Καθώς πλησιάζουν οι προεδρικές και βουλευτικές εκλογές στην Τουρκία που θα διεξαχθούν στις 14 Μαΐου, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) παρακολουθούν στενά τα πιθανά αποτελέσματα των εκλογών.
Σύμφωνα με την τουρκική έκδοση του BBC, η στάση της Τουρκίας όσον αφορά τη δημοκρατία, την ένταξη στην ΕΕ, τους Σύριους πρόσφυγες και τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ είναι ιδιαίτερα σημαντική για το Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ.
Για την κυβέρνηση του Συντηρητικού Κόμματος, η οποία βρίσκεται στην εξουσία στο Ηνωμένο Βασίλειο εδώ και 13 χρόνια, ένα από τα κύρια θέματα της ημερήσιας διάταξης στις σχέσεις με την Τουρκία ήταν το μεταναστευτικό.
Η βρετανική κυβέρνηση υιοθετεί αυστηρότερη στάση για να αποτρέψει την είσοδο μεταναστών που προσπαθούν να διασχίσουν τη Μάγχη.
Όταν η πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Λιζ Τρας ήταν υπουργός Εξωτερικών το 2022, ανέφερε ότι η Τουρκία ήταν μεταξύ των χωρών στις οποίες ήθελε να στέλνει αιτούντες άσυλο, αν ερχόταν στην εξουσία.
Ο εκπρόσωπος του Τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών Ταντζού Μπιλγκίτς σχολίασε το αμφιλεγόμενο σχέδιο, λέγοντας ότι «ελπίζουμε ότι αυτοί οι ισχυρισμοί από την Τρας στον Τύπο είναι αβάσιμοι».
«Είναι αδύνατον για το έθνος μας, το οποίο έχει φιλοξενήσει τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων στον κόσμο τα τελευταία οκτώ χρόνια, να αναλάβει μεγαλύτερο βάρος κατόπιν αιτήματος μιας τρίτης χώρας και να συμβάλει σε μια προσέγγιση που είναι ασυμβίβαστη με το διεθνές δίκαιο», συμπλήρωσε ο Μπιλγκίτς.
Ένα παρόμοιο σχέδιο του Ηνωμένου Βασιλείου να στείλει αιτούντες άσυλο στη Ρουάντα μπλοκαρίστηκε πέρυσι μετά από παρέμβαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Μιλώντας στο τουρκικό BBC, η Δρ Νάταλι Μάρτιν, ειδική στην τουρκική εξωτερική πολιτική στο Τμήμα Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ, δήλωσε ότι η στάση της Τουρκίας απέναντι στους Σύριους αιτούντες άσυλο αποτελεί θέμα ανησυχίας όχι μόνο για την ΕΕ αλλά και για το Ηνωμένο Βασίλειο, προσθέτοντας ότι η κατάσταση αυτή δεν άλλαξε με το Brexit, αλλά έγινε απλώς πιο «περίπλοκη και αβέβαιη».
Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο υποψήφιος για την Προεδρία ηγέτης της Εθνικής Συμμαχίας Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου έχουν δώσει διαφορετικές υποσχέσεις για τον επαναπατρισμό των Σύριων προσφύγων.
«Η ενίοτε εθνικιστική στάση και το κεμαλικό παρελθόν του CHP σημαίνει ότι δεν είναι πάντα πλήρως προοδευτικό. Αλλά ο ηγέτης του κόμματος, ο κ. Κιλιτσντάρογλου, είναι σίγουρα πολύ λιγότερο αλαζόνας από τον κ. Ερντογάν. Ως εκ τούτου, θεωρείται πιο προβλέψιμος ηγέτης τόσο από την άποψη της ΕΕ όσο και από την άποψη του Ηνωμένου Βασιλείου» σημείωσε η Μάρτιν για το BBC.
«Όσον αφορά τις σχέσεις με την ΕΕ, την πολιτική για τη Συρία και το ΝΑΤΟ, θα είναι πολύ πιο εύκολο να τα βρούμε μαζί του. Διότι είναι πραγματικά δύσκολο για τους πολιτικούς στις Βρυξέλλες και το Λονδίνο να μην μπορούν να προβλέψουν [τις απαντήσεις του πολιτικού] και να τις αναλύσουν λογικά. Νομίζω ότι ο Κιλιτσντάρογλου δεν αναμένεται να έχει καμία σχέση με τον Ερντογάν και ότι θα είναι πολύ πιο εύκολο (ως ηγέτης) να συνεννοηθεί κανείς μαζί του. Αυτό μπορεί να μην ισχύει στην πραγματικότητα, αλλά σίγουρα θα ισχύει σε σύγκριση με τον Ερντογάν», πρόσθεσε.
Η Δύση προσεκτική στη ρητορική της
Μιλώντας στην τουρκική έκδοση του BBC, ο καθηγητής Γουίλιαμ Χέιλ, ειδικός σε θέματα Τουρκίας στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών (SOAS) του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, ήταν πιο προσεκτικός.
Ο Χέιλ δήλωσε ότι οι άνθρωποι στη Βρετανία τουλάχιστον γνώριζαν ότι επρόκειτο για μια πολύ αμφίρροπη κούρσα και ότι για πρώτη φορά ο Ερντογάν θα αντιμετώπιζε σκληρό ανταγωνισμό.
«Αλλά δεν νομίζω ότι οι άνθρωποι σε αυτή τη χώρα θα πουν κάτι περισσότερο από αυτό αυτή τη στιγμή», δήλωσε, προσθέτοντας ότι «η Δύση είναι πολύ προσεκτική στη ρητορική της, διότι όποιος δηλώσει την υποστήριξή του στον Κιλιτσντάρογλου θα βρεθεί σε δύσκολη θέση εάν ο Ερντογάν κερδίσει τις εκλογές.»
Το πώς θα αντιμετωπιστεί η καθυστέρηση της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ μετά τις εκλογές είναι ένα άλλο ζήτημα που παρακολουθούν στενά οι δυτικοί σύμμαχοί της.
Η έκθεση διεύρυνσης της ΕΕ για το 2022 για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και την Τουρκία σημείωσε σοβαρές ελλείψεις στη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών στην Τουρκία. Η έκθεση επεσήμανε την πολιτική μετανάστευσης και ασύλου ως έναν από τους λίγους τομείς στους οποίους παρατηρήθηκε πρόοδος.
Η Μάρτιν σημείωσε ότι η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ δεν έχει προχωρήσει εδώ και τουλάχιστον 15 χρόνια και ότι πρέπει να εφαρμοστούν φιλελεύθερες δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις προκειμένου να σημειωθεί μεγαλύτερη πρόοδος από ό,τι σήμερα, κάτι που υποσχέθηκε ο Κιλιτσντάρογλου.
«Εάν ο Κιλιτσντάρογλου μπορεί να αποκαταστήσει το κοινοβουλευτικό σύστημα και να εφαρμόσει άλλες μεταρρυθμίσεις που πληρούν τα κριτήρια της Κοπεγχάγης, τότε θα περίμενα ότι η ΕΕ θα ήταν πρόθυμη να προχωρήσει στην ενταξιακή διαδικασία» πρόσθεσε η Μάρτιν.
Από την πλευρά του ο καθηγητής Χέιλ τόνισε ότι η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ θα είναι «το πιο κρίσιμο ζήτημα» μετά τις εκλογές, δηλώνοντας ότι «η Εθνική Συμμαχία υπόσχεται πρόοδο όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία με το Κείμενο Κοινών Πολιτικών προσθέτοντας ότι «εάν το επιτύχουν αυτό, θα απομακρύνουν ένα σημαντικό εμπόδιο στις σχέσεις τους με την ΕΕ».
«Αν καταφέρουν να μεταρρυθμίσουν τις πρακτικές για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία και ταυτόχρονα να σταθεροποιήσουν την οικονομία, τότε νομίζω ότι αυτό θα προωθήσει τις σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ στο σημείο της πλήρους ένταξης», προέβλεψε ο καθηγητής Χέιλ.
Δεν παρέλειψε δε να εκφράσει τις προσδοκίες του από την ΕΕ σχετικά με την πρόοδο των σχέσεων ως εξής δηλώνοντας ότι «ωστόσο, νομίζω ότι είναι επίσης σημαντικό να κάνει και η ΕΕ το καθήκον της από αυτή την άποψη και να αντιμετωπίσει τις πιο σημαντικές διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου από μια «ουδέτερη, ρεαλιστική άποψη».
«Η δυσκολία είναι ότι δεν ξέρω αν η Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι έτοιμη να το κάνει αυτό, δεδομένου ότι η Ελλάδα και η Κύπρος είναι μέλη της ΕΕ, το πιο εύκολο πράγμα που μπορούν να κάνουν είναι να πουν «αυτό δεν μας αφορά». Νομίζω ότι αυτό είναι λάθος, αλλά δυστυχώς, αυτή είναι η θέση που μπορούν να πάρουν».
Η πρόβλεψη για ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022 επιτάχυνε την επέκταση του ΝΑΤΟ. Η Τουρκία τοποθετήθηκε ως μία από τις χώρες-κλειδιά στην αίτηση της Σουηδίας και της Φινλανδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Η Σουηδία και η Φινλανδία, οι οποίες υπέβαλαν αίτηση ένταξης στο ΝΑΤΟ τον Μάιο του 2022, έπρεπε να υπογράψουν την τριμερή συμφωνία στις 28 Ιουνίου, η οποία περιελάμβανε τις απαιτήσεις της Τουρκίας σχετικά με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, προκειμένου να ξεκινήσει η διαδικασία.
Η Τουρκία ανακοίνωσε τον Μάρτιο ότι αποφάσισε να ξεκινήσει τη διαδικασία κοινοβουλευτικής έγκρισης της ένταξης της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, αλλά προειδοποίησε τη Σουηδία. Ο Ερντογάν κατηγόρησε τη Σουηδία, η οποία είχε υποβάλει αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ μαζί με τη Φινλανδία, ότι «υποθάλπει τρομοκράτες».
Η Dr Μάρτιν δήλωσε ότι η γενική άποψη σχετικά με την αίτηση της Σουηδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ ήταν ότι «δεν θα σημειωθεί πρόοδος μέχρι τις εκλογές» και ότι ο Ερντογάν είχε κερδίσει πόντους «παρουσιάζοντας τον εαυτό του να τηρεί σκληρή στάση απέναντι στο ΝΑΤΟ και τη Δύση».
Προέβλεψε όμως ότι ακόμη και αν εκλεγεί ο Ερντογάν, η κυβέρνηση θα είναι πιο διατεθειμένη να αποδεχθεί την ένταξη της Σουηδίας, καθώς είναι απίθανο να κερδίσει με μεγάλη διαφορά.
«Ωστόσο, αυτό δεν θα συμβεί πριν από τις εκλογές. Αν ο Κιλιτσντάρογλου κερδίσει τις προεδρικές εκλογές, θα περίμενα ότι θα είναι πολύ πιο διαλλακτικός όσον αφορά τη σουηδική αίτηση, διότι η Τουρκία χρειάζεται βασικά το ΝΑΤΟ και τελικά ο δρόμος για την ένταξη της Σουηδίας θα είναι ανοιχτός, αλλά μετά τις 14 Μαΐου».
Η Μάρτιν, ειδικός στην τουρκική εξωτερική πολιτική, δήλωσε ότι η Τουρκία είχε γίνει «αυταρχική» από το 2007 και ότι η προοπτική της «σταθερότητας και της ασφάλειας» έφερε τον Κιλιτσντάρογλου στο προσκήνιο στις εκλογές της 14ης Μαΐου.
«Αυτό που είναι γενικά επιθυμητό είναι η σταθερότητα και η ασφάλεια. Έτσι, υπάρχει ο κίνδυνος ότι αν, για παράδειγμα, τα αποτελέσματα των εκλογών δεν είναι ξεκάθαρα, θα μπορούσε γρήγορα να προκύψει χάος», δήλωσε η Μάρτιν.
Αναφέροντας ότι ο Κιλιτσντάρογλου δεν βρίσκεται στην κορυφή της ειδησεογραφικής ατζέντας στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Μάρτιν επεσήμανε ότι «αν δεν είστε Τούρκος ή Κούρδος, αν δεν παρακολουθείτε στενά τα γεγονότα, αμφιβάλλω αν γνωρίζετε ποιος είναι».
Ωστόσο, σύμφωνα με την ίδια, ο Κιλιτσντάρογλου θεωρείται καλύτερος σύμμαχος για το Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ.
Η Μάρτιν ολοκληρώνοντας την εκτίμηση της επί του θέματος σημείωσε ότι «αυτό που γενικά επιθυμούν είναι να θριαμβεύσει ο κ. Κιλιτσντάρογλου με μια καθαρή πλειοψηφία, με δίκαιη καταμέτρηση των ψήφων, και να επιστρέψει η Τουρκία σε αυτό που ήταν πριν από 15 χρόνια, πριν πάρει τον αυταρχικό δρόμο».
«Φυσικά ο Ερντογάν ελέγχει τον Τύπο και τον νόμο. Δεν νομίζω ότι θα φύγει χωρίς μάχη, δεν νομίζω ότι θα δεχτεί (την ήττα)».
- Διαβάστε αναλυτικά το άρθρο των δημοσιογράφων Günce Akpamuk και Merve Kara Kaska του BBC Türkçe με τίτλο «İngiltere ve AB, Türkiye’deki seçimlere nasıl bakıyor?» στα τούρκικα, πατώντας ΕΔΩ
