Στέφανος Παραστατίδης*: Άνθρωπος στη θαλασσα

Αξιωματικοί του ναυτικού λένε ότι όσα βλέπουμε στο βίντεο αποτελούν αντικειμενικά στοιχεία ποινικών πράξεων κατά παράβαση του ναυτικού δικαίου και της σύμβασης για την ασφάλεια της ζωής στην θάλασσα (SOLAS).
Από την στιγμή που το θύμα έπεσε από το πλοίο έχουμε ναυαγό και όσα (δεν) έγιναν συνιστούν εγκατάλειψη ναυαγού στη θάλασσα. Τα σχετικά πρωτόκολλα ορίζουν ενημέρωση του πλοίαρχου, διακοπή απόπλου και ενημέρωση λιμενικών αρχών.
Αυτά ως προς τις διαδικασίες που προφανώς δεν τηρήθηκαν. Αλλά, ζούμε σε Κράτος Δικαίου, όπου ως πολίτες πρέπει να έχουμε εμπιστοσύνη ότι οι διαδικασίες, ιδιαίτερα σε θέματα ασφάλειας ανθρώπινης ζωής, τηρούνται και ισχύει η εφαρμογή του δικαίου χωρίς εκπτώσεις. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος προς την ισότητα: οι κανόνες προφυλάσσουν τους λιγότερο ισχυρούς από το δίκαιο του ισχυρότερου, από την κατάσταση ζούγκλας.
Για να λειτουργήσει ένα πρωτόκολλο, για να εφαρμοστεί ένας κανόνας, στην προκειμένη περίπτωση ό,τι προβλέπεται για τον απόπλου και το ενδεχόμενο «άνθρωπος στη θάλασσα» που αποτελεί ένα από τα θεμελιώδη σημεία της εκπαίδευσης των ναυτικών, πρέπει να συνεργήσουν 3 παράγοντες:

• Οι άμεσα εμπλεκόμενοι, οι παρόντες, δηλαδή οι υπάλληλοι της ναυτιλιακής που έσπρωξαν τον 36χρονο Αντώνη Καρυώτη στη θάλασσα.
• Η διοίκηση του πλοίου, δηλαδή ο καπετάνιος που σύμφωνα με μαρτυρίες επιβατών του φώναζαν «άνθρωπος στη θάλασσα» κι εκείνος συνέχισε την πορεία για Κρήτη επί μια ώρα.
• Το κράτος και οι ελεγκτικοί του μηχανισμοί.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ένας λιμενικός – μόνο ένας(!) – είχε βάρδια σε όλο το λιμάνι του Πειραιά. Το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας. Πρέπει να δούμε πολύ προσεκτικά την αποψίλωση των δημόσιων υπηρεσιών από προσωπικό. Αναφέρεται στη βιβλιογραφία ως «Hollowing out of the state»: μια κατάσταση όπου σιγά σιγά αδειάζει το κράτος από ανθρώπους και πόρους από μέσα προς τα έξω, καταλήγοντας να είναι σαν ένα τσόφλι άδειο που στο παραμικρό ταρακούνημα σπάει.
Αντί, λοιπόν, να χρησιμοποιείται η αδυναμία του κράτους σαν άλλοθι για περισσότερες εκχωρήσεις κρατικής εξουσίας σε ιδιώτες, για περισσότερες απ’ ευθείας αναθέσεις, θα πρέπει να δούμε σοβαρά το θέμα της ενίσχυσης του κρατικού μηχανισμού. Ενίσχυση όχι μόνο με προσλήψεις αλλά και με αξιοκρατία. Η αξιοκρατία στις θέσεις ευθύνης θα διασφαλίσει διαφάνεια και λογοδοσία. Η πρώτη ανακοίνωση του λιμενικού μετά το συμβάν μιλούσε απλά για «πτώση» ανθρώπου στη θάλασσα, ενώ όφειλαν να γνωρίζουν τι είχε γίνει και γι’ αυτό άλλωστε είχαν καλέσει ήδη το πλοίο πίσω ώστε να δοθούν καταθέσεις.
Αισιόδοξο μήνυμα στέλνει η αντίδραση των παρευρισκόμενων, που διαμαρτυρήθηκαν και ειδοποίησαν το λιμενικό. Και η ύπαρξη κάμερας, χωρίς την οποία μπορεί να μη μαθαίναμε ποτέ τι έγινε.

* Ο Στέφανος Παραστατίδης είναι πρώην Γραμματέας Οργανωτικού. Βουλευτής Κιλκίς και Υπεύθυνος του Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής