Πρόσφατα, σε ένα ταξίδι μου με τρένο, στεκόμουν στο διάδρομο παρατηρώντας τα βαγόνια με τους ταξιδιώτες που ξεκινούσαν για τον προορισμό τους και βρεθήκαμε συνταξιδιώτες, άγνωστοι μεταξύ αγνώστων. Πάντα παρατηρώ τον κόσμο μέσα στα κουπέ των τρένων. Έχω αντιληφθεί πως, αυτά τα μικρά σιδηροδρομικά «διαμερίσματα», μοιάζουν σχεδόν με κοινοβιακές εστίες και ο χρόνος που θα κυλήσει έως τον προορισμό μας, θα χρησιμεύσει για ένα είδος επικοινωνίας μεταξύ «συγκατοίκων».
Το ταξίδι με τρένο, θεωρώ πως είναι και το πιο ευχάριστο· βλέπεις τις εναλλαγές του τοπίου, μπορείς να διαβάσεις ένα βιβλίο, να γράψεις, να ξεμουδιάσεις από την αναγκαστική ακινησία, να ανταλλάξεις κουβέντες, να σχολιάσεις, έως και να κουτσομπολέψεις με τον άγνωστο απέναντί σου, για οτιδήποτε προκύψει· πώς να περάσει ο χρόνος σε σιωπή, τόσες ώρες;
Όσο και να μη φαίνεται αρχικά, υπάρχει πάντα η ευκαιρία επαφής, ανταλλαγής απόψεων και, κυρίως, ανταλλαγής… συναισθημάτων και συμπεριφορών.
Κάτι τέτοιο δύσκολα μπορεί να συμβεί στους συρμούς τού Μετρό, στα λεωφορεία, τρόλεϊ, τραμ, εξαιτίας τού μικρού διαθέσιμου χρόνου.
Για σκεφτείτε: Μια καλημέρα, ένα χαμόγελο, να βοηθήσεις να ανέβει η βαλίτσα, να τακτοποιηθούν τα διάφορα μπαγκάζια· στην αρχή μια επισκόπηση των καιρικών συνθηκών, έτσι για να ανοίξει η συζήτηση, μετά, θα βρεθεί η ευκαιρία για κάποιο θέμα που «καίει», όπως οι ανατιμήσεις των προϊόντων, των εισιτηρίων, το καλάθι τής νοικοκυράς, θέματα από το αστυνομικό δελτίο και το πρόσφατο κύμα των ποικίλων βιασμών και βιαιοτήτων, που έχει έρθει στην επιφάνεια και άλλα τέτοια, στερεότυπα μεν, ουσιώδη δε. Το ζήτημα της ενδοοικογενειακής βίας, η αύξηση των γυναικοκτονιών, των παιδεραστών, οι πολιτικοί «μας», το μότο «εμείς οι Έλληνες», ο πάντα υπόγειος και καραδοκών κομματικός ανταγωνισμός, η… ομαδάρα τού καθενός, τα ακριβά συμβόλαια των παιχτών, το γόητρο, οι τρόποι έκφρασης μέσα σε πλαίσιο κόσμιας συμπεριφοράς θα βοηθήσουν να κυλήσει ευχάριστα το υπόλοιπο ταξίδι…
Ναι, το ταξίδι με τρένο, είναι μια σύντομη επικοινωνία με κυρίαρχο το στοιχείο τής αναγκαίας συνομιλίας μεταξύ μιας «παρέας» την οποία, το πιθανότερο είναι να μην ξανασυναντήσεις…
Μετά από κάποιο εύλογο διάστημα οπτικής επαφής, αρχίζουν να αναδεικνύονται τα πρώτα πιθανά δείγματα παραξενιάς, αλλά και ευγένειας, αισθητικής, ακόμα και ματαιοδοξίας, όπως και άλλων ανθρώπινων στοιχείων…
Η συνύπαρξη σε αυτά τα βαγόνια μετατρέπεται σε δείγμα κοινωνικής συμπεριφοράς των ανθρώπων. Σε κάθε κουπέ έξι άνθρωποι φτιάχνουν τον δικό τους πυρήνα, περιγράφοντας στην ουσία κοινωνικά χαρακτηριστικά που απορρέουν από τις συνήθειες και, εν τέλει, από την ποιότητα κοινωνικής α γ ω γ ή ς τού κάθε ταξιδιώτη.
Συμπέρασμα: Μέσα στα τρένα «κ α τ ο ι κ ε ί» η ίδια η κοινωνία μας.
Στα βαγόνια, η θέα από τα παράθυρα παίζει μεγάλο ρόλο για το ταξίδι. Το πλούσιο, διαρκώς εναλλασσόμενο θέαμα μέσα απ’ τα βουνά, τις πλαγιές, τις πεδιάδες, τα δάση, τα λαγκάδια και οι χαράδρες, τα τούνελ, οι πέτρινοι παλαιοί σταθμοί· όλα στηρίζουν την οπτική απόλαυση, τις σκέψεις, ακόμα και τους στοχασμούς μας. Μια βόλτα στο καφέ-εστιατόριο τού τρένου, είναι μια απαραίτητη αλλαγή. Η ηλεκτρονική δυνατότητα στην εργασία που παρέχεται πλέον, προσφέρει ευκαιρίες μοναδικές. Διψάω να ταξιδεύω με τα σύγχρονα τρένα. Είναι τα πιο ασφαλή μέσα και οι ταχύτητές τους εξυπηρετούν πλέον τον σημερινό και πάντα βιαστικό άνθρωπο.
Όσοι νεότεροι θα ήθελαν να μάθουν για το παρελθόν των τρένων, θα βρεθούν μπροστά σε φωτογραφικό υλικό μιας απίστευτης και παλαιάς τεχνολογικής πραγματικότητας, η οποία έχει πλέον ξεπεραστεί στα περισσότερα μέρη τού κόσμου.
Η δυσκίνητη χώρα μας σε τόσα πολλά θέματα, δεν θα μπορούσε παρά να υστερεί και στο θέμα των υποδομών των συρμών. Μόλις τα τελευταία δέκα χρόνια γίνονται προσπάθειες να εκσυγχρονιστούν και να αλλάξουν όλα· κι αυτό είναι θετικό και ελπιδοφόρο.
Η κοινωνικότητα, που λαμβάνει χώρα στα βαγόνια, δεν θα πάψει ποτέ να λειτουργεί και να καθρεφτίζει τον μέσο ταξιδιώτη-πολίτη. Διότι μέσα εκεί, όσο διαρκεί ένα ταξίδι, είτε με τα αργά παλιά καρβουνιάρικα, είτε με τα σύγχρονα ταχύτατα ηλεκτρονικά, αναδεικνύεται η ψυχολογία τού κοινού βίου, μέσα από το μοίρασμα σκέψεων και συναισθημάτων…
* Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης
