Φράνσις Φουκουγιάμα: Eίναι θέμα χρόνου η ήττα του Πούτιν στην Ουκρανία

Νίκη της Ουκρανίας στον πόλεμο με τη Ρωσία προβλέπει ο διάσημος Αμερικανός πολιτικός επιστήμονας Φράνσις Φουκουγιάμα, θεωρώντας ότι είναι «θέμα χρόνου» η ήττα του Πούτιν, ενώ δεν αποκλείει την ανακατάληψη των εδαφών της νότιας Ουκρανίας από τις δυνάμεις του Κιέβου μέχρι το καλοκαίρι.
Ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο αμερικανικό πανεπιστήμιο Στάντφορντ έγινε ευρύτερα γνωστός με το βιβλίο του «Το τέλος της Ιστορίας», που κυκλοφόρησε το 1992. Σήμερα ο Φουκουγιάμα θεωρείται ένας από τους κορυφαίους διανοούμενους της γενιάς του. Και σε συνέντευξη που παραχώρησε στην γερμανική ειδησεογραφική πύλη T-Online προχώρησε σε μια ανάλυση της κατάστασης αναφορικά με το ουκρανικό.

Αναλυτικά η συνέντευξη του Φράνσις Φουκουγιάμα

Τ-Online: Στο τελευταίο βιβλίο σας με τίτλο “Liberalism and its Discontents” («Ο Φιλελευθερισμός και οι Εχθροί του») υπογραμμίζετε πώς απειλείται αυτή την περίοδο ο φιλελευθερισμός. Ο επιθετικός πόλεμος του Πούτιν δεν έφερε τουλάχιστον ξανά πιο κοντά τις φιλελεύθερες δημοκρατίες της Δύσης;
Φουκουγιάμα: Ο Πούτιν έπεσε εντελώς έξω στους υπολογισμούς του, ναι. Η προσδοκία του ήταν να νικήσει γρήγορα την Ουκρανία. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία συνοδεύτηκε στην πραγματικότητα από μια αλλαγή στον κόσμο – τουλάχιστον στη Δύση, σχεδόν κανείς δεν θα πίστευε ότι ένας τέτοιος πόλεμος είναι δυνατός στην εποχή μας. Οι εισβολείς είναι κατά κάποιο τρόπο κολλημένοι στον 20ο αιώνα, δεν υπάρχει άλλος τρόπος να το πούμε.
Αλλά δεν ισχύει αυτό και για εμάς στη Δύση;

Τ-Online: Δεν πιστέψαμε την προθυμία του Πούτιν να χρησιμοποιήσει ακραία βία, παρά τις επείγουσες προειδοποιήσεις.
Φουκουγιάμα: Συμφωνώ μαζί σας. Ο Πούτιν μας αιφνιδίασε. Τώρα τόσο η Δύση όσο και η Ρωσία βρίσκονται σε μια διαδικασία προσαρμογής στη νέα πραγματικότητα. Ιδιαίτερα τα κράτη της Δύσης θα πρέπει να σκεφτούν πολύ προσεκτικά – γιατί σε αυτό το νέο παρόν διακυβεύεται πραγματικά η φιλελεύθερη τάξη μας. Δεν πρέπει να τρέφουμε αυταπάτες γι’ αυτό.
Η Κίνα, για παράδειγμα, πίστευε από καιρό ότι η Δύση και η φιλελεύθερη δημοκρατία βρίσκονται σε παρακμή. Και το αντιμετώπισε με ένα αυταρχικό μοντέλο ως εναλλακτική. Επιπλέον, ο λαϊκιστικός εθνικισμός γνώρισε μια άνοδο σε πολλές χώρες. Πάρτε για παράδειγμα την Ουγγαρία και την Τουρκία, αλλά και την Ινδία – αυτές οι χώρες κυβερνώνται από πολιτικούς που δεν σέβονται τη φιλελεύθερη τάξη. Όλα αυτά οδηγούν σε μια αστάθεια που δεν έχει παρατηρηθεί στον κόσμο από το πρώτο μισό του 20ού αιώνα.

Τ-Online: Σας εξέπληξε προσωπικά η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον περασμένο Φεβρουάριο, στις 24 Φεβρουαρίου;
Φουκουγιάμα: Ειλικρινά ναι. Η εικασία μου ήταν ότι η Ρωσία ήθελε να διεκδικήσει τις απαιτήσεις της αναπτύσσοντας μαζικά στρατεύματα. Ότι σκοπεύουν να ανατρέψουν αμέσως την κυβέρνηση του Βολόντιμιρ Ζελένσκι; Δεν πίστευα ότι ο Πούτιν ήταν ικανός για κάτι τέτοιο.

Τ-Online: Η ρωσική εισβολή του Φεβρουαρίου του 2022 είναι η δεύτερη στην Ουκρανία από την κατάληψη της Κριμαίας το 2014. Δεν θα έπρεπε τότε η Δύση να προστατεύσει καλύτερα την Ουκρανία;
Φουκουγιάμα: Η απάντηση των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως και της Δύσης συνολικά, στην προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία ήταν πολύ αδύναμη. Αυτό έκανε τον Πούτιν να νιώθει ότι θα μπορούσε να τη γλιτώσει με οτιδήποτε. Στην πραγματικότητα, ο Ρώσος πρόεδρος είναι ένας πολύ παλιομοδίτης άνθρωπος που έχει την ξεπερασμένη και λανθασμένη άποψη ότι η κατακτημένη γη του ανήκει αυτόματα. Αυτός και η Ρωσία είναι παγιδευμένοι σε αυτή τη νοοτροπία.

Τ-Online: Αλλά ο Πούτιν δεν θέλει μόνο να αρπάξει γη, θέλει επίσης να βλάψει τη Δύση και τον φιλελευθερισμό.
Φουκουγιάμα: Δεδομένης της προέλευσής τους από την KGB, ο Πούτιν απλώς δεν μπορεί να πιστέψει ότι οι άνθρωποι θα κατέβαιναν στους δρόμους αυτοβούλως για να διαδηλώσουν κατά της κυβέρνησης. Στον κόσμο του, ενέργειες όπως [η εξέγερση των Ουκρανών] στο Euromaidan το 2013 και το 2014 στο Κίεβο ελέγχονται από μυστικές υπηρεσίες. Απλά επειδή έτσι θα το έκανε η KGB. Η Δύση πρέπει τώρα να δείξει στη Ρωσία τα όρια – και να δώσει στην Ουκρανία τα όπλα που χρειάζεται για να κερδίσει τον πόλεμο.

Τ-Online: Μπορεί η Ουκρανία να το πετύχει;
Φουκουγιάμα: Η Ουκρανία μπορεί να νικήσει τη Ρωσία, δεν έχω καμία αμφιβολία γι’ αυτό. Η ήττα του Πούτιν είναι απλώς θέμα χρόνου. Επειδή το κίνητρο των Ουκρανών είναι πολύ υψηλότερο, πέρα από άλλα όπλα λαμβάνουν πλέον άρματα μάχης από τη Δύση (…) Ωστόσο, πρέπει να συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την Ουκρανία με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορεί να ανακτά όλο και περισσότερα τμήματα του εδάφους της, που κατέχονται από τη Ρωσία. Δεν νομίζω ότι είναι απίθανο ο ουκρανικός στρατός να μπορέσει να απελευθερώσει πλήρως τουλάχιστον το νότιο τμήμα της χώρας μέχρι το καλοκαίρι.

Τ-Online: Εκεί βρίσκεται και η χερσόνησος της Κριμαίας, την οποία προσάρτησε η Ρωσία το 2014.
Φουκουγιάμα: Ακριβώς. Για τη Ρωσία, η διά της βίας επιτευχθείσα χερσαία σύνδεση μεταξύ της Κριμαίας και της Ρωσίας είναι πολύ σημαντική. Εάν οι ουκρανικές δυνάμεις καταγράψουν τόσες επιτυχίες, ώστε ο ρωσικός στρατός δεν θα είναι σίγουρος για την κατοχή της Κριμαίας, θα μπορούσαν να καταστούν δυνατές σοβαρές διαπραγματεύσεις μεταξύ Κιέβου και Μόσχας.

Τ-Online: Θα κατέφευγε ο Πούτιν στη χειρότερη περίπτωση στην ατομική βόμβα;
Φουκουγιάμα: Ούτε ο Πούτιν δεν θα τολμούσε να το κάνει αυτό. Η χρήση πυρηνικής βόμβας δεν θα βοηθούσε ούτε τη Ρωσία. Ούτε πολιτικά ούτε στρατιωτικά. Αντίθετα, θα είχε απειλητικές συνέπειες από τη Δύση και η Μόσχα θα έχανε επίσης την υποστήριξη χωρών όπως η Κίνα και η Ινδία.

Τ-Online: Ο Αμερικανός ιστορικός Τίμοθι Σνάιντερ έχει επισημάνει ότι η Ρωσία πρέπει να χάσει αυτόν τον πόλεμο. Γιατί διαφορετικά δεν θα είναι δυνατή καμία αλλαγή στη χώρα.
Φουκουγιάμα: Ποιος ξέρει τι θα γίνει στο τέλος αυτού του πολέμου. Αυτό που είναι σημαντικό, ωστόσο, είναι να λάβει η Ουκρανία πολύ ισχυρές εγγυήσεις για τη συνέχιση της ύπαρξής της. Και να καταστεί λίαν σαφές στη Ρωσία ότι δεν θα πρέπει απλώς να περιμένει μερικά χρόνια για να ξεκινήσει έναν άλλο πόλεμο.

• Διαβάστε αναλυτικά τη συνέντευξη του Φράνσις Φουκουγιάμα στον Marc von Lüpke, της Γερμανικής πύλης ειδήσεων t-online.de με τίτλο «Das hätte ich Putin nicht zugetraut», στα γερμανικά, πατώντας ΕΔΩ