Οι πυρκαγιές που μαίνονται σε όλη την Ελλάδα κάθε καλοκαίρι, κατατρώγοντας ανελέητα τα δάση και τα σπίτια μας, έχουν γίνει δυστυχώς ένα επαναλαμβανόμενο φαινόμενο. Φέτος, η καταστροφή έφτασε σε νέο αποκορύφωμα με την απώλεια χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων και τον τραγικό θάνατο δύο γενναίων πιλότων που βρίσκονταν σε μια ευγενή αποστολή κατάσβεσης πυρκαγιάς στην Εύβοια ενώ είχαμε και το ντροπιαστικό φαινόμενο της ανάφλεξης πυρομαχικών στην Νέα Αγχίαλο.
Πέραν πάσης αμφιβολίας η κεντρική κυβέρνηση έχει το κύριο λόγο και ρόλο στην ορθή αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να υποτιμούμε τον επίσης πολύ σημαντικό ρόλο της Περιφερειακής διοίκησης στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών.
Σήμερα, επιθυμώ να μοιραστώ μια σειρά από σχετικές προτάσεις.
- Πρόληψη πυρκαγιών και ετοιμότητα:
Η Περιφέρεια μπορεί και πρέπει να κατέχει σημαντικό ρόλο στη πρόληψη και στην έγκαιρο εντοπισμό για τις Πυρκαγιές. Άλλωστε η πρόληψη είναι πάντα καλύτερη από τη θεραπεία.
Οι καθαρισμοί από ξερόχορτα και εύφλεκτα υλικά θα πρέπει να γίνεται σε τακτική οργανωμένη βάση. Η χαρτογράφηση σημείων ελέγχου θα πρέπει να θεσμοθετηθεί (π.χ τοποθεσίες όπου υπάρχουν πυλώνες της ΔΕΗ, υποσταθμοί, βιοτεχνίες, περιμετρικά από στρατόπεδα κλπ) ώστε να γνωρίζουν τα συνεργεία που θα δώσουν προτεραιότητα.
Σημαντικό μέρος των προσπαθειών μας θα πρέπει να διοχετευθεί στην πρόβλεψη και πρόληψη των πυρκαγιών. Πρέπει να επενδύσουμε στην τεχνολογία για συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης, καθιστώντας δυνατή την άμεση αντίδραση στο πρώτο σημάδι πυρκαγιάς, ενδεχομένως να πρέπει η Περιφέρεια να σκεφτεί τη χρήση drones σε τακτική βάση όπου θα ελέγχουν και για πιθανές εστίες φωτιάς, αλλά και για προβληματικά σημεία που θα πρέπει να καθαριστούν.
Σημαντικό είναι επίσης να δημιουργήσουμε μια κουλτούρα ετοιμότητας. Προτείνω την καθιέρωση ετήσιων ασκήσεων πυρασφάλειας για τους κατοίκους των ευάλωτων περιοχών. Τα σχέδια εκκένωσης έκτακτης ανάγκης πρέπει να επικαιροποιούνται τακτικά και να κοινοποιούνται αποτελεσματικά στο κοινό και να είναι άμεσα προσβάσιμα ανά πάσα στιγμή. - Πυρόσβεση και αντιμετώπιση της πυρκαγιάς:
Όταν εκδηλώνεται μια πυρκαγιά, είναι απαραίτητη η ταχεία και αποτελεσματική δράση για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεών της. Για να το επιτύχουμε αυτό, πρέπει να ενισχύσουμε τις ικανότητές μας στην πυρόσβεση και την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών. Προτείνω ένα ισχυρό περιφερειακό σχέδιο ετοιμότητας. Αυτό θα περιλαμβάνει τη συνεχή συντήρηση και βελτίωση του πυροσβεστικού εξοπλισμού και την εκπαίδευση εξειδικευμένου προσωπικού. Επιπλέον, πρέπει να ενισχύσουμε τον συντονισμό και την επικοινωνία μεταξύ των διαφόρων περιφερειακών υπηρεσιών και των φορέων πολιτικής προστασίας, ώστε να διασφαλίσουμε την καίρια αντιμετώπιση κάθε εκδήλωσης πυρκαγιάς.
Ο ρόλος του Περιφερειάρχη είναι κρίσιμος σε αυτή την πτυχή. Ο Περιφερειάρχης θα πρέπει να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην ενδυνάμωση των περιφερειακών υπηρεσιών, στη συντήρηση του περιφερειακού εξοπλισμού και στην κινητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού σε περιόδους υψηλού κινδύνου. Κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς, ο Περιφερειάρχης έχει την εξουσία να εφαρμόσει τα απαραίτητα μέτρα, όπως η επιβολή απαγόρευσης κυκλοφορίας, η κινητοποίηση πόρων ή ακόμη και η εκκένωση των πολιτών, εάν απαιτείται. Ωστόσο για να το κάνει αυτό αποτελεσματικά θα πρέπει να έχει έτοιμα διάφορα σχέδια ανάγκης και να έχει διεξάγει ασκήσεις προσομοίωσης ως προς τις διαδικασίες. - Μακροπρόθεσμη αποκατάσταση:
Η αποκατάσταση μετά την πυρκαγιά είναι μια κρίσιμη αλλά συχνά παραμελημένη πτυχή της διαχείρισης των πυρκαγιών. Περιλαμβάνει όχι μόνο την ανοικοδόμηση των κατεστραμμένων υποδομών αλλά και την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων μας.
Συνεργαζόμενοι στενά με ειδικούς, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι οι προσπάθειες αναδάσωσης θα είναι επιτυχείς και θα οδηγήσουν στη δημιουργία πιο ανθεκτικών στις πυρκαγιές οικοσυστημάτων. Επιπλέον, θα πρέπει να δημιουργήσουμε ένα ειδικό ταμείο για την παροχή οικονομικής στήριξης σε πληγέντα άτομα και κοινότητες, βοηθώντας τους στην ανάκαμψη και βοηθώντας τους να προετοιμαστούν για το μέλλον. - Ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή:
Η συχνότητα και η ένταση των πυρκαγιών επιδεινώνονται από την κλιματική αλλαγή. Πρέπει να καταστήσουμε την περιοχή μας πιο ανθεκτική. Αυτό συνεπάγεται την έναρξη ενός πράσινου μετασχηματισμού σε ολόκληρη την περιοχή, την επένδυση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τη μείωση των εκπομπών και την προώθηση της βιώσιμης γεωργίας και της διαχείρισης των αποβλήτων.
Η Περιφέρεια μπορεί να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο σε αυτόν τον μετασχηματισμό, προσφέροντας κίνητρα για πράσινες πρωτοβουλίες, επιβάλλοντας αυστηρότερα πρότυπα εκπομπών και δίνοντας το παράδειγμα στις δραστηριότητές της. - Ενημέρωση, ανοιχτότητα, συμμετοχή: κάποιες πιο εναλλακτικές προτάσεις
Πιστεύουμε ότι η υιοθέτηση μιας προσέγγισης με περισσότερο κοινωνικό προσανατολισμό είναι υψίστης σημασίας. Παράλληλα με το έργο μας για την πρόληψη, την αντιμετώπιση και την ανάκαμψη, είναι εξαιρετικά σημαντικό να προωθήσουμε ένα περιβάλλον όπου οι πληροφορίες μοιράζονται ανοιχτά. Οπότε προτείνω τα εξής:
Διεξαγωγή Workshops και προγραμμάτων κατάρτισης: Θα μπορούσαν να διοργανώνονται τακτικές δημόσιες ημερίδες για την εκπαίδευση της κοινότητας σχετικά με την πυρασφάλεια, τη σημασία της πρόληψης της πυρκαγιάς και το τι πρέπει να γίνει σε περίπτωση πυρκαγιάς. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει τόσο γενικές πληροφορίες όσο και ειδικές πληροφορίες σχετικά με την περιοχή.
Εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού: Θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τακτικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού, μέσω των MME, διαδικτυακών πλατφορμών και κοινοτικών εκδηλώσεων, για την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους που συνδέονται με τις δασικές πυρκαγιές, τα μέτρα πρόληψης που μπορεί να λάβει.
Συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες: Οι τοπικές κοινότητες θα πρέπει να θεωρούνται εταίροι στη διαχείριση των πυρκαγιών. Η συνεργασία θα μπορούσε να περιλαμβάνει τακτικές διαβουλεύσεις, τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων στις διαδικασίες σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων και την εκπαίδευση των μελών της τοπικής κοινότητας ώστε να συμμετέχουν σε δραστηριότητες διαχείρισης πυρκαγιών.
Τι κάνουμε τώρα;
Οι τραγικές πυρκαγιές του φετινού καλοκαιριού, συμπεριλαμβανομένης της πρόσφατης καταστροφής στη Δυτική Αττική, αποτελούν κλήση αφύπνισης για αλλαγή. Η καταπολέμηση των πυρκαγιών δεν είναι απλά ένα εποχιακό καθήκον – είναι μια δέσμευση για όλο το χρόνο και απαιτεί μια συνεπή στρατηγική.
Καθώς θρηνούμε τις απώλειες, ας διοχετεύσουμε τη θλίψη μας σε εποικοδομητική δράση. Έχουμε τη δύναμη και την ευθύνη να διασφαλίσουμε ότι τα καλοκαίρια μας δεν θα σημαδεύονται πλέον από καταστροφικές πυρκαγιές. Με προληπτικό σχεδιασμό, αποφασιστική δράση και συλλογική προσπάθεια, μπορούμε να εξασφαλίσουμε ένα ασφαλέστερο μέλλον και η Περιφέρεια εδώ έχει κρίσιμο ρόλο.
* O Γιώργος Ντούρος είναι υποψήφιος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Πειραιώς είναι οικονομολόγος – διεθνολόγος και εργάζεται ως τραπεζικό στέλεχος και σύμβουλος επενδύσεων. Είναι κάτοχος δύο μεταπτυχιακών διπλωμάτων από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και απόφοιτος του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς και τώρα είναι υπ. Περιφερειακός Σύμβουλος με τον Γιάννη Σγουρό στον Βόρειο Τομέα Αθηνών