Το θέμα των νέων χρωματιστών τιμολογίων ρεύματος προβληματίζει, όχι μόνο τους καταναλωτές αλλά ακόμη και τους ειδικούς ενεργειακούς συμβούλους και επιθεωρητές. Τα ερωτήματα και σημεία αβεβαιότητας είναι πολλά. Γιατί ο κάθε καταναλωτής και το κάθε ακίνητο έχουν διαφορετικές ανάγκες και η τελική επιλογή είναι σχετική. Όμως για μια ορθή, έστω σχετική επιλογή και τακτική το 2024 και γενικά, απαιτείται ένας συμβουλευτικός οδηγός, μια πλήρη παρουσίαση της σημερινής κατάστασης, των διαθέσιμων τιμολογίων, τις διαφορετικές προδιαγραφές τους, τις παγίδες και τα σημεία κλειδιά της κάθε επιλογής. Παραθέτουμε ένα συνοπτικό συμβουλευτικό οδηγό για την υποστήριξη όλων, φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων στο θέμα των χρωματιστών νέων τιμολογίων ρεύματος.
Α. Περιγραφή σημερινής κατάστασης και Νέας Διαδικασίας
Σήμερα στην λιανική αγορά ηλεκτρικού ρεύματος υπάρχουν αρκετοί πάροχοι με βασικό παίκτη την ΔΕΗ που κατέχει το συντριπτικά μεγάλο μερίδιο αγοράς άνω του 70%. Ο κάθε πάροχος έχει δικά του τιμολόγια και προσφορές και τύπο λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος την χρέωση του ηλεκτρικού ρεύματος και λοιπών συμπληρωματικών χρεώσεων και λοιπών χρεώσεων εκτός του ρεύματος όπως λοιπά τέλη, δημοτικά τέλη, φόρους, ΕΡΤ κλπ. Σήμερα για παράδειγμα εκτιμάται ότι υπάρχουν 130 διαφορετικά τιμολόγια από όλους παρόχους. Σήμερα ένα μεγάλο πρόβλημα είναι η αδυναμίας καταμέτρησης ανά μήνα και η συνέχεια αποστολής ΈΝΑΝΤΙ λογαριασμών!
Με τον νέο σύστημα προβλέπονται 4 γενικές κατηγορίες τιμολογίων διαφορετικού χρώματος μπλέ, πράσινο, κίτρινο και πορτοκαλί, με συγκεκριμένες γενικές προδιαγραφές που ταξινομούν το κάθε τιμολόγιο αλλά όχι ένας κοινός ομοιόμορφος τύπος τιμολογίου. Ενώ επίσης σε κάθε κατηγορία χρώματος τιμολογίου ο κάθε πάροχος μπορεί να προσφέρει εναλλακτικές επιλογές τιμολογίων εκτός μόνο από μία κατηγορία, τα ειδικά πράσινα τιμολόγια που επίσης πρέπει να έχουν ομοιόμορφο τύπο ανά πάροχο.
Άρα και με το νέο σύστημα θα έχουμε πολλά τιμολόγια όμως θα ταξινομούνται πιο εύκολα σε γενικές προδιαγραφές ανά πάροχο, με κύρια εάν είναι σταθερά ή κυμαινόμενα. Αυτό συμβαίνει διότι η χονδρική τιμή αλλάζει διαρκώς και είναι μεταβαλλόμενη βάσει του χρηματιστηρίου ενέργειας και η λιανική τιμή είναι προφανώς διαφορετική ανά πάροχο. Κάθε πάροχος εφαρμόζει διαφορετικές, εμπορικές πολιτικές με στόχο την προσέλκυση πελατολογίου και ανάλογα με το προφίλ κάθε καταναλωτή (νοικοκυριό, επιχείρηση, κ.λπ.).
Από το 2024 έρχεται μια μεγάλη δομική αλλαγή σε σχέση με το 2023 και ειδικά από το σημείο της ραγδαίας ανόδου της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος από το 2022.
ΣΟΣ. Ο πυρήνας αυτής της αλλαγής είναι ότι το 2024 το κράτος σταματάει να ενισχύει τους πάντες για το ρεύμα που καταναλώνουν, δηλαδή οριζόντια. Συνεπώς οι επιδοτήσεις τελειώνουν και διατηρούνται μόνο για τους ευάλωτους συμπολίτες μας που εμπίπτουν στα λεγόμενα Κοινωνικά Τιμολόγια.
Συνεπώς μια 1η κεντρική σημαντική παρατήρηση είναι ότι πλέον το 2024 δεν υπάρχει προστασία στήριξη της πολιτείας και ότι όλοι είναι εκτεθειμένοι σε ενδεχόμενη βίαιη αύξηση κόστους ηλεκτρικής ενέργειας!
Η νέα λογική της πολιτείας είναι ότι από 1/1/2024 όλοι οι καταναλωτές χαμηλής τάσης θα επιλέξουν ένα τιμολόγια ρεύματος που θα ανήκει σε 4 μεγάλες κατηγορίες τιμολογίων που θα χαρακτηρίζονται από 4 χρώματα με ίδιες γενικές προδιαγραφές ανά πάροχο. Το μπλε, το πράσινο, το κίτρινο και το πορτοκαλί χρώμα τιμολογίου ρεύματος. Από 1η Ιανουαρίου 2024 οι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος πρέπει να φέρουν συγκεκριμένες χρωματικές σημάνσεις και να ανακοινώνονται στην ιστοσελίδα του προμηθευτή, σύμφωνα με τα όσα ορίζονται από την χρωματική κατηγορία όπου ανήκουν και επίσης να κοινοποιήσουν στην Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) όλες τις τιμολογιακές παραμέτρους του ειδικού τιμολογίου, που θα ισχύει για κάθε κατηγορία πελατών. Στους λογαριασμούς ρεύματος (ηλεκτρονικούς και έντυπους) και στα άλλα μηνύματα και e-mails που θα αποστέλλουν οι πάροχοι στους καταναλωτές, θα υπάρχει πλέον και ο κωδικός QR και link, τα οποία θα παραπέμπουν στον ιστότοπο δημοσίευσης του εργαλείου σύγκρισης τιμών της ΡΑΑΕΥ.
Συνεπώς οι καταναλωτές θα μπορούν να ενημερώνονται, κάθε μήνα για την τιμή του τιμολογίου του παρόχου τους και να τη συγκρίνουν με το σύνολο των προσφερόμενων τιμολογίων. Μάλιστα ήδη Θα πρέπει όλοι οι καταναλωτές να έχουν λάβει ενημερωτική επιστολή για το πράσινο «ειδικό» τιμολόγιο, αλλά και τα είδη των τιμολογίων που θα είναι διαθέσιμα από 1.1.2024. Οι καταναλωτές που δεν θα επιλέξουν κάποιο από τα διαθέσιμα τιμολόγια έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 θα μεταπέσουν αυτομάτως στο πράσινο ειδικό τιμολόγιο από την 1η Ιανουαρίου 2024.
Β. Περιγραφή κάθε κατηγορίας χρώματος τιμολογίων.
Τα μπλε χρώματος είναι τα τιμολόγια ορισμένου χρόνου, με σταθερή τιμή προμήθειας (Euro/Kwh) για όλη την περίοδο της σύμβασης με τον προμηθευτή ενέργειας. Προσφέρονται με σταθερή τιμή κιλοβατώρας και παγίου και σύμβαση ορισμένου χρόνου (ένα έως δύο έτη). Δεν υπάρχει ρίσκο για ανοδική μεταβολή της τιμής χονδρικής του ρεύματος ούτε ρήτρα αναπροσαρμογής αλλά και δεν υπάρχει όφελος για ραγδαία πτώση της τιμής χονδρικής τιμής του ρεύματος. Επειδή οι πάροχοι αναλαμβάνουν το ρίσκο ραγδαίας αύξησης της χονδρικής τιμής του ρεύματος εκτιμάται ότι τόσο η τιμή της κιλοβατώρας όσο και το πάγιο συνήθως δύνανται να είναι υψηλά και σίγουρα υψηλότερα από τα υπόλοιπα κυμαινόμενα τιμολόγια. Στο μπλε «σταθερό» τιμολόγιο αν κάποιος το καταγγείλει τότε καλείται να πληρώσει τέλος πρόωρης αποχώρησης διαφορετικό ανά πάροχη και σύμβαση.
Το κίτρινο ή αλλιώς «κυμαινόμενο» τιμολόγιο τώρα καθορίζεται από τις τιμές του Χρηματιστηρίου Ενέργειας για αυτό και ο καταναλωτής δεν προστατεύεται από τυχόν αυξήσεις στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος. Οι πάροχοι ωστόσο στρέφουν την πολιτική τους σε αυτό το τιμολόγιο, καθώς όπως υποστηρίζουν μπορεί να είναι πιο φθηνό από το πράσινο λόγω των εκπτώσεων που θα προτείνουν στα πακέτα τους. Το κίτρινο τιμολόγιο είναι κυμαινόμενο, με Μηχανισμό και Ρήτρα Αναπροσαρμογής, που είναι συνδεδεμένο με δείκτες της χονδρεμπορικής αγοράς στο Χρηματιστήριο ενέργειας. Διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες: 1) με καθορισμό τιμής εκ των προτέρων της περιόδου κατανάλωσης, και 2) με καθορισμό τιμής εκ των υστέρων. Τα περισσότερα τέτοια τιμολόγια είναι με καθορισμό της τιμής στο τέλος του μήνα.
Το πράσινο ή αλλιώς «ειδικό» τιμολόγιο είναι μεν κυμαινόμενης χρέωσης (περιλαμβάνει ρήτρα αναπροσαρμογής), αλλά με κλειδωμένες τις βασικές αρχές τιμολόγησης απ’ την 1η του μήνα. Ο καταναλωτής θα γνωρίζει, στις αρχές του μήνα, τί πληρώνει στον πάροχο ηλεκτρικού ρεύματος, για τον επόμενο μήνα και το κυριότερο, τί τιμές προσφέρουν, όλοι οι υπόλοιποι πάροχοι. Συγκεκριμένα: Η τελική τιμή της κιλοβατώρας θα ανακοινώνεται κάθε πρώτη του μήνα. Οι τιμές θα αναρτώνται σε ευδιάκριτο σημείο στην ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ (www.energycost.gr). Η βασική τιμή προμήθειας θα παραμείνει σταθερή κατ’ ελάχιστον για έξι μήνες. Ενώ οι συντελεστές του μηχανισμού διακύμανσης θα παραμείνουν σταθεροί κατ’ ελάχιστον για τρεις μήνες. Το πάγιο είναι έως και πέντε ευρώ.
Αυτό σημαίνει ότι τυχόν απότομες αλλαγές της χονδρεμπορικής τιμής στο Χρηματιστήριο Ενέργειας δεν πρόκειται να επηρεάσουν το ύψος του τρέχοντος λογαριασμού στο πράσινο τιμολόγιο στο νοικοκυριό αλλά οι αναγκαίες διορθωτικές προσθαφαιρέσεις θα περνούν στον επόμενο μήνα κατανάλωσης, με την τιμή όμως γνωστή από την αρχή του μήνα. Το ειδικό χαρακτηριστικό του είναι πως η δομή του θα είναι απλή και ομοιόμορφη, επιτρέποντας τη συγκρισιμότητα, για όλους τους προμηθευτές. Σε αυτό θα μεταπέσουν όλοι οι καταναλωτές, την 1η Ιανουαρίου του 2024, οι οποίοι δεν θα έχουν επιλέξει -μέσα στο 2023- κάποιο συγκεκριμένο είδος τιμολογίου για τη μετάβασή τους την 1.1.2024. Το ειδικό, πράσινο τιμολόγιο είναι ένα για κάθε πάροχο.
Το πορτοκαλί τιμολόγιο είναι δυναμικό, το οποίο αφορά στη δυνατότητα δυναμικής τιμολόγησης, με διαφορετικές τιμές ακόμα και μέσα στη διάρκεια της ημέρας. Προϋπόθεση για την επιλογή τους είναι η εγκατάσταση έξυπνου πιστοποιημένου μετρητή στην παροχή των καταναλωτών. Ειδικότερα, παρέχουν πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο στους καταναλωτές, διευκολύνουν την εξοικονόμηση ενέργειας και στηρίζουν την άμεση κάλυψη της ζήτησης. Αφορά ακόμη λίγες χιλιάδες καταναλωτές.
Γ. Ποια είναι τα κλειδιά SOS και παγίδες για την κατάλληλη επιλογή χρώματος και παρόχου
ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ ΤΙΜΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ. Τις τιμές όλων των τιμολογίων, όλων των χρωμάτων και όλων των εταιριών, θα μπορείτε να τις συγκρίνετε από την ιστοσελίδα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (www.raaey.gr) όπου μέσα στον Ιανουάριο θα τεθεί σε λειτουργία το νέο Εργαλείο Σύγκρισης Τιμών της Αρχής (www.energycost.gr). Από την ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ θα μπορείτε να δείτε την κατανάλωση ρεύματος και πώς μπορείτε να κάνετε εξοικονόμηση (www.electricitycostcalculator.gr). Επίσης στο διαδίκτυο υπάρχουν μηχανές σύγκρισης τιμών (εύρεση μέσω google) και η καλύτερη λύση είναι η σύνταξη μελέτης ενεργειακής επιθεώρησης με προτάσεις εξοικονόμησης από Ενεργειακούς Επιθεωρητές ή Ειδικούς.
Η ΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΔΗΓΕΙ ΣΕ ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΠΑΡΟΧΟΥ ΜΑΣ. Σε περίπτωση που δεν επιλέξετε κάποιο χρώμα τιμολογίου αυτόματα θα μεταπέσετε στο πράσινο «ειδικό» τιμολόγιο για το οποίο ανά πάσα στιγμή μπορεί να επιλέξετε άλλο τιμολόγιο.
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΛΛΑΓΗ ΠΑΡΟΧΟΥ ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ… Ο καταναλωτής έχει τη δυνατότητα οποτεδήποτε το επιθυμεί να επιλέξει οποιοδήποτε προσφερόμενο τιμολόγιο, υπογράφοντας νέα σύμβαση με τον πάροχο της επιλογής του. Μόνη εξαίρεση αποτελούν τα μπλέ σταθερά τιμολόγια, που από τη φύση τους έχουν μακροχρόνιες συμβάσεις και που η λύση του απαιτεί ρήτρα αποχώρησής διαφορετική ανά παροχή και σύμβαση.
ΠΡΟΣΟΧΗ στο πάγιο και ειδικές προσφορές. Σε αντίθεση με το ένα ειδικό πράσινο τιμολόγιο ανά πάροχο, στις υπόλοιπες κατηγορίες τιμολογίων, οι πάροχοι μπορούν να παρέχουν περισσότερα του ενός τιμολόγια σε κάθε άλλη κατηγορία συνδεδεμένα, πολλές φορές, είτε με υπηρεσίες, εκπτώσεις είτε και με άλλα προϊόντα είτε με συνδυασμό αυτών. Επιπλέον, το ύψος του παγίου μπορεί να διαφέρει, σημαντικά, ανά πάροχο.
Δ. Τα κρίσιμα βήματα προετοιμασίας
Ε. Διαφορετικές προτάσεις επιλογής και τακτικές
ΕΠΙΛΕΓΟΥΜΕ ΠΡΑΣΙΝΟ τιμολόγιο όταν θέλουμε ευελιξία και γνώση της τιμής του ρεύματος εκ των προτέρων στην αρχή του μήνα. Η τιμή προκύπτει από ένα σύνθετο κυμαινόμενο τρόπο υπολογισμού αλλά αυτό δεν απασχολεί τους καταναλωτές αφού κάθε πάροχος στην αρχή κάθε μήνα ανακοινώνει την τελική συνολική τιμή ρεύματος του. Το πράσινο τιμολόγιο δε θα είναι αρχικά το πιο οικονομικό της αγοράς αλλά θα είναι χαμηλότερο από το μπλέ σταθερό. Στο πράσινο τιμολόγιο όλοι οι όροι και συνθήκες χρέωσης είναι ίδιες για τους παρόχους που έχουν μόνο ένα τέτοιο τιμολόγιο, οπότε οι καταναλωτές δεν έχουν το ρίσκο να μπλέξουν με μικρά γράμματα και περίεργους όρους. Με το πράσινο τιμολόγιο μπορεί κανείς άμεσα να συγκρίνει και εύκολα να διαλέξει το φθηνότερο από τα πράσινα στην αγορά κάθε μήνα. Το βασικό πλεονέκτημα του πράσινου τιμολογίου είναι πως διευκολύνει τη σύγκριση των τιμών μεταξύ παρόχων και την ενιαία, διαφανή και απλοποιημένη πληροφόρηση των καταναλωτών για τις τιμές των παρόχων.
ΕΠΙΛΕΓΟΥΜΕ ΜΠΛΕ τιμολόγιο όταν εκτιμούμε πως οι τιμές ενέργειας θα ανεβούν στο άμεσο μέλλον και δεν θέλουμε μεταβολές. Όμως εάν οι τιμές ενέργειας παραμείνουν χαμηλά, όπως σήμερα, τότε πληρώνουμε περισσότερο σε σχέση με τα λοιπά κυμαινόμενα κίτρινα ή ειδικά κυμαινόμενα πράσινα τιμολόγια. Εάν είμαστε πλήρως αποφασισμένοι να έχουμε σταθερή χρέωση μπορούμε επίσης να κλείσουμε συμβόλαιο για όσο το δυνατόν μεγαλύτερη περίοδο. Το συγκεκριμένο τιμολόγιο θα είναι το πιο ακριβό επειδή ο συγκεκριμένος τύπος δεν περιέχει κυμαινόμενες χρεώσεις, ούτε μηχανισμούς διακύμανσης (δηλαδή ρήτρες αναπροσαρμογής). Στο μπλε τιμολόγιο σε περίπτωση αποχώρησης πριν τη λήξη της σύμβασης προβλέπεται τέλος πρόωρης αποχώρησης. Ως εκ τούτου ελέγχουμε προσεκτικά πριν υπογράψουμε τη σύμβαση, το πάγιο και τους ειδικούς όρους. Είναι για συντηρητικούς καταναλωτές που θέλουν να εκτιμούν σταθερά τα κόστη λειτουργίας του ακινήτου τους αλλά εν γνώση τους αντιλαμβάνονται και αποδέχονται ότι , κατά μεγάλη πιθανότητα, πληρώνουν αρχικά παραπάνω από την μαζική αγορά.
ΕΠΙΛΕΓΟΥΜΕ ΚΙΤΡΙΝΟ τιμολόγιο όταν θέλουμε να ξεκινήσουμε σε χαμηλό επίπεδο τιμής αλλά αντέχουμε μια βίαιη αύξηση σε ορισμένους μήνες εφόσον ανέβει η τιμή χονδρεμπορικής του ρεύματος. Επίσης έχουμε το μειονέκτημα ότι ξέρουμε τι θα πληρώσουμε στο τέλος κάθε μήνα. Στο κίτρινο τιμολόγιο η τιμή κιλοβατώρας μεταβάλεται σύμφωνα με τις διακυμάνσεις της χρηματιστηριακής αγοράς, οπότε το ρίσκο είναι υψηλό. Είναι καταρχάς το οικονομικότερο και όταν οι τιμές ενέργειας πέφτουν τότε κατά μεγάλη πιθανότητα πληρώνουμε λιγότερο σε σχέση με τα μπλέ σταθερά ή και τα ειδικά πράσινα τιμολόγια.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ & ΤΑΚΤΙΚΕΣ. Από τις ανακοινώσεις των προμηθευτών διαφαίνεται ότι τα μπλε τιμολόγια που ανακοινώθηκαν είναι μεταξύ 14€-17€/KWh. Άρα οι πάροχοι που έχουν πλήρη και εις βάθος γνώση της αγοράς και ειδικά η ΔΕΗ που είναι ο κυρίαρχός παίκτης, εκτιμούν ότι οι τιμές χονδρεμπορικής ρεύματος θα παραμείνουν το 2024 σε χαμηλότερα σχετικά επίπεδα, αφού στο μπλε τιμολόγιο λαμβάνουν και αυτοί ρίσκο. Για τους καταναλωτές χαμηλού ρίσκου και μικρότερων καταναλώσεων το μπλε τιμολόγιο είναι μια πιο ασφαλής επιλογή. Όμως για ένα μέσο νοικοκυριό, μια άλλη τακτική είναι να ξεκινήσουμε από ένα πράσινο τιμολόγιο και να δούμε τους πρώτους μήνες την πορεία των τιμών. Έτσι θα αποφύγουμε το μεγάλο ρίσκο του κίτρινου τιμολογίου και θα είμαστε σε οικονομικότερο επίπεδο από το μπλε σταθερό τιμολόγιο και θα παραμένουμε ευέλικτοι για μετακίνηση η αλλαγή προγράμματος και προμηθευτή. Για καταναλωτές μεγαλύτερου ρίσκου μια επίσης επιλογή είναι να επιλέξουμε το κίτρινο για να ξεκινήσουμε στο οικονομικότερο επίπεδο αλλά έχουμε αβεβαιότητα για την χρέωση κάθε μήνα και ρίσκο βίαιης απότομης ανόδου της τελικής τιμής μέσω του μηχανισμού αναπροσαρμογής. Βέβαια μπορούμε στους πρώτους μήνες να αλλάξουμε σε ένα πιο ασφαλές τιμολόγιο, πράσινο ή μπλε.
Καλή επιτυχία και ας ευχηθούμε το 2024 οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος
να είναι χαμηλά γιατί είναι ένα κοινωνικό αγαθό πρωτίστης σημασίας για την ποιότητα ζωής μας.
Τα μάτια μας ανοικτά με βάσει τους παραπάνω κανόνες!
* Ο Μάνος Κρανίδης είναι Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc, CEO «KRAMA PROPERTY», Γραμματέας Ενημέρωσης ΠΟΜΙΔΑ, Δημοτικός Σύμβουλος Χαλανδρίου, Επικεφαλής της παράταξης «ΧΑΛΑΝΔΡΙ ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2023»
Πατήστε εδώ και δείτε τα 38 προηγούμενα άρθρα του Μάνου Κρανίδη
Το Καραμανδάνειο Νοσοκομείο Παίδων επισκέφθηκε το πρωί του Σαββάτου 21 Δεκεμβρίου αντιπροσωπεία της περιφερειακής παράταξης…
Στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό του 2025, ο Πρωθυπουργός παρουσίασε το μεγάλο αφήγημα της ΝΔ…
Χθες, την ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου, την πιο μικρή μέρα του χρόνου με το μεγαλύτερο…
Ο Δήμος Αθηναίων, θέλοντας να δώσει την ευκαιρία στις μαθήτριες και τους μαθητές να απολαύσουν…
Μια καταιγίδα οργής της ακροδεξιάς άναψε σε όλη την Ευρώπη το βράδυ της Παρασκευής, αφού…
Η Χαμάς και δύο ακόμη παλαιστινιακές οργανώσεις (ο Ισλαμικός Τζιχάντ και το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση…