Ευθύμιος Λέκκας: Είναι ώριμες οι συνθήκες για μεγάλο σεισμό στην Κωνσταντινούπολη

Ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, Καθηγητής Ευθύμιος Λέκκας και η ομάδα Γεωλογίας του ΕΚΠΑ, «χτενίζουν» περιοχή που χτύπησαν οι δύο διαδοχικοί σεισμοί στην Τουρκία με στόχο να μελετήσουν σε βάθος τα ρήγματα που προκάλεσαν την τρίτη κατά σειρά μεγαλύτερη καταστροφή του 21ου αιώνα.
Τα συμπεράσματα της έρευνας είναι ήδη αποκαλυπτικά και εξαιρετικά χρήσιμα, σύμφωνα με τον κ. Λέκκας, ο οποίος αναφέρεται και αυτός στο ρήγμα της Κωνσταντινούπολης, που ο επιστημονικός κόσμος περιμένει να ενεργοποιηθεί και το πώς μπορεί αυτό να επηρεάσει την χώρα μας.
Υπενθυμίζεται ότι εδώ και καιρό ένας από τους σημαντικότερους γεωεπιστήμονες της Τουρκίας, ο Celal Sengor, έχει εκφράσει τους φόβους του για ένα φονικό σεισμό στην Κωνσταντινούπολη, στα επόμενα χρόνια.
«Οι προοπτικές για την Κωνσταντινούπολη δεν είναι ευοίωνες», λέει ο ο καθηγητής του Τεχνικού Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης. «Εάν δεν συμβεί ένας μεγάλος σεισμός τα 20 χρόνια στην Κωνσταντινούπολη, τότε θα εκπλαγούμε όλοι πολύ». Την άποψή του αυτή τη στηρίζει στο γεγονός ότι οι δύο βασικές γραμμές ρήγματος στην περιοχή -τη Βόρεια Ανατολία και την Ανατολική Ανατολία -η Τουρκία είναι μια από τις πιο σεισμικά ενεργές περιοχές στον κόσμο. Είναι μια γεωλογική πραγματικότητα που έχει εντείνει την ανησυχία για την ετοιμότητα της Κωνσταντινούπολης σε σεισμό.
Ιστορικά, το ρήγμα έχει οδηγήσει σε αρκετούς καταστροφικούς σεισμούς, συμπεριλαμβανομένου ενός σεισμού 7,6 Ρίχτερ που έπληξε την κοντινή πόλη Νικομήδεια το 1999, σκοτώνοντας πάνω από 17.000 ανθρώπους και εκτοπίζοντας περίπου 500.000 άλλους.
Πάντως οι ειδικοί εκτιμούν ότι ένας ακόμη σεισμός στο ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας θα μπορούσε να φτάσει σε μέγεθος μεταξύ 7,2 και 7,8 βαθμών, με καταστροφικές συνέπειες.
«Ο σεισμός στην Τουρκία ήταν ένα τεράστιο γεγονός απ’ όλες τις απόψεις, μεγέθους, γεωλογικών διεργασιών αλλά και επιπτώσεων. Πέραν από τις ανθρώπινες απώλειες, πρόκειται για το τρίτο κατά σειρά κυρίαρχο γεγονός του αιώνα μας, μετά τον σεισμό στην Αϊτή το 2011 με 300.000 νεκρούς και στην Ινδονησία το 2004 με 270.000 νεκρούς, με οικονομικές επιπτώσεις άνω των 100 δις. δολαρίων», αναφέρει ο Ευθύμιος Λέκκας.
Ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ και Καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας, στο Τμήμα Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος στο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, μαζί με τους Εμμανουήλ Βασιλάκη και Σπυρίδωνα Μαρουλή προχωρούν σε εκτιμήσεις σε όλα τα επίπεδα, μεταξύ αυτών και στο κομμάτι της γεωλογίας, όπου τα νέα στοιχεία αφορούν στο ρήγμα που για πρώτη φορά εντοπίστηκε στην περιοχή του Ελμπιστάν, μεταξύ Μαλάτειας και Καχραμανμάρας
«Ο σεισμός στην Τουρκία ήταν ένα στιγμιότυπο της γεωδυναμικής ιστορίας στη Μέση Ανατολή που έχει παγκόσμιες επιπτώσεις. Ξέραμε όλοι ότι η πλάκα της Αραβίας σαν σφήνα μπαίνει μέσα στην Τουρκία και στην ευρασιατική πλάκα και τη διαμελίζει. Ο σεισμός αυτός αποτελεί το πιο παραστατικό γεγονός αυτού του φαινομένου», τονίζει ο κ. Λέκκας, επισημαίνοντας ότι η ρηξιγενής επιφάνεια έχει μετατόπιση πάνω από πέντε μέτρα και το ρήγμα τεραστίων διαστάσεων, μήκους 500 χλμ, παρουσιάζει ιδιομορφίες που οι επιστήμονες δεν ήξεραν έως σήμερα.
Συνεχίζοντας αναφέρει: «Το ρήγμα δεν ακολουθεί συγκεκριμένες γραμμές και ξεφεύγει από τις τυπικές εμφανίσεις. Κόβει βουνά, οροσειρές, ποτάμια, διαπερνά τα πάντα. Η ρηξιγενής επιφάνεια που έχει μετατόπιση πάνω από 5 μέτρα αντί να βρίσκεται σε τεκτονικές τάφρους ή και βυθίσματα, εντοπίστηκε στην κορυφογραμμή οροσειράς. Αυτή είναι πρώτη μας βασική διαπίστωση. Στα νότια της Μαλάτειας, εκεί όπου είναι η απόληξη του μεγάλου ρήγματος, έχει προκληθεί έντονη παραμόρφωση στην επιφάνεια του εδάφους και καταβύθιση μεγάλου τμήματος της πόλης» και συνεχίζει «Πρόκειται για δυο διαφορετικά ρήγματα, σε μη αναμενόμενες πλάκες, κάτι που ανακαλύψαμε πρώτη φορά παγκοσμίως. Οι τεράστιες ζημιές έχουν να κάνουν με τη διέλευση αυτών των νέων ρηγμάτων, τις ρευστοποιήσεις στο έδαφος αλλά και τις έντονες παραμορφώσεις στην επιφάνειά του».
Η μελέτη στα εδάφη της γειτονικής χώρας έχει παράσχει σημαντικά στοιχεία στην επιστημονική κοινότητα. Ο κ. Λέκκας αναφέρεται στον σεισμό της Κωνσταντινούπολης το 1999 σημειώνοντας, παράλληλα, ότι συμμερίζεται τις ανησυχίες των συναδέλφων του για επικείμενο μεγάλο σεισμό στην περιοχή.
«Μέχρι το 1999 δεν ξέραμε τη σχέση των ρηγμάτων του τουρκικού με τον ελληνικό χώρο. Το ’99, στο Ιζμίτ, εντοπίσαμε το ρήγμα και διαπιστώσαμε ότι η Τουρκία μετά τον σεισμό μετακινήθηκε 5 μέτρα προς την Ελλάδα. Τότε αρχίσαμε να ψάχνουμε τι επιπτώσεις θα έχει στη χώρα μας και τελικά ο σεισμός «έσκασε» στην Πάρνηθα μετά από δυο μήνες. Αυτή τη διαδικασία ανέλυσαν μεγάλες επιστημονικές ομάδες, σε ελληνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Είδαμε ότι ο ένας σεισμός ώθησε τον σεισμό της Αθήνας. Όχι ότι δεν ήταν ώριμες οι συνθήκες στην Ελλάδα για ένα μεγάλο σεισμό αλλά τον επιτάχυνε».
Με βάση αυτές τις έρευνες είχε διαπιστωθεί ότι μέχρι το 2022 στην Κωνσταντινούπολη θα γινόταν ένας σεισμός της τάξης των 7 με 7,5 ρίχτερ. «Το περιμέναμε όλοι. Δεν έγινε αλλά δε σημαίνει ότι δε θα γίνει. Σημαίνει ότι συσσωρεύεται πιο πολλή ενέργεια και μπορεί να έχουμε έναν μεγαλύτερο σεισμό. Τώρα αν ο σεισμός στη νότια Τουρκία επιταχύνει την εκδήλωση ενός σεισμού στην Κωνσταντινούπολη αυτό δεν το ξέρουμε. Πιθανότατα ναι. Γιατί διαταράσσει την ισορροπία».