Ο Χάρης Ρώμας στο Αθηνόραμα: Κάναμε έργα που θα μείνουν για τις επόμενες γενιές

Ο αντιπεριφερειάρχης Πολιτισμού και Αθλητισμού μιλά στο Αθηνόραμα για τη σημασία που έδωσε η Περιφέρεια Αττικής στην πολιτική για τον πολιτισμό, τον νέο θεσμό του Φεστιβάλ Ανεύρεσης Θεατρικού Έργου αλλά και τον, ωραίο, τρόπο με τον οποίο εξακολουθεί να υπάρχει ο ίδιος στο θέατρο.

Κύριε Ρώμα, τι σημαίνει για εσάς πολιτισμός;
Είναι οι ανθρώπινες δημιουργίες, υλικές και άυλες, που προκύπτουν στην προσπάθεια που κάνουμε για να ξεπεράσουμε τις ανάγκες του σαρκίου μας και να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες της ψυχής μας. Τον έχω συνδέσει απολύτως με την έννοια του “ανώτερου” ανθρώπου και έτσι, χωρίς αυτόν, μια ζωή μόνο για την επιβίωση μου μοιάζει αφόρητη.

Δεν είναι λίγο ελιτίστικη αυτή η άποψη;
Όχι, αν σκεφτεί κανείς τι σπουδαίο πολιτισμό δημιουργούν σε πολλές περιοχές του πλανήτη άνθρωποι πάμπτωχοι αλλά με δυνατό καλλιτεχνικό ένστικτο, ταλέντο και κυρίως δυνατή ψυχή. Άλλωστε ξέρουμε πολλούς πλούσιους που είναι παντελώς ακαλλιέργητοι.

Πόσο… βαρύς είναι ο τίτλος του αντιπεριφερειάρχη Πολιτισμού και Αθλητισμού;
Βαρύς δεν είναι κανένας τίτλος, αν είναι μόνο τίτλος. Βαριές είναι οι ευθύνες που συνεπάγεται όταν τον υπηρετείς με πίστη και συνέπεια. Στη δική μου περίπτωση, με βαραίνουν οι συνεχείς αιτήσεις από πολύ κόσμο, καλλιτέχνες και μη, που σε χρόνο dt γίνονται απαιτήσεις, αν δεν αποφασίσεις να καταστείς αναγκαστικά δυσάρεστος. Και σας το λέει αυτό ένας αντιπεριφερειάρχης που δεν “τσιγκουνεύτηκε”. Αντιθέτως, τριπλασιάσαμε τα κονδύλια πολιτισμού και αθλητισμού σε σχέση με την προηγούμενη διοίκηση. Απλώς όσα και να δώσεις, πάντα στο τέλος οι ανάγκες των ανθρώπων του πολιτισμού είναι περισσότερες. 
Οι καλές στιγμές είναι όταν βλέπω τις προσπάθειές μας να ευοδώνονται και σε ορισμένες περιπτώσεις να αποδίδουν πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα. Θα σας πω δύο παραδείγματα: Τo Μουσείο Καπράλου στην Αίγινα συζητείτο εδώ και χρόνια αλλά είχε θαφτεί, λόγω γραφειοκρατικών δυσκολιών και τοπικών αντιδράσεων, σε ένα βαθύ συρτάρι. Ύστερα από μια τυχαία συζήτηση με την αείμνηστη Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, που μου ανέφερε το θέμα με καημό γιατί ήταν προσωπική φίλη του Καπράλου και είχε οριστεί υπεύθυνη γι’ αυτό το μελλοντικό μουσείο λίγο πριν από το θάνατό του, κάτι κινητοποιήθηκε μέσα μου και είπα “θα το κάνω”. Έψαξα και βρήκα όλο το πρότζεκτ θαμμένο και το ανέστησα, κατόπιν εγκρίσεως φυσικά του περιφερειάρχη. Όταν πήρα τηλέφωνο τον Παντελή Στεφανή, που ήταν από τους επικεφαλής στην αρχιτεκτονική μελέτη η οποία είχε κατατεθεί, και του είπα ότι προτίθεμαι να ξεπεράσουμε τις όποιες αγκυλώσεις και να συνεχίσουμε, με ρώτησε τρεις φορές αν είμαι πράγματι ο Χάρης Ρώμας που του έλεγε αυτά που του έλεγε και όχι κάποιος φίλος από την ομάδα του που του κάνει πλάκα! Τώρα, η υλοποίηση του σχεδίου θα ξεκινήσει σύντομα.
Δεύτερο θαύμα: H νέα πτέρυγα του εμβληματικού Ωδείου Αθηνών είχε επίσης θαφτεί ως σχέδιο, λόγω δυσκολιών. Η Περιφέρεια Αττικής από κοινού με επιφανείς συνεργάτες μας, όπως ο Δημήτρης Δρόσης, προϊστάμενος της διαχειριστικής αρχής μας, επανέφερε το σχέδιο στο προσκήνιο, ξεπέρασε τεράστιες δυσκολίες και γραφειοκρατικούς δαιδάλους και τελικά το υλοποίησε πληρώνοντας το 90% των εργασιών του όλου πρότζεκτ, ήτοι πάνω από 7 εκατομμύρια ευρώ. Πριν από ένα μήνα έγιναν τα εγκαίνια όλων των αριστουργηματικών χώρων των καινούργιων κτιριακών εγκαταστάσεων, παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας. Πραγματικά, όταν μπήκαμε στο θέατρο “Ιωάννης Δεσποτόπουλος”, συγκινήθηκα και δάκρυσα σκεπτόμενος ότι θα αφήσουμε πίσω μας κάτι τόσο ωραίο για τις επόμενες γενιές.

Το τμήμα Πολιτισμού της Περιφέρειας Αττικής έχει λάβει πολλές θετικές αναφορές από τον Τύπο για τις επιδόσεις του. Έχει ειπωθεί, μεταξύ άλλων, ότι στην πανδημία επέβαλε πρώτο το live streaming που αποτέλεσε “φιλί ζωής” για εκατοντάδες καλλιτέχνες και ανθρώπους που εργάζονται στον πολιτισμό…
Την εποχή ακριβώς που οι περισσότεροι ήταν άνεργοι και τα οικονομικά προβλήματα τεράστια. Είμαστε περήφανοι που ακολουθήσαμε αυτή την πολιτική, παρότι λοιδορηθήκαμε στην αρχή από παρατάξεις της αντιπολίτευσης ως ύποπτοι κατάχρησης. Τα εκατοντάδες e-mail ευγνωμοσύνης που λάβαμε μας έκαναν να ξεχάσουμε τις άδικες επιθέσεις. Άλλωστε, έτσι είναι η πολιτική. Η αντιπολίτευση λίγο-πολύ (συνήθως πολύ) σου επιτίθεται!

Τώρα που το μάθατε αυτό, δεν θέλετε να επανέλθετε στο θέατρο και στην τηλεόραση;
Όχι, έχω θέσει υψιπετείς καινούργιους στόχους και θέλω να τους πετύχω. Έχω κάνει focus αλλού και δεν μπορώ να πισωγυρίσω.

Σας επιτέθηκαν και όταν δημιουργήσατε το πρώτο φεστιβάλ Περιφέρειας Αττικής;
Ήπια. Γιατί είναι δύσκολο και ασύμφορο πολιτικά να σου επιτεθούν για κάτι που επικροτεί σύσσωμος ο καλλιτεχνικός κόσμος. Το φεστιβάλ, σε δύο μέρη (ο Ιούλιος του θεάτρου – Ο Σεπτέμβρης της μουσικής), περιλαμβάνει πάνω από πενήντα θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες. Είναι, δηλαδή, από τα μεγαλύτερα της χώρας και δίνει δουλειά σε πολλούς εργαζόμενους του πολιτισμού. Επίσης, κάνει ευτυχισμένους τους πάρα πολλούς θεατές του που απολαμβάνουν δωρεάν επιλεγμένα θεάματα.

Και τώρα προστίθεται και τρίτο μέρος;
Είναι ουσιαστικά δύο παραστάσεις που θα παιχτούν από δύο φορές η καθεμία στο τέλος του Ιουλίου. Είναι, όμως, συνάμα η προσπάθειά μου για να μη σταματήσει να παράγεται νεοελληνικό θεατρικό έργο, δεδομένου ότι κι εγώ είμαι θεατρικός συγγραφέας και έχω μεγάλη ευαισθησία γι’ αυτή την τέχνη. Βλέπω ότι οι πόρτες παραμένουν κλειστές για τους περισσότερους νέους συγγραφείς που θέλουν να δουν τα έργα τους να παίζονται επί σκηνής, αλλά δεν βρίσκουν παραγωγό να τα χρηματοδοτήσει. Ακόμη και έργα που έχουν κερδίσει διαγωνισμούς συγγραφής, δεν ανέβηκαν ποτέ!
Έτσι σκέφτηκα την ιδέα ενός φεστιβάλ που το ονόμασα Φ.Α.Ν.Θ.Ε. (Φεστιβάλ Ανεύρεσης Νεοελληνικού Θεατρικού Έργου). Οι συγγραφείς καταθέτουν εμπρόθεσμα τα έργα τους. Τα διαβάζει επιτροπή που αποτελείται από δύο έγκυρους και έμπειρους θεατρικούς συγγραφείς και μία κριτικό θεάτρου (από το “αθηνόραμα” και σας ευχαριστούμε πολύ γι’ αυτό). Εγώ κρατώ εξ αποστάσεως την υψηλή επίβλεψη για να εξασφαλίσω ότι δεν θα προκύψει κάποιο πρόβλημα ή, αν προκύψει, ότι θα λυθεί. Επίσης, θα εγγυηθώ ότι ο διαγωνισμός θα είναι απόλυτα αδιάβλητος. Οι δύο θεατρικοί συγγραφείς, που τα έργα τους θα επιλεγούν από την επιτροπή, όχι μόνο θα τιμηθούν και θα πάρουν και χρηματικό έπαθλο εκτός του αναμνηστικού διπλώματος, αλλά θα δουν τα έργα τους να συμμετέχουν στο μεγάλο μας φεστιβάλ σε δύο παραστάσεις, χρηματοδοτούμενες από την Περιφέρεια Αττικής. Ελπίζω και πιστεύω ότι, για να συμμετέχετε, κατανοείτε εν μέρει τον ενθουσιασμό μου για κάτι τόσο καινούργιο, ιδιαίτερο, ωραίο!

Όλα αυτά τα αποφασίζετε μόνος ή τα συζητάτε με τον περιφερειάρχη;
Όλα αυτά τα αποφασίζει ο περιφερειάρχης! Τίποτα δεν γίνεται στην Περιφέρεια Αττικής αν δεν “ζυμωθεί” πρώτα στο μυαλό του Γιώργου Πατούλη, για να πει το οριστικό “ναι” ή “όχι”. Απλώς ο Γιώργος είναι πολύ εύστροφος για να αρνηθεί ένα καλό σχέδιο. Άλλωστε, είναι ο άνθρωπος που έχει πει “εκτός από το ζην, υπάρχει το ευ ζην. Και το ευ ζην συνεπάγεται αποκλειστικά πολιτισμό”.

Ποια είναι η αληθινή σχέση σας με τον Γιώργο Πατούλη; Είναι η ίδια όπως παλιά, που ήσασταν συμφοιτητές στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών;
Δεν θα μπορούσε να είναι η ίδια εφόσον, όπως το είπατε, έχουν περάσει τόσα χρόνια από την πρώτη γνωριμία μας, διανύσαμε διαφορετικές διαδρομές και είμαστε και σε διαφορετικές θέσεις τώρα. Πάλι μαζί είμαστε, αλλά με άλλον συσχετισμό απ’ ό,τι τότε. Ξέρετε, όσο κι αν φαίνεται περίεργο γιατί είμαστε συνομήλικοι, σέβομαι τον Γιώργο για όσα έχει καταφέρει στην πολιτική, στέκομαι μπροστά του σαν μαθητής και μάλιστα τον θεωρώ αποκλειστικό μέντορά μου, αφού κάνω ταχύρρυθμα εντατικά μαθήματα τα τελευταία τέσσερα χρόνια στην “Πατούλειο σχολή”, όπως λέω χαριτολογώντας! Επίσης, εφόσον είναι πολιτικός μου προϊστάμενος, είμαι πολύ προσεκτικός, γιατί για όποιο λάθος κάνω θα πρέπει να απολογηθεί κι εκείνος εκτός από εμένα. Είναι άδικο, αλλά έτσι είναι. Το ίδιο ισχύει για εμένα και τους δικούς μου υφισταμένους. Εγώ έχω την πολιτική ευθύνη για όποιο λάθος γίνει στο τμήμα, όποιος κι αν το κάνει.

Στις επόμενες εκλογές θα θέσετε υποψηφιότητα για δήμαρχος στον Δήμο Χαλανδρίου. Γιατί αφήνετε την Περιφέρεια;
Δεν την αφήνω ακόμα ευτυχώς. Αλλά θα την αφήσω με κάποια στενοχώρια, αλήθεια είναι. Γιατί είναι πολύ έντονο και σημαντικό αυτό που ζω ακόμη εκεί, και τα μαθήματα που παίρνω είναι ανεκτίμητα. Ταυτόχρονα χαίρομαι που έχω ένα καινούργιο όραμα να πραγματοποιήσω. Ποιο είναι αυτό; Θέλω να κάνω τον Δήμο Χαλανδρίου πρότυπο δήμο στην Ελλάδα και το Χαλάνδρι της καρδιάς μου πόλη μεγάλου πολιτισμού, αθλητισμού και πνευματικής καλλιέργειας. Πόλη καινοτομίας και μεταρρυθμίσεων. Πόλη εμπορίου και ψυχαγωγίας. Πόλη πρωταγωνίστρια που θα θέλουν όλοι να επισκεφτούν, για να θαυμάσουν τα όσα γίνονται εκεί.

Βάλατε οριστικό stop στην καλλιτεχνική σας πορεία;
Όχι βέβαια! Καλλιτέχνης γεννήθηκα και καλλιτέχνης θα πεθάνω. Είμαι πεπεισμένος γι’ αυτό. Μια μεγάλη παρένθεση είναι η πολιτική. Άσε που θα την εξασκήσω με καλλιτεχνικό ταμπεραμέντο! Να πω, πάντως, επειδή πριν αναφερθήκαμε στη συγγραφή νεοελληνικών έργων, ότι το έργο μου “Elizadeth” παίζεται στο θέατρο Vault από ομάδα εξαιρετικών ηθοποιών και σε σκηνοθεσία του έξοχου Δημήτρη Καρατζιά. Είναι διαρκώς sold-out, σε σημείο που δεν μπορώ να στείλω δυο φίλους μου να το δουν. Ένα μήνα πριν πρέπει να ειδοποιήσω το ταμείο. Μπορεί να μην προφταίνω να παίξω τηλεόραση, αλλά στο θέατρο με κάποιον τρόπο υπάρχω. Και ωραίο τρόπο!