Στέφανος Παραστατίδης*: Η ελληνική εκπαίδευση αντιμετωπίζει τα μυαλά των παιδιών σαν άδεια βαρέλια που πρέπει να γεμίσουν ενώ τα μυαλά είναι σπίρτα που απλά πρέπει να ανάψουν

Ο κ. Παραστατίδης, κοινοβουλευτικός υπεύθυνος Παιδείας του ΠΑΣΟΚ, ξεκίνησε την ομιλία του αναφερόμενος στα συμπεράσματα από τα αποτελέσματα των Ελλήνων μαθητών στον διαγωνισμό PISA 2022:
« Aς μιλήσουμε για Παιδεία.
Όχι με στεγνά νούμερα. Αλλά πολιτικά.
Αυτό που -ορθώς- είπε ο κος Πιερρακάκης είναι ότι τα αποτελέσματα του μαθητικού διαγωνισμού PISA δεν είναι καλά για τη χώρα μας.

• Πρώτον, τα παιδιά μας είναι κάτω από τον μέσο όρο σε γνώσεις και δεξιότητες
• Δεύτερον, έχουμε λιγότερους μαθητές υψηλών επιδόσεων
• Τρίτον, έχουμε μεγάλη ψαλίδα μεταξύ ιδιωτικών και δημόσιων σχολείων.

Αυτό που δεν είπε ο υπουργός είναι ότι το άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ δημοσίων και ιδιωτικών σχολείων υπονομεύει την κοινωνική κινητικότητα της χώρας.
Αυτό που δεν είπε είναι ότι οι οικονομικές, γεωγραφικές και κοινωνικές ανισότητες οξύνονται διαρκώς μέσα στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.
Αυτό που δεν είπε είναι ότι όποιος έχει χρήματα, έχει και περισσότερες ευκαιρίες.
Αυτό που δεν είπε είναι ότι οδεύουμε σε μία κοινωνία δύο ταχυτήτων.»

Στη συνέχεια με παραδείγματα από το οδοιπορικό Παιδείας του ΠΑΣΟΚ από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, (ΕΔΩ, ΕΔΩ κι ΕΔΩ), ανέδειξε τις μεγάλες ανισότητες του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος που οξύνονται διαρκώς κατά τα χρόνια διακυβέρνησης της ΝΔ:
« Για εμάς, το ζητούμενο δεν είναι οι επιχειρηματικοί στόχοι για την παιδεία.
Το ζητούμενο είναι να κατοχυρώσουμε τις εκπαιδευτικές εγγυήσεις που δίνουν προοπτική στα παιδιά της μεσαίας τάξης και τους οικονομικά ασθενέστερους,
Για εμάς το άνοιγμα της Παιδείας δεν ταυτίζεται με κλειστά επιχειρηματικά deals.
Για εμάς, το άνοιγμα της Παιδείας είναι άνοιγμα προς την ποιότητα, την ισότητα και τη συμπερίληψη.
Επιλέξαμε, ως ΠΑΣΟΚ, ένα οδοιπορικό παιδείας.
Επισκέφθηκα μέρη απομακρυσμένα.
Είδα όσα πραγματικά συμβαίνουν γύρω από την εκπαιδευτική διαδικασία.
Θέλω να σας μεταφέρω μερικές εικόνες:

• Στην Ευρυτανία, καθηγητής μαθηματικών αγόρασε από την τσέπη του 4 μεταλλόφωνα για να διδάξει στα παιδιά μουσική.
• Στην Άρτα, ένας φυσικός έκανε πειράματα αγοράζοντας τραπεζομάντηλα από το σουπερμάρκετ.
• Στην Τούμπα του Κιλκίς οι αναπληρωτές θα αφήσουν τα παιδιά ειδικής αγωγής στους επόμενους στο τέλος της χρονιάς.
• Στον κατεστραμμένο Παλαμά Καρδίτσας ο αναπληρωτής ψυχολόγος του σχολείου διορίστηκε 2 μήνες μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς.
• Στα νησιά, εκπαιδευτικοί παίρνουν δάνεια για να πληρώσουν ενοίκιο και καύσιμα αλλιώς, σε περίπτωση που αρνηθούν τον διορισμό, τους κόβουν μόρια.
• Στο Ραπτόπουλο Ευρυτανίας, τέσσερα παιδιά 15 ετών, διανύουν απόστασης μίας ώρας, 2 φορές την εβδομάδα, για να κάνουν αγγλικά σε ένα τροχόσπιτο.

Ωραίο το σύνθημα να τρέξουμε όλοι μαζί. Μονάχα που κάποιοι είναι στα γόνατα. Ξεχασμένοι, αβοήθητοι, δίνουν τον δικό τους άνισο αγώνα.”

Ο κ. Παραστατίδης, αποδόμησε το αφήγημα του Υπουργού Παιδείας περί ανοιχτού σχολείου και ελεύθερου πανεπιστημίου, επισημαίνοντας ότι η ανοιχτότητα αποτελεί στάση ζωής και πολιτική αξίας που δοκιμάζεται διαρκώς και όχι απλό τσιτάτο:
« Ο κος Πιερρακάκης μίλησε για «ανοιχτό σχολείο».
Θα το σχεδιάσει μόνος; Χωρίς εθνικό διάλογο;
Χωρίς την συμβολή και την συμμετοχή όσων θα κληθούν να εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις του;
Η ανοιχτότητα δεν είναι τσιτάτο. Είναι στάση ζωής, θεμελιώδης πολιτική αξία που δοκιμάζεται διαρκώς στο πεδίο.
Ένα παράδειγμα:
Το myschool είναι ένα ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα.
Ο όγκος και η λεπτομέρεια της πληροφορίας που αποθηκεύεται είναι εξαιρετικά χρήσιμος.
Δεν είναι όμως προσβάσιμο, δεν είναι ανοιχτά τα δεδομένα του.
Ενδεικτικά, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε:

• Ποια είναι η μαθητική διαρροή στην Μακεδονία και ποια στα Δωδεκάνησα;
• Παίζει ρόλο το επάγγελμα των γονέων στην είσοδο στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση;
• Πόσα σχολεία έχουν λιγότερους από 30 μαθητές;

Αυτά και άλλα ερωτήματα ενδιαφέρουν παιδαγωγούς, οικονομολόγους, κοινωνιολόγους,
καθένα που ασχολείται με την εκπαιδευτική πολιτική και συμβάλλουν, όταν είναι ανοιχτά, στη βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Να καταστήσει, λοιπόν, προσβάσιμα αυτά τα δεδομένα ο κ. Υπουργός.
Είναι προϋπόθεση για το ανοιχτό σχολείο που δήθεν ευαγγελίζεται.
Ο κος Πιερρακάκης έχει, λέει, ως προτεραιότητα το δημόσιο πανεπιστήμιο.
Όμως, 5 μήνες τώρα, με διαρροές, δηλώσεις, νομικές γνωμοδοτήσεις εκφράζει την πρεμούρα του να παρακάμψει το σύνταγμα και να επισπεύσει την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Και αυτό το βαπτίζει ελεύθερο πανεπιστήμιο.
Όμως σήμερα, αυτό που προέχει να απελευθερωθεί είναι το δημόσιο πανεπιστήμιο.
Τα τείχη δεν είναι στα σύνορά μας, είναι εντός.
Πανεπιστήμια με γραφειοκρατία, αναξιοκρατία, νεποτισμό, κομματισμό.
Πανεπιστήμια κατακερματισμένα και ασύνδετα μεταξύ τους και με το εξωτερικό.
Η συζήτηση για τα μη κρατικά ΑΕΙ γίνεται συνέχεια με λάθος προτεραιότητες, βάζουμε το κάρο μπροστά από το άλογο:
πρώτα θα έπρεπε να φέρουμε τα ζητήματα βελτίωσης του δημοσίου πανεπιστημίου,
πρώτα και το ρυθμιστικό πλαίσιο πριν από τα μη κρατικά.
Αλλά υπάρχει περίεργη σπουδή για το κάρο.»

Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ έκλεισε την ομιλία του εξηγώντας πώς τα νούμερα δείχνουν ότι η ΝΔ δεν ενδιαφέρεται για την Παιδεία στη χώρα και ξεδίπλωσε το δικό του όραμα για την ελληνική εκπαίδευση:
«Τα παραδείγματα χωρών που βρέθηκαν σε κρίση δείχνουν ότι το αντίδοτο ήταν η δημιουργική και αποτελεσματική παιδεία.
Σήμερα, η Ελληνική παιδεία παραμένει βιομηχανικού τύπου:
γραμμική, άνιση, ανεπίκαιρη.
Η ελληνική εκπαίδευση αντιμετωπίζει τα μυαλά των παιδιών σαν άδεια βαρέλια που πρέπει να γεμίσουν.
Ενώ τα μυαλά είναι σπίρτα που απλά πρέπει να ανάψουν.
Χρειαζόμαστε ένα νέο πρότυπο εκπαίδευσης,

• που αθροίζει IQ + EQ + DI +ΑΙ ,
• που βγάζει το παιδί από το βιομηχανικό κλουβί της τυποποιημένης, γραμμικής εκπαίδευσης,
• που του δίνει τα απαραίτητα εφόδια
• στο προσωπικό πεδίο (ατομικές δεξιότητες, ταλέντα/ευαισθησίες),
• στο τεχνολογικό πεδίο (εφόδια για τη νέα εποχή)
• στο οικονομικό πεδίο, συνδέοντας την επαρκώς με την αγορά εργασίας,
• και στο πολιτισμικό πεδίο, δηλαδή στη δυνατότητά του να κατανοήσει καλύτερα τον κόσμο αλλά και να ανταποκριθεί στις τεράστιες προκλήσεις που έρχονται όπως η αλλαγή της κλιματικής πραγματικότητας

Δεν αρκούν οι προσαρμογές. Ούτε καν οι αλλαγές. Χρειαζόμαστε ανατροπές.
Μία παιδεία που οι εξετάσεις θα γίνονται με ανοιχτά βιβλία.
Ένα σχολείο που θα οδηγήσει τον μαθητή να λογίζεται και να εκφράζεται.
Για αυτές τις ιδέες θα παλέψουμε στο ΠΑΣΟΚ.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
κλείνω λέγοντας ότι ο παρών προϋπολογισμός έχει άλλες προτεραιότητες από τις δικές μας.
Στην παιδεία, δίνει μόλις 2,8% του ΑΕΠ, ενώ ο Μέσος Ευρωπαϊκός όρος είναι 5-5,5%.
Είμαστε ουραγοί στην Ε.Ε., τρίτοι από το τέλος.
Όχι φέτος, και τα 5 χρόνια που κυβερνά ο κ. Μητσοτάκης.
Ο κος Πιερρακάκης είπε ότι σε απόλυτους αριθμούς είμαστε καλύτερα από πέρσι.
Απόλυτους αριθμούς δεν ξέρω πού συγκρίνουν για προϋπολογισμό, στη Βουλή πάντως όχι.
Είπε επίσης ότι το γεγονός αυτό αντανακλά το ενδιαφέρον του Πρωθυπουργού για την Παιδεία.
Φανταστείτε να μην είχε ενδιαφέρον ο κος Μητσοτάκης, πού θα βρισκόμασταν.
Καταψηφίζω. Αυτονόητα.
Και κάθε προϋπολογισμό που θα ευτελίζει την ελληνική παιδεία με ποσοστό μικρότερο του 3% επί του ΑΕΠ. »

* Ο Στέφανος Παραστατίδης είναι πρώην Γραμματέας Οργανωτικού. Βουλευτής Κιλκίς και Υπεύθυνος του Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής