συγκεντρώσεις θα γίνουν κατά παράβαση του νόμου, και αυτοί που θα μετάσχουν σε αυτές θα λογοδοτήσουν –ξανά βάσει της τρέχουσας νομοθεσίας», σημείωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου.
«Ο Ναβάλνι δολοφονήθηκε από τον Πούτιν»: Το μήνυμα των συνεργατών του
Κι ενώ είναι σε εξέλιξη η κηδεία του Ναβάλνι, οι συνεργάτες του και το Ίδρυμά του κατά της Διαφθοράς ανήρτησαν το ακόλουθο μήνυμα στους λογαριασμούς τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Ο Πούτιν σκότωσε τον Αλεξέι Ναβάλνι».
Putin killed Alexei Navalny pic.twitter.com/ZMOXtoGGiK
— The Anti-Corruption Foundation (@ACF_int) March 1, 2024
Ακολουθεί χρονολόγιο με μερικές από τις βασικές στιγμές στη ζωή του μετά από απόπειρα δηλητηρίασής του.
20 Αυγούστου 2020 – Ο Ναβάλνι νοσηλεύεται στην πόλη Ομσκ της Σιβηρίας, αφού αρρώστησε και έχασε τις αισθήσεις του ενώ βρισκόταν σε πτήση εσωτερικού πάνω από τη Σιβηρία. Ο εκπρόσωπος του Ναβάλνι λέει ότι δηλητηριάστηκε, ίσως από ένα φλιτζάνι τσάι που ήπιε πριν από την απογείωση από το αεροδρόμιο Bogashevo του Τομσκ, αλλά οι Ρώσοι γιατροί που τον περιθάλπουν λένε ότι δεν βρήκαν «κανένα ίχνος» στο αίμα ή στα ούρα του.
22 Αυγούστου 2020 – Ο Ναβάλνι μεταφέρεται με αεροπλάνο στο νοσοκομείο Charite στην πρωτεύουσα της Γερμανίας, Βερολίνο, για θεραπεία. Η ρωσική ιατρική ομάδα που τον περιθάλψε είχε αρχικά αρνηθεί τη μεταφορά του πριν τον ελευθερώσει αργότερα. Οι Γερμανοί γιατροί λένε ότι οι εξετάσεις τους δείχνουν ότι ο Ναβάλνι είχε δηλητηριαστεί.
2 Σεπτεμβρίου 2020 – Γερμανοί αξιωματούχοι λένε ότι υπάρχει «αδιαμφισβήτητη απόδειξη» ότι ο Ναβάλνι δηλητηριάστηκε με νευρικό παράγοντα Νόβιτσοκ της σοβιετικής εποχής. Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ λέει ότι ο Ναβάλνι είναι θύμα απόπειρας δολοφονίας, προσθέτοντας ότι υπάρχουν «σοβαρά ερωτήματα στα οποία μόνο η ρωσική κυβέρνηση μπορεί και πρέπει να απαντήσει». Οι διεθνείς καλούν για διερεύνηση του περιστατικού.
3 Σεπτεμβρίου 2020 – Το Κρεμλίνο απορρίπτει τους ισχυρισμούς, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της ομάδας του Ναβάλνι, ότι η Μόσχα βρισκόταν πίσω από τη δηλητηρίαση.
4 Σεπτεμβρίου 2020 – Ένας Ρώσος τοξικολόγος λέει ότι η υγεία του Ναβάλνι θα μπορούσε να είχε επιδεινωθεί λόγω δίαιτας, άγχους ή κούρασης, επιμένοντας ότι δεν είχε βρεθεί δηλητήριο στο σώμα του.
7 Σεπτεμβρίου 2020 – Γερμανοί γιατροί λένε ότι ο Ναβάλνι έχει βγει από τεχνητό κώμα.
11-13 Σεπτεμβρίου 2020 – Η Ρωσία διεξάγει τοπικές εκλογές, κατά τις οποίες οι σύμμαχοι του Ναβάλνι σημειώνουν κέρδη στις πόλεις της Σιβηρίας.
14 Σεπτεμβρίου 2020 – Εργαστήρια στη Γαλλία και τη Σουηδία επιβεβαιώνουν τα ευρήματα της Γερμανίας ότι ο Ναβάλνι δηλητηριάστηκε με νευρικό παράγοντα Novichok. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν προτρέπει τον Πούτιν να ρίξει φως στην «απόπειρα δολοφονίας», αλλά ο Ρώσος ηγέτης καταδικάζει μόνο τις «αβάσιμες» κατηγορίες που περιγράφει.
15 Σεπτεμβρίου 2020 – Ο Ναβάλνι δημοσιεύει ένα μήνυμα στο Instagram λέγοντας ότι μπορεί να αναπνέει χωρίς βοήθεια. Περιλαμβάνει μια φωτογραφία του, που κάθεται στο κρεβάτι του νοσοκομείου και δείχνει λιγωμένος, με τη σύζυγό του, Γιούλια, και δύο παιδιά.
17 Σεπτεμβρίου 2020 – Οι βοηθοί του Ναβάλνι λένε ότι ανακάλυψαν τα ίχνη του Novichok σε ένα μπουκάλι που πήραν από το ξενοδοχείο στη Σιβηρία όπου έμεινε πριν αρρωστήσει.
21 Σεπτεμβρίου 2020 – Ο Ναβάλνι λέει ότι δυτικά εργαστήρια βρήκαν ίχνη Novichok μέσα και πάνω στο σώμα του και απαιτεί από τη Μόσχα να επιστρέψει τα ρούχα του από την ημέρα που αρρώστησε.
22 Σεπτεμβρίου 2020 – Ο Ναβάλνι παίρνει εξιτήριο από το νοσοκομείο και οι γιατροί λένε ότι «είναι δυνατή η πλήρης ανάρρωση». Το Κρεμλίνο λέει ότι ο Ναβάλνι είναι ευπρόσδεκτος να επιστρέψει στη Μόσχα, ενώ ο εκπρόσωπός του λέει ότι η Ρωσία πάγωσε τα περιουσιακά του στοιχεία ενώ βρισκόταν σε κώμα.
1 Οκτωβρίου 2020 – Ο Ναβάλνι κατηγορεί τον Πούτιν ότι βρίσκεται πίσω από τη δηλητηρίασή του και λέει ότι δεν θα δώσει στον Ρώσο πρόεδρο τη χαρά να βρίσκεται στην εξορία. Ο εκπρόσωπος του Πούτιν Ντμίτρι Πεσκόφ κατηγορεί τον Ναβάλνι ότι εργάζεται για τη CIA και χαρακτηρίζει τους ισχυρισμούς του «αβάσιμους και απαράδεκτους».
14 Δεκεμβρίου 2020 – Επικαλούμενος αρχεία πτήσης και δεδομένα γεωγραφικού εντοπισμού κινητών τηλεφώνων, ο ερευνητικός ιστότοπος Bellingcat και το ρωσικό μέσο ενημέρωσης The Insider δημοσιεύουν τα αποτελέσματα μιας κοινής έρευνας για τη δηλητηρίαση του Ναβάλνι. Σε συνεργασία με το Der Spiegel και το CNN και με την υποστήριξη του Ναβάλνι, αναφέρουν ότι ταυτοποιούν μια ομάδα δολοφόνων από τη ρωσική υπηρεσία ασφαλείας FSB που καταδιώκουν τον Ναβάλνι για χρόνια. Ονομάζει αξιωματικούς πληροφοριών και εργαστήρια δηλητηριάσεων που λέει ότι ήταν πίσω από την επιχείρηση.
21 Δεκεμβρίου 2020 – Ο Ναβάλνι κυκλοφόρησε μια ηχογράφηση που δείχνει να ξεγελάει έναν πράκτορα της FSB για να ομολογήσει ότι προσπάθησε να τον σκοτώσει βάζοντας δηλητήριο στο σώβρακο του. Η FSB καταγγέλλει το βίντεο κλιπ της τηλεφωνικής κλήσης ως «ψεύτικο».
28 Δεκεμβρίου 2020 – Η υπηρεσία φυλακών της Ρωσίας δίνει στον Ναβάλνι τελεσίγραφο την τελευταία στιγμή, λέγοντάς του να πετάξει πίσω από τη Γερμανία αμέσως και να παρουσιαστεί σε ένα γραφείο της Μόσχας το επόμενο πρωί. Η υπηρεσία φυλακών προειδοποιεί τον Ναβάλνι ότι θα φυλακιστεί εάν επιστρέψει μετά τη λήξη της προθεσμίας. Ο εκπρόσωπος Τύπου του Ναβάλνι λέει ότι είναι αδύνατο να επιστρέψει εγκαίρως, προσθέτοντας ότι εξακολουθεί να αναρρώνει μετά τη δηλητηρίασή του και κατηγορεί τη σωφρονιστική υπηρεσία ότι ενήργησε κατόπιν εντολών του Κρεμλίνου.
12 Ιανουαρίου 2021 – Τα έγγραφα του δικαστηρίου αποκαλύπτουν ότι ένας Ρώσος δικαστής κλήθηκε να φυλακίσει ερήμην τον Ναβάλνι επειδή, μεταξύ άλλων παραβάσεων, φέρεται ότι παραβίασε τους όρους μιας ποινής με αναστολή.
13 Ιανουαρίου 2021 – Ο Ναβάλνι δημοσιεύει ένα βίντεο στο Instagram ανακοινώνοντας τα σχέδια να επιστρέψει στη Ρωσία. «Δεν ήταν ποτέ θέμα αν θα επιστρέψω ή όχι απλά επειδή δεν έφυγα ποτέ. Κατέληξα στη Γερμανία αφού έφτασα σε μονάδα εντατικής θεραπείας για έναν λόγο: Προσπάθησαν να με σκοτώσουν», λέει.
17 Ιανουαρίου 2021 – Ο Ναβάλνι πετά στη Ρωσία από τη Γερμανία. Κρατείται λίγο μετά την προσγείωση στο αεροδρόμιο Σερεμέτιεβο της Μόσχας. Η σύλληψη προκαλεί την καταδίκη πολλών ευρωπαϊκών και παγκόσμιων δυνάμεων και ένα πλήθος εκκλήσεων για την άμεση απελευθέρωσή του.
18 Ιανουαρίου 2021 – Ρώσος δικαστής προφυλακίζει τον Ναβάλνι για 30 ημέρες για παραβίαση των όρων της ποινής φυλάκισής του με αναστολή σε μια βιαστικά οργανωμένη δικαστική ακρόαση σε αστυνομικό τμήμα στα περίχωρα της Μόσχας. Ο Ναβάλνι προτρέπει τους Ρώσους να βγουν στους δρόμους σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την απόφαση. «Μη φοβάσαι. Βγείτε στους δρόμους. Μη βγαίνεις έξω για μένα. Βγες έξω για τον εαυτό σου και το μέλλον σου», λέει σε βίντεο που δημοσιεύτηκε στα social media.
2 Φεβρουαρίου 2021 – Δικαστήριο της Μόσχας διατάσσει τον Ναβάλνι να εκτίσει δυόμισι χρόνια φυλάκιση για την παραβίαση της αποφυλάκισής του. Ενώ βρίσκεται στη φυλακή, ο Ναβάλνι πραγματοποιεί απεργία πείνας τριών εβδομάδων για να διαμαρτυρηθεί για την έλλειψη ιατρικής περίθαλψης και ύπνου.
9 Ιουνίου 2021 – Δικαστήριο της Μόσχας κήρυξε εκτός νόμου το Ίδρυμα για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς του Ναβάλνι και περίπου 40 περιφερειακά γραφεία, χαρακτηρίζοντάς τα ως «εξτρεμιστικά» και ουσιαστικά έκλεισε το πολιτικό του δίκτυο. Στενοί συνεργάτες και μέλη της ομάδας αντιμετωπίζουν δίωξη και εγκαταλείπουν τη Ρωσία υπό πίεση. Ο Ναβάλνι διατηρεί επαφή με τους δικηγόρους και την ομάδα του από τη φυλακή και ενημερώνουν τους λογαριασμούς του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
24 Φεβρουαρίου 2022 – Η Ρωσία εισβάλλει στην Ουκρανία . Ο Ναβάλνι καταδικάζει τον πόλεμο σε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από τη φυλακή και κατά τις εμφανίσεις του στο δικαστήριο.
22 Μαρτίου 2022 – Ο Ναβάλνι καταδικάζεται σε πρόσθετη φυλάκιση εννέα ετών για υπεξαίρεση και περιφρόνηση του δικαστηρίου σε μια υπόθεση που οι υποστηρικτές του απορρίπτουν ως κατασκευασμένη. Μεταφέρεται σε φυλακή υψίστης ασφαλείας στην περιοχή Βλαντιμίρ της δυτικής Ρωσίας.
11 Ιουλίου 2022 – Η ομάδα του Ναβάλνι ανακοινώνει την επανέναρξη του ιδρύματός του κατά της διαφθοράς ως διεθνούς οργανισμού με συμβουλευτικό συμβούλιο. Ο Ναβάλνι συνεχίζει να υποβάλλει μηνύσεις από τη φυλακή και προσπαθεί να δημιουργήσει εργατικό σωματείο στις εγκαταστάσεις. Σε απάντηση, οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι αρχίζουν να τον τοποθετούν τακτικά σε απομόνωση λόγω υποτιθέμενων πειθαρχικών παραβάσεων, όπως η αποτυχία να κουμπώσει σωστά το ρούχο του ή να πλύνει το πρόσωπό του σε καθορισμένη ώρα.
11 Ιανουαρίου 2023 – Περισσότεροι από 400 Ρώσοι γιατροί υπογράφουν ανοιχτή επιστολή προς τον Πούτιν, ζητώντας να τερματιστούν οι καταχρηστικές συνθήκες φυλακής για τον Ναβάλνι, μετά από αναφορές ότι του αρνήθηκαν τη χορήγηση βασικών φαρμάκων μετά τη γρίπη. Η ομάδα του εκφράζει ανησυχία για την υγεία του, λέγοντας τον Απρίλιο ότι έχει οξύ πόνο στο στομάχι και υποψιάζεται ότι σιγά σιγά δηλητηριάζεται.
12 Μαρτίου 2023 – Η ταινία Navalny για την απόπειρα κατά της ζωής του αρχηγού της αντιπολίτευσης κερδίζει το Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους.
13 Απριλίου 2023 – Ο Ναβάλνι παλεύει με σοβαρό στομαχικό πόνο στη φυλακή που η εκπρόσωπός του Kira Yarmysh λέει ότι μπορεί να οφείλεται σε ένα δηλητήριο αργής δράσης. Το φαγητό της φυλακής, προσθέτει, χειροτερεύει τον στομαχόπονό του. Αλλά οι αρχές, λέει, δεν του επιτρέπουν να αγοράσει ή να φάει άλλο φαγητό.
26 Απριλίου 2023 – Εμφανιζόμενος σε μια σύνδεση βίντεο από τη φυλακή κατά τη διάρκεια μιας δικαστικής ακρόασης, ο Ναβάλνι λέει ότι αντιμετωπίζει νέες κατηγορίες «εξτρεμισμού» και «τρομοκρατίας» που θα μπορούσαν να τον κρατήσουν πίσω από τα κάγκελα για το υπόλοιπο της ζωής του. Προσθέτει σαρδόνια ότι οι κατηγορίες υπονοούν ότι «διενεργώ τρομοκρατικές επιθέσεις ενώ κάθομαι στη φυλακή».
19 Ιουνίου 2023 – Η δίκη ξεκινά σε μια πρόχειρη αίθουσα δικαστηρίου στην Ποινική Αποικία Νούμερο 6, όπου κρατείται ο Ναβάλνι. Αμέσως μετά την έναρξή της, ο δικαστής κλείνει τη δίκη για το κοινό και τα μέσα ενημέρωσης παρά την απαίτηση του Ναβάλνι να την κρατήσει ανοιχτή.
20 Ιουλίου 2023 – Η εισαγγελία στα καταληκτικά της λόγια ζητά από το δικαστήριο να καταδικάσει τον Ναβάλνι σε 20 χρόνια φυλάκιση, αναφέρει η ομάδα του πολιτικού. Ο Ναβάλνι λέει σε μεταγενέστερη δήλωση ότι αναμένει η ποινή του να είναι «τεράστια, … σταλινικός όρος», αναφερόμενος στον Σοβιετικό ηγέτη Ιωσήφ Στάλιν.
4 Αυγούστου 2023 – Ο Ναβάλνι καταδικάζεται και του επιβάλλεται ποινή φυλάκισης 19 ετών.
11 Δεκεμβρίου 2023 – Το πού βρίσκεται ο Ναβάλνι είναι άγνωστο καθώς αξιωματούχοι της ποινικής αποικίας του Βλαντιμίρ όπου εκτίει την ποινή του λένε σε έναν από τους δικηγόρους του ότι δεν είναι πλέον στο ρόστερ των κρατουμένων, λέει ο εκπρόσωπός του.
15 Δεκεμβρίου 2023 – Οι σύμμαχοι του Ναβάλνι λένε ότι ο δικηγόρος του ενημερώθηκε στο δικαστήριο ότι ο πολιτικός μεταφέρθηκε από τη σωφρονιστική αποικία ανατολικά της Μόσχας όπου εκτίει ποινή. Ωστόσο, οι βοηθοί του Ναβάλνι λένε ότι δεν τους έχουν ενημερωθεί πού μεταφέρθηκε. Το Κρεμλίνο λέει ότι «δεν έχει πληροφορίες».
25 Δεκεμβρίου 2023 – Συνεργάτες του Ναβάλνι λένε ότι έχει εντοπιστεί σε μια αποικία φυλακών πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο σχεδόν τρεις εβδομάδες μετά την απώλεια της επαφής μαζί του.
26 Δεκεμβρίου 2023 – Ο Ναβάλνι κυκλοφόρησε μια σαρδόνια δήλωση σχετικά με τη μεταφορά του στην αποικία των φυλακών με το παρατσούκλι «Πολικός Λύκος», η πρώτη είδηση από τον ίδιο από τότε που οι συνεργάτες του έχασαν την επαφή μαζί του.
9 Ιανουαρίου 2024 – Ο Ναβάλνι λέει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι αξιωματούχοι της σωφρονιστικής αποικίας της Αρκτικής τον έχουν απομονώσει σε ένα μικροσκοπικό κελί τιμωρίας για μια μικρή παράβαση.
10 Ιανουαρίου 2024 – Ένας χαμογελαστός και αστειευόμενος Ναβάλνι εμφανίζεται στο δικαστήριο μέσω σύνδεσης βίντεο από την ποινική αποικία της Αρκτικής, η πρώτη φορά που ο Ρώσος ηγέτης της αντιπολίτευσης εμφανίζεται στην κάμερα μετά τη μεταφορά του στην απομακρυσμένη φυλακή.
1 Φεβρουαρίου 2024 – Σε μια δήλωση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Ναβάλνι προτρέπει τους Ρώσους να διαμαρτυρηθούν κατά του Πούτιν κατά την προεδρική ψηφοφορία του Μαρτίου ψηφίζοντας μια συγκεκριμένη ώρα την ημέρα των εκλογών.
15 Φεβρουαρίου 2024 – Ο Ναβάλνι εθεάθη για τελευταία φορά δημόσια όταν εμφανίζεται μέσω σύνδεσης βίντεο σε μια δικαστική ακρόαση. Ζητάει αστειευόμενος από τον δικαστή να μεταφέρει μέρος του «τεράστιου μισθού» του νομικού στον Ναβάλνι επειδή του τελειώνουν τα χρήματα.
16 Φεβρουαρίου 2024 – Ο Ναβάλνι πεθαίνει , αναφέρουν τα κρατικά μέσα ενημέρωσης, επικαλούμενα τη σωφρονιστική υπηρεσία.
