Η πολιτεία και η κυβέρνηση πρέπει να αντιμετωπίσουν άμεσα, αποτελεσματικά και δομικά πολλά κρίσιμα ζητήματα, κυρίως δημοσιών υποδομών και λειτουργίας του κράτους. Δύο τέτοιας φύσης κορυφαία, αλληλένδετα σε μεγάλο βαθμό, ζητήματα είναι το στεγαστικό ζήτημα και η αξιοποίηση των κενών ιδιωτικών και δημοσιών ακινήτων. Η στέγη έχει γίνει «είδος πολυτελείας» για το συντριπτικό ποσοστό των Ελλήνων και οικογενειών, λόγω της άκρατης ανόδου των τιμών αγοράς και μίσθωσης κατοικίας και της μικρής διαθεσιμότητας τους και του χαμηλού μέσου διαθέσιμου εισοδήματος των Ελλήνων. Ειδικά η κενή ακίνητη περιουσία του δημοσίου, σε όλες τις μορφές και επίπεδο, είναι ένα «κρυμμένος θησαυρός» που απαιτεί τη δημιουργία επιτέλους ενός αποτελεσματικού έντιμου μηχανισμού μαζικής αξιοποίησης και θεσμικής μόνιμης δημιουργίας κοινωνικής κατοικίας. Σήμερα η κυβέρνηση εκτιμά όλα τα κενά ακίνητα πάνω από 700 χιλιάδες!
Ας δούμε, συνοπτικά, 2 κύριους τομείς που άμεσα πρέπει να εστιάσει μια ολοκληρωμένη πολιτική στέγης και αξιοποίησης κενών ακινήτων της νέας κυβέρνησης.
Α. Η επέκταση των μαζικών στεγαστικών προγραμμάτων και των κινήτρων αξιοποίησης και ανακαίνισης των χιλιάδων κενών ακινήτων. Το στεγαστικό πρόγραμμα ΣΤΕΓΗ ΓΙΑ ΝΕΟΥΣ μέχρι 39 ετών και νέα ζευγάρια είναι αναμφίβολα θετικό, γιατί επιτέλους υλοποιείται ένα πρόγραμμα για τη στήριξη της κύριας κατοικίας των νέων, μια ευάλωτη κοινωνική ομάδα που έχει ανάγκες και δυσκολίες. Η ζήτηση, ειδικά για το επιδοτούμενο επιτόκιο στεγαστικών δανείων έχει εκτοξευθεί αλλά δεν ικανοποιείται κυρίως λόγω της έλλειψης κατάλληλων ακινήτων βάσει των προδιαγραφών τιμής και παλαιότητας κατασκευής του προγράμματος. Το συγκεκριμένο στεγαστικό πρόγραμμα, εκτός ιδιωτικών κενών ακινήτων, αξιοποιεί και δεκάδες ώριμα ακίνητα των φορέων του Υπουργείου Εργασίας (πχ ΔΥΠΑ) και εισάγει το θεσμό της κοινωνικής αντιπαροχής και την δημιουργία κοινωνικής κατοικίας. Άρα ας φανταστεί κάποιος τις δυνατότητες αξιοποίησης των χιλιάδων ακινήτων οικοπέδων όλων των δημοσίων φορέων που κάθονται κενά για έτη, για την στήριξη και της κοινωνικής στέγης. Επίσης το τρίτο σκέλος του προγράμματος που αφορά επιδότηση ιδιοκτητών με κενές κατοικίες για εξοικονόμηση, ανακαίνιση και μίσθωση των ακινήτων είναι θετικό όμως απαιτείται διεύρυνση των κριτηρίων και μεγαλύτερος συνολικός προϋπολογισμός. Έτσι θα καλυφθούν περισσότερα ακίνητα και να υποστηριχθούν περισσότερο τα ίδια κεφάλαια που απαιτούνται. Πρέπει να προετοιμαστούν άμεσα και να υλοποιηθούν προγράμματα παρόμοιας λογικής και κυρίως προσφοράς ακινήτων προς μίσθωση με ελάχιστο ενοίκιο ή αγοράς με επιδότηση δανείων. Για παράδειγμα λείπει ένα συνεκτικό στεγαστικό πρόγραμμα για τη στήριξη της κύριας κατοικίας ευάλωτων ομάδων οικογενειών, όπως οι τρίτεκνοι ή πολυτεκνοι και για τη φοιτητική στέγη. Επίσης πρέπει να διευρυνθεί το πλέγμα γενικών κίνητρων αξιοποίησης των κενών ιδιωτικών ακινήτων είναι σημαντικά όπως αυτό της φορολογικής έκπτωσης μέχρι 16.000 ευρώ για εργασίες ανακαίνισης, όμως πρέπει να παρακολουθείται και να προωθείται η εφαρμογή τους και να διευρύνονται τα κριτήρια τους σταθερά. Η πρόταση της ΠΟΜΙΔΑ για απαλλαγή φόρου μισθωμάτων επι 3ετία για κενά ακίνητα ιδιωτών είναι ένα εξτρά κίνητρο για τους ιδιοκτήτες τους να τα ανακαινίσουν και να τα μισθώσουν.
Β. Η αξιοποίηση των αδήλωτων ακινήτων “ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗ” στο Κτηματολόγιο, που οι ιδιοκτήτες τους δεν τα δήλωσαν στο Κτηματολόγιο εκτιμάται ότι αυτά φτάνουν και ξεπερνούν τα 100.000. Η μελλοντική μεταβίβαση τους στο Ελληνικό Δημόσιο ελλοχεύει δυστυχώς τον κίνδυνο της πλήρους απαξίωσης τους. Εδώ εστιάζει μια πρόταση της ΠΟΜΙΔΑ, δηλαδή να παραχωρηθεί η κυριότητα ¨αυτών των ακινήτων απευθείας στους Δήμους – ΟΤΑ για άμεση αξιοποίηση, με δίκαιες αντικειμενικές προδιαγραφές, σφικτά χρονοδιαγράμματα και τοπικά στεγαστικά αναπτυξιακά προγράμματα, αναπτύσσοντας άμεσα την πολύτιμη κοινωνική στέγη για ευάλωτους συμπολίτες, πολύτεκνους, χαμηλών εισοδημάτων, ενεργά πολιτιστικά κοινωνικά σωματεία, με παραχώρηση τους σε εξαιρετικά χαμηλά μισθώματα ή/και δωρεάν παραχώρηση χρήση τους. Στο πλαίσιο αυτό η αξιοποίηση του μεγάλου ποικίλλου χαρτοφυλάκιού ακινήτων της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) προχωράει με ρυθμούς χελώνας και διαθέτει τεράστια περιθώρια αποτελεσματικότητας. Ειδικά για κενά δημόσια ακίνητα που κάθονται για δεκαετίες με μεγάλες πολιτικές και διοικητικές ευθύνες. Η πολιτεία και η νέα κυβέρνηση οφείλει να λειτουργήσει άμεσα και αποτελεσματικά δημιουργώντας ένα εθνικό ρεαλιστικό πρόγραμμα άμεσης ωρίμανσης και άμεσης αξιοποίησης μισθώσεων και πωλήσεων για την κάλυψη μαζικών στεγαστικών, αναπτυξιακών αναγκών και κοινωνικής κατοικίας. Ο ρόλος της ΕΤΑΔ είναι ισάξια κοινωνικός και αναπτυξιακός, δηλαδή οι δυνάμεις της πρέπει να στοχεύσουν στη μαζική αξιοποίηση με κοινωνική απόδοση και υπεραξία. Για παράδειγμα σκοπός πρέπει να είναι η κάλυψη κοινωνικών αναγκών όπως η οικονομική στέγαση και όχι απλά οι μεγάλες οικονομικές αποδόσεις ή η αξιοποίηση 10 μεγάλων ακινήτων. Σήμερα δεν υπάρχει πολυτέλεια για ΚΕΝΑ ΑΚΙΝΗΤΑ, ειδικά ιδιοκτησίας δημοσίου, που δηλαδή ανήκουν στην ουσία σε όλους τους πολίτες.
Αναμφίβολα, η στέγη κύριας κατοικίας είναι πρώτιστης σημασίας για την ολοκληρωμένη ευτυχία στη ζωή, και βάση μιας όμορφης καθημερινότητας. Είναι κοινωνικό ζήτημα επιβίωσης και οι λύσεις υπάρχουν, δεν είναι εύκολες, αλλά απαιτούν καινοτόμα και πρακτική σκέψη, ισχυρά κίνητρα και ολοκληρωμένη προσέγγιση. Το Δημόσιο πρέπει επιτέλους να αποτελέσει το παράδειγμα προς μίμηση και να αξιοποιήσει την μεγάλη κενή ακίνητη περιουσία του με δημιουργία μόνιμης κοινωνικής κατοικίας και να δώσει κίνητα στους ιδιώτες να πράξουν ανάλογα για τα κενά ακίνητα τους ειδικά τις κατοικίες τους. Η διαχρονική αναποτελεσματικότητα του παρελθόντος επιτέλους πρέπει να τελειώσει οριστικά. Είναι βασική ευθύνη της πολιτείας και κάθε κυβέρνηση να αξιοποιεί την δημόσια περιουσία και ειδικά για τη στήριξη της κοινωνικής στέγης των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, που σήμερα είναι σε αδυναμία εξασφάλισης βιώσιμης κύριας κατοικίας. Είναι αναγκαίο και εφικτό και τα αρχικά βήματα έχουν γίνει. Κανένα δημόσιο ακίνητο κενό, πρέπει να είναι η νέα φιλοσοφία για την νέα κυβέρνηση και κάθε χαμένη ημέρα αξιοποίησης πρέπει να αποτελεί σοβαρό λόγο ανησυχίας για τους κυβερνώντες και για όλους μας ως κατ’ ουσία συνιδιοκτήτες μια μεγάλης σε αριθμό δημόσιας ακίνητης περιουσία που σήμερα κάθεται απαξιωμένη. Είναι ένα μεγάλο στοίχημα της νέας διακυβέρνησης.
* Ο Μάνος Κρανίδης είναι Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc, CEO τεχνική εταιρείας-υπηρεσίες μηχανικών διαχείριση ακινήτων «KRAMA PROPERTY», Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου και Γραμματέας Ενημέρωσης ΠΟΜΙΔΑ, Δημοτικός Σύμβουλος Χαλανδρίου, Επικεφαλής της παράταξης «ΧΑΛΑΝΔΡΙ ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2023»
Πατήστε εδώ και δείτε τα 42 προηγούμενα άρθρα του Μάνου Κρανίδη
