Guardian – Μυκόνος: Βία στην Ελλάδα κατά των προσπαθειών να διασωθεί η αρχαία κληρονομιά της Μυκόνου

Εκτενές ρεπορτάζ για το «παρακράτος» που δρα στη Μύκονο δημοσίευσε από την Αθήνα η δημοσιογράφος Helena Smith του βρετανικού Guardian, σε σημερινό του άρθρο το οποίο τιτλοφορείται ως εξής: «Βία στην Ελλάδα κατά των προσπαθειών να διασωθεί η αρχαία κληρονομιά της Μυκόνου – Violence in Greece over efforts to preserve ancient heritage of Mykonos» . Το άρθρο της βρετανικής εφημερίδας πραγματοποιείται με αφορμή τον άγριο ξυλοδαρμό του Αρχαιολόγου Μανώλη Ψαρρού, με τον Guardian να κάνει λόγο για χαρακτηριστικά «επαγγελματικού χτυπήματος».

Το άρθρο της εφημερίδα αναφέρει αναλυτικά:
Σε έναν σκοτεινό παράδρομο της Αθήνας νωρίτερα αυτό το μήνα, ο αρχαιολόγος Μανώλης Ψαρρός, δέχθηκε επίθεση καθώς περπατούσε προς το αυτοκίνητό του. Ήταν 8.30 το απόγευμα, δηλαδή αργότερα από ότι συνήθιζε ο κρατικός υπάλληλος που επέστρεφε στο σπίτι του από το γραφείο του που βρίσκεται σε ένα νεοκλασικό κτίριο του υπουργείου Πολιτισμού κάτω από την Ακρόπολη.
«Υπήρχε γενική απεργία την επόμενη ημέρα και έπρεπε να ελέγξω τους φακέλους μου για τη Μύκονο» , δήλωσε ο Ψαρρός, ο οποίος έχει την εποπτεία του κυκλαδίτικου νησιού. «Θυμάμαι να πλησιάζω το αυτοκίνητο, αλλά μετά από αυτό όλα είνα θολά» , δήλωσε στον Observer. «Το μόνο που ξέρω είναι ότι κάποιος με χτύπησε στο κεφάλι από πίσω με τέτοια δύναμη που έχασα τις αισθήσεις μου» .
Όταν ο αρχαιολόγος συνήλθε στο κρεβάτι του νοσοκομείου στις 8 Μαρτίου, είχε σπασμένα πλευρά, σπασμένη μύτη και μάτια που είχαν υποστεί τόσο σοβαρές μώλωπες ενώ η όρασή του παραμένει μειωμένη.
Για τους γιατρούς ήταν οι ίδιες οι πληγές που μιλούσαν: Ο Ψαρρός είχε σαφώς δεχτεί κλωτσιές και γροθιές σε μια επίθεση που έφερε όλα τα χαρακτηριστικά ενός επαγγελματικού χτυπήματος. Ο 52χρονος ήταν τυχερός που ήταν ζωντανός. Σχεδόν τρεις εβδομάδες αργότερα οι επιπτώσεις μιας επίθεσης που διαφορετικά θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη γίνονται αισθητές σε όλη την Ελλάδα.
Καθώς η αστυνομία εντείνει τις έρευνές της, το επίκεντρο της έρευνας έχει πέσει, σταθερά, στο πιο διάσημο νησί της Ευρώπης, όπου μια οικοδομική φρενίτιδα έχει θέσει την αρχαιολογική υπηρεσία, επιφορτισμένη με την προστασία της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Μυκόνου, σε εμπόλεμη κατάσταση με τους εργολάβους.
Την τελευταία δεκαετία ο Ψαρρός ήταν επικεφαλής του τμήματος που εκδίδει τις οικοδομικές άδειες στο νησί του Αιγαίου.
«Τα πάντα σχετικά με αυτή την επίθεση είναι ενδεικτικά του πόσο εκτός ελέγχου έχει γίνει η κατάσταση στη Μύκονο» , λέει η Δέσποινα Κουτσούμπα, η οποία προεδρεύει του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων. «Είναι σαφές, καθώς δεν υπάρχουν άλλα κίνητρα, ότι πρόκειται για μαφιόζικο χτύπημα που εκτελέστηκε από ανθρώπους που ακολουθούσαν τον Μανώλη από τη δουλειά του. Αφορά τεράστια επιχειρηματικά συμφέροντα και είχε στόχο να χτυπήσει τον φόβο στις καρδιές των αρχαιολόγων» .
Η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται να συμφωνεί με την κυρία Κουτσούμπα. Από τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, μέχρι τους αστυνομικούς και τους τοπικούς αξιωματούχους, υπήρξε συμφωνία ότι η ανομία που διέπει τις παράνομες κατασκευές σε έναν από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς της Ελλάδας συνδέεται με το έγκλημα για το οποίο οι δράστες ακόμα αναζητούνται.
Για χρόνια, η Μύκονος υπήρξε διεθνώς πρωτοπόρος ως «παιδική χαρά»  για τους πλούσιους- τα μπαρ, τα εστιατόρια και οι παραλίες της, χώροι που όλο και περισσότερο αποφέρουν γιγαντιαία κέρδη.
Αλλά η βίαιη επίθεση στον Ψαρρό αποκάλυψε επίσης μια σκοτεινή πλευρά: ενός νησιού που έχει καταληφθεί από συμφέροντα τα οποία έχουν καταλήξει να βλέπουν τις ακτές του νησιού ως μία ζώνη λυκόφωτος μακριά από την εμβέλεια της κεντρικής κυβέρνησης και το μακρύ χέρι του νόμου.
Την Τετάρτη, στο υπουργικό συμβούλιο υπήρξαν αξιωματούχοι που περιέγραφαν ανοιχτά τη Μύκονο ως «κράτος εν κράτει». Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προειδοποίησε ότι τα μέτρα δημόσιας τάξης θα επιβληθούν. Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να φτάσουν στο «νησί των ανέμων»  οι πρώτοι από τους 100 επιπλέον υπαλλήλους ασφαλείας, μεταξύ των οποίων αστυνομικοί, ερευνητές οικονομικού εγκλήματος, επιθεωρητές περιβάλλοντος και οικοδομών. Η πάταξη της παράνομης δόμησης σε αγροτικές περιοχές, τόσο στη Μύκονο όσο και σε γειτονικά νησιά του αρχιπελάγους του Αιγαίου, θα ενταθεί επίσης.
«Δεν υπάρχει νησί όπου κάποιοι άνθρωποι νομίζουν ότι είναι υπεράνω του νόμου» , δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης. «Αυτή είναι μια κατάσταση που θα αντιμετωπιστεί αποφασιστικά» .
Η κοινότητα των αρχαιολόγων της Ελλάδας, μια ομάδα που δεν ξεπερνά τους 1000 ανθρώπους, θεωρείται εδώ και καιρό ως ο θεματοφύλακας της εξαιρετικής ιστορικής κληρονομιάς της χώρας. Για πολλούς η ομάδα των ερευνητών είναι το τελευταίο προπύργιο ενάντια στις λεηλασίες που συνδέονται όλο και περισσότερο με τον τουρισμό.
Αλλά με τον κλάδο να αντιπροσωπεύει το 25% του ΑΕΠ – και μακράν τη μεγαλύτερη κινητήρια δύναμη της ελληνικής οικονομίας – πρόκειται για μια λεπτή ισορροπία, η οποία εξασφαλίζει την αναγνώριση της ανάγκης για επισκέπτες με τη διατήρηση της φυσικής ομορφιάς που επίσης τους προσελκύει στη χώρα.
Η δραματική επιστροφή του τουρισμού μετά την πανδημία δεν είχε βοηθήσει. Με την Ελλάδα να έχει προγραμματίσει άλλη μια σεζόν ρεκόρ, οι ανησυχίες των αρχαιολόγων που αναγκάζονται να περιηγηθούν σε μια διαβόητα αργόσυρτη γραφειοκρατία έχουν μικρή σημασία για τους επενδυτές. Τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στους παραβάτες για την οικοδόμηση βιλών, ξενοδοχείων και beach bars κοντά ή πάνω σε αρχαία μνημεία, «δεν είναι τίποτα»  σε σύγκριση με τα κέρδη που θα προκύψουν, λένε οι ντόπιοι, οι οποίοι επίσης παραπονιούνται για την άναρχη ανάπτυξη ενός νησιού που έχει αφήσει πολλούς να μην μπορούν να το απολαύσουν ή να το αντέξουν οικονομικά. Τα τελευταία χρόνια, καθώς η Μύκονος οδεύει προς τη δική της στρατόσφαιρα, επενδυτές από τη Μέση Ανατολή έχουν επίσης κινηθεί ανακοινώνοντας αμφιλεγόμενα σχέδια για την κατασκευή ενός τουριστικού χωριού με λιμάνι ικανό να ελλιμενίζει superyachts.
«Θέλουμε το κράτος να είναι σύμμαχος για την προστασία του νησιού μας» , δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο δήμαρχος της Μυκόνου, Κωνσταντίνος Κουκάς. «Θέλουμε να ενισχυθούν οι μηχανισμοί ελέγχου και φυσικά αποδοκιμάζουμε κάθε απειλή εναντίον κρατικών υπαλλήλων. Σήμερα είναι οι αρχαιολόγοι. Αύριο θα είμαστε εμείς» .
Ο Ψαρρός θέλει επίσης να επιστρέψει στην εργασία του μόλις αναρρώσει «γιατί το αντίθετο θα έστελνε λάθος μήνυμα στους δράστες της επίθεσης» Ο χρόνος είναι πολύτιμος: την περασμένη εβδομάδα μια γυναίκα αρχαιολόγος στη Μύκονο έγινε επίσης στόχος απειλητικών γραπτών μηνυμάτων. «Αν η κυβέρνηση εννοεί αυτά που λέει, θα πρέπει να αρχίσει να κατεδαφίζει τα παράνομα κτίρια» , δήλωσε η επικεφαλής του συλλόγου Αρχαιολόγων κυρία Κουτσούμπα, η οποία θα συμμετάσχει σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το γραφείο του δημαρχείου Κουκά την Τρίτη.
«Αυτή τη στιγμή είναι η Μύκονος, αλλά αργότερα θα είναι κάποιο άλλο νησί. Έχει έρθει η ώρα για δράση και αυτό σημαίνει ότι θα σταλούν μπουλντόζες. Είναι η μόνη γλώσσα που θα καταλάβει κανείς. Πρέπει να δοθεί ένα παράδειγμα και πρέπει να δοθεί τώρα» .