Ανάλυση: Η ταχύτερη από την αναμενόμενη προέλαση του ισραηλινού στρατού στη Γάζα καθιστά την αποστολή του ακόμη πιο περίπλοκη

Ο αντίκτυπος της προέλασης του ισραηλινού στρατού βαθιά στη Λωρίδα της Γάζας θα είναι εμφανής μόνο με την πάροδο του χρόνου, καθώς το Ιράν ανησυχεί για την ικανότητα της Χαμάς να αντέξει σε αυτό. Εν τω μεταξύ, προετοιμάζοντας για μήνες στη Γάζα, οι ΗΠΑ ευνοούν μια στρατηγική επικεντρωμένη σε ακριβή, στοχευμένα χτυπήματα
Η κίνηση των δυνάμεων του IDF στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας ήταν πιο γρήγορη από ό, τι θα μπορούσε να αναμένεται αρχικά. Τέσσερις ημέρες μετά την έναρξη της χερσαίας άσκησης, κλιμακώνεται ήδη σε έναν πλήρη πόλεμο, μεταξύ του μεγάλου πεζικού και των τεθωρακισμένων δυνάμεων του IDF και της αμυντικής συστοιχίας της Χαμάς, η οποία περιλαμβάνει αρκετούς ομόκεντρους κύκλους γύρω από το κέντρο ασφαλείας της οργάνωσης στο κέντρο της Γάζας. Υπάρχουν σκληρές, επίμονες μάχες βαθιά σε αστικές περιοχές, πολλές από τις οποίες καταστράφηκαν στους προκαταρκτικούς βομβαρδισμούς της πολεμικής αεροπορίας.
Ως αποτέλεσμα, υπάρχουν προφανώς εκατοντάδες μαχητές της Χαμάς νεκροί, αλλά το Ισραήλ πληρώνει επίσης ένα τίμημα. Η Τρίτη έφερε νέα για δύο στρατιώτες από τα τάγματα αναγνώρισης της ταξιαρχίας Givati που σκοτώθηκαν στις μάχες.
Καθώς περνούν οι μέρες, η πρόκληση που αντιμετωπίζουν τα στρατεύματα γίνεται πιο περίπλοκη. Η Χαμάς είναι μια τρομοκρατική ομάδα, αλλά στην άμυνα πολεμά χρησιμοποιώντας τακτικές ανταρτών. Δεν υπάρχει κανένα όφελος, από την άποψή του, σε μια μετωπική σύγκρουση με έναν εχθρό που απολαμβάνει ένα τεράστιο πλεονέκτημα στην τεχνολογία και τη δύναμη πυρός. Αναζητά αδύναμα σημεία, όπου μπορεί να προκαλέσει βαρύ τίμημα από τον ισραηλινό στρατό. Ο εκπρόσωπος του IDF, ταξίαρχος Daniel Hagari, παραδέχτηκε ότι «έντονες μάχες στη Γάζα» λαμβάνουν χώρα και ότι «υπάρχει ένα τίμημα».
Για 20 χρόνια, οι IDF συσκέπτονταν και επιχειρηματολογούσαν για τον ελιγμό εδάφους. Οι επικρατούσες απόψεις υποστήριζαν ότι οι χερσαίες δυνάμεις, και ιδιαίτερα οι εφεδρείες, δεν είναι επαρκώς ικανές και εκπαιδευμένες για μια τόσο περίπλοκη αποστολή και ότι το ισραηλινό κοινό θα δυσκολευόταν να αντιμετωπίσει το εύρος των απωλειών που θα μπορούσε να συνεπάγεται. Αυτή τη φορά, η κυβέρνηση και ο IDF αποφάσισαν υπέρ της ανάπτυξης των δυνάμεων για σκληρές μάχες στη Λωρίδα της Γάζας, υπό το φως της σοβαρότητας της επίθεσης της Χαμάς. Το ερώτημα αν η κίνηση θα αποδειχθεί τόσο αποτελεσματική όσο ελπίζουν δεν έχει ακόμη αποφασιστεί. Αυτό θα καταστεί σαφές μόνο αργότερα, αν και έχουν ήδη σημειωθεί επιχειρησιακά επιτεύγματα.
Οι χερσαίες επιχειρήσεις του IDF επικεντρώνονται σε αυτό το σημείο στο βόρειο τμήμα της Λωρίδας, το οποίο διχοτομείται από τον ποταμό Γάζα. Οι αποστάσεις δεν είναι μεγάλες. Το πλάτος της Λωρίδας, στο στενότερό της, είναι μόλις έξι χιλιόμετρα. Υπάρχει ένα σημείο στο οποίο το μπλε βέλος, που υποδηλώνει την κίνηση των δυνάμεων του IDF στο χάρτη, πρέπει να σταματήσει και να αναζητήσει άλλες αποστολές: Καταστροφή σηράγγων, σάρωση για ένοπλους μαχητές και πυρομαχικά (και αισιόδοξα, και για ομήρους). Όσο περισσότερο το Ισραήλ σφίγγει τη θηλιά, τόσο περισσότερο αντιμετωπίζει τον κίνδυνο ότι οι δυνάμεις του θα είναι πολύ στατικές και έτσι εκτεθειμένες σε βλάβη.
Το ζήτημα του χρόνου είναι επίσης ένας παράγοντας: Ο IDF προετοιμάζεται για πολλούς μήνες συνεχούς επιχείρησης εντός της Λωρίδας. Η αμερικανική κυβέρνηση προτιμά το Ισραήλ να απέχει από μια μόνιμη παρουσία και από ένα ορισμένο στάδιο – ίσως μέσα σε λίγες εβδομάδες – να αρχίσει να επικεντρώνεται σε στρατιωτικές επιδρομές (είσοδος και στη συνέχεια έξοδος) εναντίον συγκεκριμένων καθορισμένων στόχων. Η διεθνής υπομονή δεν είναι άπειρη, ειδικά από τη στιγμή που οι εικόνες καταστροφής που προκάλεσε το Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας έχουν ήδη στρέψει την κοινή γνώμη σε ορισμένες δυτικές χώρες εναντίον της επιχείρησης. Για να μετριάσει μέρος των ζημιών, το Ισραήλ συμφώνησε να αυξήσει την ανθρωπιστική βοήθεια στα νότια της Λωρίδας. Τώρα συζητείται επίσης η επιλογή να επιτραπεί η είσοδος πολλών δεκάδων φορτηγών από την Αίγυπτο σε καθημερινή βάση. Το Ισραήλ θέτει όρους για αυστηρό έλεγχο ασφαλείας. Η ανθρωπιστική κρίση στη Λωρίδα είναι σημαντική. Αυτό μπορεί να επηρεάσει το γεωγραφικό πλάτος του IDF, με την πάροδο του χρόνου.
Τις πρώτες μέρες της, η χερσαία επιχείρηση πραγματοποιήθηκε με μάλλον ομαλό τρόπο. Τα τελευταία χρόνια, όλες οι μονάδες που συμμετέχουν στην επιχείρηση έχουν υποβληθεί σε λεπτομερή εκπαίδευση και πρακτική για την περίπτωση πολέμου στη Γάζα υπό τη Νότια Διοίκηση. Τα προηγούμενα επιχειρησιακά σχέδια ήταν λιγότερο φιλόδοξα και απαιτούσαν προσαρμογή μετά την τρομοκρατική επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Αλλά ο IDF δεν είναι απροετοίμαστος για μια τέτοια πρόκληση. Υπάρχει επίσης ο αντίκτυπος άλλων παραγόντων, όπως το μαχητικό πνεύμα και η πίστη στην ορθότητα του σκοπού. Παρά την τεράστια οργή για την κυβέρνηση και το κατεστημένο ασφαλείας, οι οποίοι μοιράζονται την ευθύνη της αιφνιδιαστικής επίθεσης και αποτυχίας, φαίνεται ότι τόσο τα στρατεύματα όσο και οι διοικητές επικεντρώνονται κυρίως στην προσπάθεια να παραλύσουν τη Χαμάς.

Η παραμονή της Χαμάς στην εξουσία
Την Τρίτη το πρωί οι αντάρτες Χούτι στην Υεμένη, σύμμαχοι του Ιράν, εκτόξευσαν βαλλιστικούς πυραύλους και εκτόξευσαν μη επανδρωμένα αεροσκάφη από την Υεμένη προς την πόλη Εϊλάτ στο νότιο Ισραήλ, τα οποία αναχαιτίστηκαν με επιτυχία πάνω από την Ερυθρά Θάλασσα. Αυτό είναι μέρος της προγραμματισμένης ιρανικής προσπάθειας να υποστηρίξει τη Χαμάς στον πόλεμό της εναντίον του Ισραήλ. Αλλά το κύριο επίκεντρο του κινδύνου παραμένει το μέτωπο του Λιβάνου. Το δίλημμα της Χεζμπολάχ εκεί οξύνεται όλο και περισσότερο καθώς η εισβολή του IDF στην πόλη της Γάζας βαθαίνει και η Βηρυτός και η Τεχεράνη ανησυχούν για την παραμονή της Χαμάς στην εξουσία.
Και σε αυτό, επίσης, το Ισραήλ θα έπρεπε να σφάλλει από την πλευρά της προσοχής. Στις 51 ημέρες των μαχών κατά τη διάρκεια της επιχείρησης Protective Edge το 2014, η Στρατιωτική Υπηρεσία Πληροφοριών προέβλεψε περισσότερες από 10 φορές ότι η Χαμάς θα συμφωνούσε σε κατάπαυση του πυρός, μόνο για να αποδειχθεί λάθος. Η προθυμία να συμφωνήσουν σε κατάπαυση του πυρός αποκρυσταλλώθηκε μόνο στο τέλος της στρατιωτικής εκστρατείας, αφού οι IDF ενέτειναν σημαντικά τις αεροπορικές επιθέσεις στη Γάζα (ένα επίπεδο που ξεπεράστηκε κατά πολύ αυτή τη φορά, υπό το φως των περιστάσεων).
Τις επόμενες ημέρες η Χεζμπολάχ μπορεί να εντείνει τις αντιδράσεις της και να προσπαθήσει να επεκτείνει σταδιακά τη γραμμή πυραύλων της προς τα νότια. Αυτό εξαρτάται επίσης από τις ισραηλινές κινήσεις: Ο IDF χτυπά ένα μεγάλο μέρος των διμοιριών που εκτοξεύουν αντιαρματικούς πυραύλους και όλμους, ωθώντας σταδιακά τις θέσεις της Δύναμης Radwan της Χεζμπολάχ από την περιοχή των συνόρων.
Τα αραβικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο διοικητής της Δύναμης al-Quds των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης, στρατηγός Esmail Qaani, ήρθε στη Βηρυτό μετά τις 7 Οκτωβρίου για να εδραιώσει την πολιτική απάντησης του Ιράν και της Χεζμπολάχ. Και όμως, το επικρατέστερο επιχείρημα είναι ότι η τελική απόφαση εναπόκειται στον Γενικό Γραμματέα της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα και ότι η ιρανική ηγεσία σέβεται ιδιαίτερα την κατανόηση του Νασράλα για τις εξελίξεις στην ισραηλινή πλευρά. Εν τω μεταξύ, δημοσκοπήσεις δημοσιεύονται στο Λίβανο, ακόμη και σε μέσα ενημέρωσης που συνδέονται με τη Χεζμπολάχ, δείχνοντας ότι το μεγαλύτερο μέρος του κοινού αντιτίθεται στη συμμετοχή της Χεζμπολάχ στον πόλεμο, από φόβο ότι θα οδηγήσει στην καταστροφή του Λιβάνου, που ήδη υποφέρει από μια ιδιαίτερα σοβαρή οικονομική κρίση.
Η ιορδανική δεξαμενή σκέψης al-Quds, της οποίας το ανώτερο προσωπικό είναι συνταξιούχοι Ιορδανοί στρατηγοί, πραγματοποίησε συζήτηση για τον πόλεμο στη Γάζα. Τα μέλη του ινστιτούτου γράφουν ότι «ο χερσαίος πόλεμος στη Γάζα είναι μια υπαρξιακή αναγκαιότητα για το Ισραήλ, μετά τον σεισμό της 7ης Οκτωβρίου». Εκτιμούν ότι «το Ιράν δεν θα παρέμβει άμεσα στον πόλεμο και η Χεζμπολάχ θα το κάνει μόνο εάν αναγκαστεί από το Ισραήλ. Η τρέχουσα κατάσταση στις αραβικές χώρες δεν δείχνει διεύρυνση του πολέμου και η Ουάσιγκτον δείχνει μια απροθυμία για κάτι τέτοιο». Ωστόσο, οι ιορδανοί εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι «το Ισραήλ μπορεί να εξαλείψει τις δυνατότητες της Χαμάς, αλλά η αντίσταση είναι μια ιδεολογία, ένα δόγμα και ένα ατελείωτο σχέδιο. Θα γίνει πιο δημοφιλής και θα πάρει νέες μορφές».

Υστερική υπερβολή
Οι διεθνείς δυσκολίες του Ισραήλ δεν περιορίζονται στην έλλειψη συμπάθειας μεταξύ των δυτικών φιλελεύθερων. Οι δηλώσεις του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν έχουν γίνει όλο και πιο ακραίες, αγγίζοντας πλέον τα όρια του αντισημιτισμού. Ο Πούτιν περιγράφει τον πόλεμο ως μέρος ενός παγκόσμιου αγώνα μεταξύ καλού και κακού. Στα μάτια του, η Ρωσία και οι Παλαιστίνιοι βρίσκονται στην ίδια πλευρά, ενώ το Ισραήλ είναι μέρος ενός άξονα του κακού με τις ΗΠΑ και την Ουκρανία, στον οποίο όλοι οι αξιοπρεπείς άνθρωποι πρέπει να αντιταχθούν. Αυτά τα πράγματα ρίχνουν και πάλι φως στη γελοιοποίηση των ισχυρισμών του πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου, μόλις πριν από λίγα χρόνια, ότι είχε καταφέρει να κάνει τη Ρωσία φιλο-ισραηλινή.
Η μυωπία της εξωτερικής πολιτικής του Ισραήλ ξεχώρισε και πάλι το βράδυ της Τρίτης, στην ανεπιτυχή ομιλία του πρεσβευτή του Ισραήλ στον ΟΗΕ, Gilad Erdan. Τα επιχειρήματα του Ισραήλ είναι αρκετά ισχυρά. Δεν χρειάζονται ενίσχυση μέσω μιας θεατρικής παράστασης στην οποία ο πρέσβης και το προσωπικό του έβαλαν κίτρινα αστέρια στο πέτο τους. Η σφαγή που διαπράχθηκε από τους τρομοκράτες της Χαμάς στην περιοχή των συνόρων της Γάζας μπορεί να θυμίζει στη βιαιότητά της εικόνες από το Ολοκαύτωμα, αλλά το Ισραήλ δεν είναι αβοήθητο. Είναι μια περιφερειακή στρατιωτική δύναμη, που απολαμβάνει άνευ προηγουμένου υποστήριξη ασφαλείας από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτή η υστερική υπερβολή δεν κάνει τίποτα άλλο από το να τροφοδοτεί την αυτολύπηση και τον πανικό. Ο Dani Dayan, πρόεδρος του Yad Vashem, του Μουσείου Μνήμης του Ολοκαυτώματος (και όπως πάντα, μια φωνή λογικής και λογικής) σωστά είπε ότι η επιλογή του πρέσβη βεβηλώνει τόσο τα θύματα του Ολοκαυτώματος όσο και το κράτος του Ισραήλ. Αλλά με κάποιο τρόπο, κάποιος παίρνει την κρυφή υποψία ότι ο Ερντάν δεν ενδιαφέρεται για τις αντιδράσεις του Νταγιάν και των ομοίων του. Προετοιμάζεται ήδη για την κούρσα του Λικούντ για το μανδύα του Νετανιάχου.

Μια πυριτιδαποθήκη
Μέσα σε όλη αυτή την τρομερή αναταραχή, δεν πρέπει ούτε για μια στιγμή να αγνοήσουμε τι συμβαίνει στη Δυτική Όχθη. Το προσωπικό ασφαλείας που παρακολουθεί τις εξελίξεις εκεί περιγράφει μια σκόπιμη προσπάθεια των εποίκων – και όχι μόνο των πιο ακραίων και βίαιων – να καταλάβουν εδάφη, να διώξουν τους Παλαιστίνιους και να τρομοκρατήσουν τους κατοίκους της Δυτικής Όχθης, με τρόπο που μπορεί να πυροδοτήσει μια πιο σοβαρή σύγκρουση και εκεί.

Οι πηγές αναφέρουν ότι πρόκειται για μια ευρεία, σχεδιασμένη και οργανωμένη επιχείρηση, στην οποία συμμετέχουν και κάτοικοι παράνομων φυλακίων με σποραδικές και ανεξάρτητες επιχειρήσεις. Η Πολιτική Διοίκηση δεν τεκμηριώνει επαρκώς και δεν αναφέρει τα γεγονότα, εγείροντας υποψίες για συνωμοσία σιωπής σχετικά με το θέμα μεταξύ των ορείχαλκων του IDF. Κάποιοι συνεργάζονται ενεργά σε αυτή την προσπάθεια και άλλοι κάνουν τα στραβά μάτια και αποφεύγουν τις αντιπαραθέσεις.

Μεταξύ των δράσεων που γίνονται είναι η ασφαλτόστρωση δρόμων γύρω από οικισμούς, συνδέοντάς τους με φυλάκια και σχετικά νέα αγροκτήματα. Μερικές από τις διαδρομές είναι ασφαλτοστρωμένες από τον IDF, αν και οι περισσότερες είναι στρωμένες ανεξάρτητα από τους εποίκους. Υπάρχει μια οργανωμένη κίνηση για την εκδίωξη των Παλαιστινίων από τα εδάφη τους μέσω απειλών και βίας, στην περιοχή Susya των λόφων της Νότιας Χεβρώνας, μεταξύ άλλων περιοχών. Υπάρχει μια αξιοσημείωτη αύξηση στις εκδηλώσεις βίας: Το ξερίζωμα εκατοντάδων ελαιόδεντρων (στην περιοχή Tulkarm), εμπρησμοί, βανδαλισμοί και πυροβολισμοί (στην περιοχή Yitzhar). Ταυτόχρονα, έχουν δημιουργηθεί νέα παράνομα φυλάκια: Δύο κοντά στο Peduel στην περιοχή Ariel, ένα στην κοιλάδα Shiloh βόρεια της Ραμάλας και ένα στην κοιλάδα του Ιορδάνη. Όλα αυτά μπορεί να φαίνονται σαν μικροσκοπικά θέματα σε σύγκριση με τη φρικτή σφαγή στην περιοχή των συνόρων της Γάζας ή τις σκληρές μάχες στη Γάζα. Αλλά αυτά τα περιστατικά έχουν τη δυνατότητα να προκαλέσουν επιδείνωση στη Δυτική Όχθη, μετατρέποντας σε ένα άλλο μέτωπο που θα καθηλώσει τους πόρους και τα στρατεύματα που χρειάζεται ο IDF σε πιο επείγοντα και κρίσιμα θέατρα.

Το κατεστημένο ασφαλείας λέει ότι σχεδιάζει να εκδώσει περισσότερες εντολές διοικητικής κράτησης για ακραίους πράκτορες (μία έχει ήδη εκδοθεί). Τα στρατεύματα της συνοριακής αστυνομίας ενισχύονται σε περιοχές τριβής μεταξύ Παλαιστινίων και εποίκων και η Σιν Μπετ έχει εισέλθει πιο ενεργά στο κάδρο. Και όμως, υπάρχει μια πυριτιδαποθήκη εδώ, που απειλεί να εκραγεί. Το κράτος πρέπει να απαντήσει πιο σκληρά, παρά την παρουσία των εκπροσώπων της νεολαίας στην κορυφή του λόφου στην κυβέρνηση και το υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας.

• Διαβάστε την ανάλυση του δημοσιογράφου, στρατιωτικού και αμυντικού αναλυτή Amos Harel, της κεντροαριστερής ισραηλινής εφημερίδας Haaretz, με τίτλο «Israeli Army’s Faster-than-expected Advance in Gaza Makes Its Mission Even More Complex», στα αγγλικά, πατώντας ΕΔΩ