Έναν χρόνο μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την έναρξη του πολέμου ο οποίος συνεχίζεται με αμείωτη ένταση, το Politico με μία μακροσκελή ανάλυσή του επιχειρεί να σκιαγραφήσει ποιος είναι ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι και ποια είναι τα θετικά και αρνητικά του στοιχεία.
Σε κείμενο του αρθρογράφου Jamie Dettmer περιγράφει πώς τις εβδομάδες πριν από την εισβολή ο Ζελένσκι δεν είχε συναντηθεί με τους πολιτικούς του αντιπάλους παρά τις εκκλήσεις τους. Του ζητούσαν να ενισχύσει τη χρηματοδότηση για τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας καθώς και να κληθούν οι έφεδροι της Ουκρανίας την ώρα που είχαν ενταθεί οι προειδοποιήσεις της Αμερικής για εισβολή -μια εισβολή που ο Ζελένσκι θεωρούσε ακόμα απίθανη.
«Η Ουκρανία είναι παγιδευμένη με έναν εθνικό ηγέτη που δεν σκέφτεται στρατηγικά», είχε πει σύμφωνα με το Politico η Λέσια Βασιλένκο, βουλευτής και μέλος του φιλελεύθερου και φιλοευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος Holos, πέντε ημέρες πριν από την εισβολή. «Νομίζω ότι αυτό είναι το πράγμα για το οποίο θα κατηγορηθεί αργότερα. Δεν πρέπει να ξέρεις τα πάντα. Έχει να κάνει με το να αρνείσαι να έχεις στο περιβάλλον σου εμπειρογνώμονες που ξέρουν τι ερωτήσεις να κάνουν και να έχεις συμβούλους που μπορούν να σε αντικρούσουν και να σε αμφισβητήσουν, και μπορεί να πληρώσουμε ένα τίμημα για αυτό», είχε περιγράψει η ίδια.
Φυσικά, τα λάθη του Ζελένσκι, αναφέρει το Politico, έχουν από τότε «συγχωρεθεί», αλλά δεν έχουν ξεχαστεί. Και αυτά τα λάθη αποτελούν τη βάση των ανησυχιών τους για τη μεταπολεμική Ουκρανία. Βλέπουν αναφέρει το άρθρο ένα μοτίβο που θα γίνει ακόμη πιο ανησυχητικό όταν τα όπλα σιωπήσουν, υποστηρίζοντας ότι οι δυνάμεις του προέδρου δεν ταιριάζουν σε καιρό ειρήνης.
Ο πόλεμος δεν έχει κάνει τίποτα για να μετριάσει την ανυπομονησία του Ζελένσκι με την πολυπλοκότητα της διακυβέρνησης ή με θεσμούς που δεν κινούνται τόσο γρήγορα όσο θα ήθελε ή δεν μπαίνουν στη σειρά αρκετά γρήγορα. Προτιμά τη μεγάλη εικόνα, αγνοεί τις λεπτομέρειες και του αρέσει να βασίζεται σε έναν στενό κύκλο έμπιστων φίλων. Έτσι, το Politico σημειώνει: Ενώ ο Ζελένσκι επαινείται τώρα -ακόμα και λατρεύεται ως σταρ- στη Δύση για την εμπνευσμένη ρητορική του εν καιρώ πολέμου, λίγο πριν την εισβολή η δημοτικότητά του παρέπαιε. «Λίγοι του έδιναν πολλές πιθανότητες να επανεκλεγεί το 2024, καθώς τα νούμερα στις δημοσκοπήσεις του έπεφταν κατακόρυφα», αναφέρει ο αρθρογράφος.
«Η Ουκρανία έχει δύο βασικά προβλήματα: τον πόλεμο στο Ντονμπάς και τον φόβο των ανθρώπων που επενδύουν στη χώρα», είχε δηλώσει ο Ζελένσκι λίγο μετά τη νίκη του στις εκλογές. Αλλά οι προσπάθειές του κατά της διαφθοράς σταμάτησαν, ενώ η υπόσχεσή του να λύσει το πρόβλημα του Ντονμπάς δεν απέδωσε καρπούς. Και στην πρώιμη ανυπομονησία του να συνάψει μια ειρηνευτική συμφωνία με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος αρνήθηκε ορισμένοι επέκριναν τον Ζελένσκι ότι σκέφτεται υπερβολικά τις δυνάμεις πειθούς του. «Σκέφτηκε ότι η ειρήνη θα ήταν εύκολο να εδραιωθεί γιατί το μόνο που χρειαζόταν ήταν να «κοιτάξεις στα μάτια του Πούτιν» και να του μιλήσεις ειλικρινά», είπε ο βουλευτής Mykola Kniazhytskyi.
«Έγινε πρόεδρος χωρίς καμία πολιτική εμπειρία ή εμπειρία στη διαχείριση κρατικών δομών. Σκέφτηκε ότι η διοίκηση ενός κράτους είναι στην πραγματικότητα πολύ απλή. Παίρνεις αποφάσεις και πρέπει να εφαρμοστούν», είπε ο Kniazhytskyi. Και όταν τα πράγματα πήγαιναν στραβά, η αντίδρασή του ήταν πάντα, «φταίνε οι προκάτοχοι, που πρέπει να φυλακιστούν», είπε ο Kniazhytskyi.
Ωστόσο, η μεταμόρφωση του Ζελένσκι από απογοητευτικό ηγέτη σε καιρό ειρήνης σε, με τα υπερβολικά λόγια του Γάλλου δημόσιου διανοούμενου Bernard-Henri Lévy, «έναν νέο, νέο και υπέροχο ιδρυτή πατέρα» του ελεύθερου κόσμου, ήταν εκπληκτική. Οι καθημερινές του ομιλίες στους Ουκρανούς τους έχουν σταθεροποιήσει, τους έχουν δώσει κατεύθυνση και τονώνουν το ηθικό, ακόμη και όταν τα πνεύματα είναι πεσμένα. Και αναγνωρίζουν ότι πιθανότατα έσωσε τη χώρα απορρίπτοντας την προσφορά του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν για «βόλτα» έξω από το Κίεβο.
«Έχει γίνει ένας συναρπαστικός ηγέτης», είπε ο Adrian Karatnycky, ανώτερος συνεργάτης στο Atlantic Council και συγγραφέας του επερχόμενου «Battleground Ukraine: From Independence to the Russian War». Σύμφωνα με τον Karatnycky, τα δυνατά σημεία του Ζελένσκι ως επικοινωνιακού ταιριάζουν με την εποχή. «Είναι καλός στο να διοχετεύει την κοινή γνώμη, αλλά είναι πιο αποτελεσματικός τώρα γιατί η χώρα είναι πολύ πιο ενωμένη και πιο σίγουρη για την ταυτότητα, τα συμφέροντα και τους στόχους της. Είναι ακόμα ο ίδιος τύπος που ήταν – ηθοποιός και ερμηνευτής – αλλά αυτό τον καθιστά ιδανικό ηγέτη πολέμου επειδή είναι σε θέση να ενσαρκώσει τη δημόσια παρόρμηση», πρόσθεσε.
Αλλά όταν η κανονική πολιτική παίζει και το κοινό δεν είναι ενωμένο, ο Ζελένσκι είναι ένας ασυνεπής ηγέτης που αλλάζει το σενάριο και αναδιατυπώνει την ιστορία για να κυνηγήσει τις ιδιοτροπίες και τις ιδιοτροπίες της κοινής γνώμης. «Όταν ο δημόσιος σκοπός είναι ξεκάθαρος, έχει μεγάλη δύναμη και σε καιρό πολέμου έχει πίσω του την απόλυτη εξουσία του κράτους. Αλλά όταν η άμαξα ξαναγίνει κολοκύθα, θα πρέπει να αντιμετωπίσει έναν πολύ διαφορετικό κόσμο», κατέληξε ο Karatnycky.
Η εγχώρια πολιτική κριτική αυξάνεται — αν και ελάχιστα σημειώνεται από ένα διεθνές μέσο ενημέρωσης που εξακολουθεί να είναι ενθουσιασμένο από τη χαρισματική έκκληση του Zelenskyy και ενθουσιασμένο από την απλή ιστορία του Δαβίδ εναντίον του Γολιάθ.
Εν τω μεταξύ, στο Verkhovna Rada – το κοινοβούλιο της χώρας – αυξάνεται η απογοήτευση, με τους βουλευτές που παραπονούνται ότι περιθωριοποιούνται από την κυβέρνηση. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι ο Ζελένσκι συναντήθηκε με κορυφαίους ηγέτες της αντιπολίτευσης μόνο μία φορά από την εισβολή της Ρωσίας — και αυτό ήταν σχεδόν πριν από έναν χρόνο.
«Η ρουτίνα των υπουργών που ανακρίνονται από τη Ράντα έχει εγκαταλειφθεί», δήλωσε η βουλευτής της αντιπολίτευσης Ιβάννα Κλίμπους-Τσιντσάτζε, μέλος του κόμματος Ευρωπαϊκής Αλληλεγγύης και πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης στην προηγούμενη κυβέρνηση του πρώην προέδρου Πέτρο Ποροσένκο.
«Ο καιρός του πολέμου απαιτεί να ληφθούν γρήγορα επείγουσες αποφάσεις και απαιτεί συντομευμένες διαδικασίες. Και έτσι αυτό είναι κάπως κατανοητό», είπε. «Βλέπουμε όμως τις αποφάσεις να συγκεντρώνονται όλο και περισσότερο και να συγκεντρώνονται σε λιγότερα χέρια, και αυτό έχει αντίκτυπο στην ισορροπία των πολιτικών δυνάμεων και [είναι] επιζήμιο για το σύστημα διακυβέρνησης που προσπαθούμε να αναπτύξουμε και την ενίσχυση των δημοκρατικών μας θεσμών σύμφωνα με τα κριτήρια που θέτει η ΕΕ για τη σύγκλιση».
Ο Klympush-Tsintsadze ανησυχεί ότι το πρόσφατο κύμα συλλήψεων κατά της διαφθοράς ήταν περισσότερο μια άσκηση ενόψει της συνόδου κορυφής ΕΕ-Ουκρανίας τον Φεβρουάριο — και μια άσκηση που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ευκαιρία για να συγκεντρωθεί ακόμη περισσότερο η εξουσία. «Αν κάποιος πιστεύει ότι η συγκέντρωση της εξουσίας είναι η απάντηση στις προκλήσεις μας, αυτός κάνει λάθος», πρόσθεσε. «Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να παρακολουθούμε πολύ στενά πώς εξελίσσονται οι υποθέσεις κατά της διαφθοράς και εάν θα υπάρξουν διαφανείς έρευνες και εάν θα τηρηθεί στενά το κράτος δικαίου».
|Σύμφωνα με τον Kniazhytskyi, δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι ο Ζελένσκι είναι λαϊκιστής πολιτικός και συμμερίζεται τα ελαττώματα αυτής της φυλής που εστιάζουν στην προσωπικότητα. Ωστόσο, αυτό που ενθουσιάζει τον βουλευτή της αντιπολίτευσης είναι η άνθιση της ουκρανικής κοινωνίας των πολιτών κατά τη διάρκεια του πολέμου, η ενίσχυση της τοπικής αυτοδιοίκησης λόγω του εθελοντισμού και της αλληλοβοήθειας εν καιρώ πολέμου και η απόδοση ορισμένων κρατικών φορέων — ιδίως οι σιδηρόδρομοι και ο ενεργειακός τομέας.
Είναι αυτό – μαζί με μια ισχυρή αίσθηση εθνικού ανήκειν που σφυρηλατήθηκε από τη σύγκρουση – που θα αποτελέσουν τα θεμέλια μιας ισχυρής μεταπολεμικής Ουκρανίας, τόνισε.
- Διαβάστε αναλυτικά το άρθρο της δημοσιογράφου Jamie Dettmer του αμερικάνικου περιοδικού Politicoμε τίτλο «The strengths and weaknesses of Volodymyr Zelenskyy » στα αγγλικά, πατώντας ΕΔΩ
