23 Μαρτίου 1821: Απελευθέρωση της Καλαμάτας από τον οθωμανικό ζυγό – Το πρώτο ελληνικό διπλωματικό έγγραφο

Το ημερολόγιο δείχνει σήμερα 23 Μαρτίου 2023, ημερομηνία που αποτελεί ορόσημο για την ελληνική ιστορία. Σαν σήμερα, πριν από 202 χρόνια αυτή η ημέρα αποτέλεσε την απαρχή της Ελληνικής Επανάστασης, με την απελευθέρωση της Καλαμάτας, καθιστώντας την πρώτη ελεύθερη πόλη από τον οθωμανικό ζυγό και την προκήρυξη της Μεσσηνιακής Γερουσίας, του πρώτου διπλωματικού εγγράφου του ελεύθερου ελληνικού έθνους

Η απελευθέρωση της Καλαμάτας – 23 Μαρτίου 1821
Στις αρχές Μαρτίου 1821 επικράτησε πολεμικός αναβρασμός στη Μάνη. Η δράση του Παπαφλέσσα, του Αναγνωσταρά και η άφιξη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στην Καρδαμύλη, συνέβαλαν στην πολεμική αναταραχή στην περιοχή.
Στα μέσα του ίδιου μήνα κατέφτασε στο λιμάνι του Αλμυρού, έξω από την Καλαμάτα, ένα πλοίο φορτωμένο με πολεμοφόδια, σταλμένο από τους Φιλικούς της Σμύρνης. Ο Νικηταράς και ο Αναγνωσταράς ανέλαβαν να μεταφέρουν το φορτίο, το οποίο συνοδευόταν από ενόπλους. Το γεγονός γνωστοποιείται στις οθωμανικές αρχές της Καλαμάτας, οι οποίες όμως πληροφορούνται πως πρόκειται για λάδι και πως το φορτίο φρουρείται επειδή υπάρχουν ληστές στην περιοχή. Ο Παπαφλέσσας και οι συνεργάτες του διέδιδαν ταυτόχρονα και φήμες για την ύπαρξη επικίνδυνων ληστών στην περιοχή.
Ο τότε διοικητής της Καλαμάτας Σουλεϊμάν Αγάς Αρναούτογλου κάλεσε τους πρόκριτους της πόλης, φοβούμενος έναν επερχόμενο κίνδυνο. Στη συνάντηση αυτή οι πρόκριτοι κατάφεραν να τον πείσουν ότι οι 150 Τούρκοι φρουροί που υπήρχαν στην πόλη δεν ήταν αρκετοί για την ασφάλεια των πολιτών της. Προτάθηκε η ενίσχυση της φρουράς της με Μανιάτες. Έτσι, στις 20 Μαρτίου καταφθάνει στην Καλαμάτα σώμα 150 Μανιατών υπό τον γιο του Πετρόμπεη, Ηλία Μαυρομιχάλη.
Με την άφιξή του ο Ηλίας Μαυρομιχάλης συμβουλεύει τον Αρναούτογλου να ζητήσει από τον Πετρόμπεη και άλλες ενισχύσεις γιατί είχε πληροφορίες ότι επρόκειτο να εισβάλουν κλέφτες στην Καλαμάτα με σκοπό τη λεηλασία της πόλης. Ο Αρναούτογλου που δεν είχε αντιληφθεί ακόμη την παγίδα που του στηνόταν ειδοποίησε τον Πετρόμπεη να στείλει στην πόλη και άλλους Μανιάτες.
Αυτό ήταν το σύνθημα που περίμεναν οι καπεταναίοι που είχαν συγκεντρωθεί στις Κιτριές, έξω από την Καλαμάτα. Στις 22 Μαρτίου από το απόγευμα ως τα χαράματα της επομένης μέρας 2.000 ένοπλοι Μανιάτες με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, τους Μούρτζινους, τους Καπετανάκηδες, τους Κουμουντουράκηδες, τους Κυβέλους, τους Χρηστέηδες, και τον Παναγιώτη Βενετσανάκο κατέλαβαν τους λόφους γύρω από την πόλη. Παράλληλα, ο Παπαφλέσσας, ο Μητροπέτροβας, ο Αναγνωσταράς, ο Παπατσώνης, ο Κεφάλας, ο Νικηταράς, οι Σαμπαζώτες, οι Αμπλακιώτες και οι Πισινοχωρίτες πλησιάζουν την πόλη από την άλλη της πλευρά και την κυκλώνουν.
Ήταν αργά όταν ο Αρναούτογλου κατανόησε τι είχε συμβεί. Το πρωί της 23ης Μαρτίου 1821 οι επαναστάτες εισέρχονται στην πόλη της Καλαμάτας. Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης ζητά από τον Αρναούτογλου να παραδοθεί. Εκείνος παραδίδεται αμαχητί και παραδίδει την πόλη και τον τουρκικό οπλισμό με πρωτόκολλο.
Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας τελείται δοξολογία σε παρόχθιο του Νέδοντα βυζαντινό ναό, πιθανόν των Αγίων Αποστόλων. Οι ιερείς ευλογούν τις σημαίες και ορκίζουν τους αγωνιστές.
Τη δοξολογία ακολούθησε σύσκεψη των οπλαρχηγών, κατά την οποία αποφασίστηκε η ίδρυση μιας επαναστατικής επιτροπής με το όνομα Μεσσηνιακή Γερουσία ή Σύγκλητος με σκοπό τον καλύτερο συντονισμό του αγώνα. Τιμητικά η ηγεσία ανατέθηκε στον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη που έφερε πλέον τον τίτλο «αρχιστράτηγος των σπαρτιατικών δυνάμεων». Την ίδια ημέρα η Μεσσηνιακή Γερουσία εξέδωσε την Προκήρυξη “Προειδοποίησις εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς“. Με αυτήν η Μεσσηνιακή Γερουσία γνωστοποιούσε στους χριστιανικούς λαούς την απόφαση του έθνους να αποτινάξει τον ζυγό της οθωμανικής τυραννίας και ζητούσε τη συνδρομή του.

Η προκήρυξη της Μεσσηνιακής Γερουσίας:
«Προειδοποίησις εις τας ευρωπαϊκάς αυλάς, εκ μέρους του φιλογενούς αρχιστρατήγου των σπαρτιατικών στρατευμάτων Πέτρου Μαυρομιχάλη και της Μεσσηνιακής Συγκλήτου. Ο ανυπόφορος ζυγός της οθωμανικής τυραννίας εις το διάστημα ενός και απέκεινα αιώνος, κατήντησεν εις μίαν ακμήν, ώστε να μην μείνη άλλο εις τους δυστυχείς Πελοποννησίους γραικούς, ει μη μόνον πνοή και αυτή δια να ωθή κυρίως τους εγκαρδίους των αναστεναγμούς. Εις τοιαύτην όντες κατάστασιν στερημένοι από όλα τα δίκαιά μας, με μίαν γνώμην ομοφώνως απεφασίσαμεν να λάβωμεν τα άρματα, και να ορμήσωμεν κατά των τυράννων. Πάσα προς αλλήλους μας φατρία και διχόνοια, ως καρποί της τυραννίας απερρίθφησαν εις τον βυθόν της λήθης, και άπαντες πνέομεν πνοήν ελευθερίας. Αι χείρες ημών, αι δεδεμέναι μέχρι του νυν από τας σιδηράς αλύσσους της βαρβαρικής τυραννίας, ελύθησαν ήδη και υψώθηκαν μεγαλοψύχως και έλαβον τα όπλα προς μηδενισμόν της βδελυράς τυραννίας. Οι πόδες ημών οι περιπατούντες εν νυκτί και ημέρα εις τας εναγκαρεύσεις τας ασπλάγχνους τρέχουν εις απόκτησιν των δικαιωμάτων μας. Η κεφαλή μας η κλίνουσα τον αυχένα υπό τον ζυγόν τον απετίναξε και άλλο δεν φρονεί, ει μη την ελευθερίαν. Η γλώσσα μας η αδυνατούσα εις το να προφέρη λόγον, εκτός των ανωφελών παρακλήσεων, προς εξιλέωσιν του βαρβάρου τυράνου, τώρα μεγαλοφώνως φωνάζει και κάμνει να αντηχή ο αήρ το γλυκύτατον όνομα της ελευθερίας. Εν ενί λόγω απεφασίσαμεν, ή να ελευθερωθώμεν, ή να αποθάνωμεν. Τούτου ένεκεν προσκαλούμεν επιπόνως την συνδρομήν και βοήθειαν όλων των εξευγενισμένων Ευρωπαϊκών γενών, ώστε να δυνηθώμεν να φθάσωμεν ταχύτερον εις τον ιερόν και δίκαιον σκοπόν μας και να λάβωμεν τα δίκαιά μας. Να αναστήσωμεν το τεταλαιπωρημένον ελληνικόν γένος μας. Δικαίω τω λόγω η μήτηρ μας Ελλάς, εκ της οποίας και υμείς εφωτίσθητε, απαιτεί ως εν τάχει την φιλάνθρωπον συνδρομήν σας, και ευέλπιδες, ότι θέλει αξιωθώμεν, και ημείς θέλομεν σας ομολογή άκραν υποχρέωσιν, και εν καιρώ θέλομεν δείξη πραγματικώς την υπέρ της συνδρομής σας ευγνωμοσύνην μας.
1821 Μαρτίου 23, εν Καλαμάτα. Εκ του σπαρτιατικού στρατοπέδου
Πέτρος Μαυρομιχάλης, αρχιστράτηγος σπαρτιατικού και μεσσηνιακού στρατού.»

Οι σημερινές Εορταστικές Εκδηλώσεις για την Απελευθέρωση της Καλαμάτας
Εκδηλώσεις για τον εορτασμό της Απελευθέρωσης της Καλαμάτας θα πραγματοποιηθούν σήμερα στην Καλαμάτα.
Έναρξη των εκδηλώσεων για την Απελευθέρωση της Καλαμάτας θα γίνει στις 15.00, στην Πλατεία 23ης Μαρτίου.
Στις 15.40 Θα ακολουθήσει δοξολογία στον ιστορικό Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Μεσσηνίας, κ. Χρυσοστόμου. Θα ακολουθήσει εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Νίκο Ζαχαριά, προσκλητήριο οπλαρχηγών, κατάθεση στεφάνων, αναπαράσταση της Απελευθέρωσης της Καλαμάτας και παρέλαση, σύμφωνα με το πρόγραμμα του Δήμου Καλαμάτας.
Τις εκδηλώσεις θα τιμλήσει με την παρουσία του ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος και τη Βουλή θα εκπροσωπήσει ο Βουλευτής Γιάννης Λαμπρόπουλος.

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑ – ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑ