Ένα συνηθισμένο επιχείρημα της κυβέρνησης ΝΔ είναι ότι για τις μεγάλες κρίσεις που περνάμε από το 2019 και μετά, ευθύνονται εξωγενείς παράγοντες. Ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας συμφωνεί με αυτήν την άποψη. Όμως κάθε νοικοκυριό πληρώνει βαρύ αντίτιμο, ανεξάρτητα από τι πιστεύει. Και απαιτεί από την εκλεγμένη κυβέρνησή του να ελαχιστοποιήσει τις συνέπειες του υπερπληθωρισμού και της επιθετικής ακρίβειας, ιδιαίτερα ενόψει ενός αβέβαιου χειμώνα.
Δυστυχώς για εμάς, παρόλο που η ενεργειακή κρίση βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και 13 μήνες, χρειάστηκε ο πόλεμος στην Ουκρανία για να ενεργοποιηθούν πολιτικές σε Ευρώπη και Ελλάδα. Αφού στην αρχή μοίρασε ψίχουλα και μάλιστα χωρίς στόχευση στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, η κυβέρνηση άφησε ανεξέλεγκτες τις υπερτιμολογήσεις από το χρηματιστήριο ενέργειας, επέτρεψε στις εταιρίες ενέργειας να θησαυρίσουν, “έκρυψε” τη ρήτρα αναπροσαρμογής στα νέα τιμολόγια, καθυστερεί να φορολογήσει τα υπερκέρδη παρόχων και παραγωγών ενέργειας, ενώ επιστρέφει ένα μέρος από τα υπερέσοδα που έχει από την κατανάλωση στις τσέπες μας με τη μορφή επιδομάτων, για να ξαναπληρώνουμε τις κερδοφόρες εταιρίες.
Την ίδια στιγμή, ο πληθωρισμός σπάει κάθε ρεκόρ, “επιστρέφοντας” σε ύψη που είχαμε να ζήσουμε από το 1993. Η εκτίμηση της κυβέρνησης για μέσο πληθωρισμό 9% το 2022, είναι ιδιαίτερα αισιόδοξη. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, κ. Λαγκάρντ, σε πρόσφατη δήλωσή της είπε ότι δεν έχουμε δει ακόμα το ταβάνι του. Ταυτόχρονα, πέρα από το φυσικό αέριο, τον Σεπτέμβριο ενσωματώθηκαν νέες αυξήσεις σε βασικά τρόφιμα και βασικά είδη παντοπωλείου.
Το πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης ανεβαίνει στα ύψη στριμώχνοντας τις μεταφορές και την λειτουργία μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων. Η αύξηση είναι 65% μέσα σε ένα χρόνο. Η Ε.Ε. προτείνει φορολόγηση 33% των υπερκερδών των εταιρειών πετρελαιοειδών. Η κυβέρνηση κάνει ότι δεν το ακούει. Η έρευνα που έγινε από την Επιτροπή Ανταγωνισμού (σε διυλιστήρια) είναι άγνωστο που κατέληξε. Ταυτόχρονα, το περίφημο “καλάθι του νοικοκυριού” με τα 50 προϊόντα, που εξαγγέλει ο κ. Γεωργιάδης είναι ένα ξαναπαιγμένο έργο. Τώρα επανέρχεται ως “συμφωνία κυρίων”, που στην καλύτερη περίπτωση θα ανταγωνιστεί τις ήδη υπάρχουσες προσφορές στα ράφια. Ταυτόχρονα περιφρονεί τα μικρά εμπορικά καταστήματα, ενώ δημιουργεί στρεβλώσεις με τα υπόλοιπα ανταγωνιστικά προϊόντα.
Προσθέστε στην εξίσωση το κόστος ενοικίου, τις ακριβές πρώτες ύλες για κατασκευές, την εγκατάλειψη του ΕΣΥ και της δημόσιας παιδείας, την έναρξη των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας. Η μεσαία τάξη και οι μη προνομιούχοι βρίσκονται στο καναβάτσο, ενώ η φτώχεια αυξάνεται. Δουλειές ναι μεν προκύπτουν – κυρίως στα αστικά κέντρα, αλλά οι μισθοί δεν φτάνουν, καθώς έχουν χάσει πάνω από 11% της αξίας τους.
Σε μια τέτοια κρίση χρειάζονται στοχευμένα μέτρα για αυτούς που τα έχουν περισσότερο ανάγκη, ώστε να συγκρατηθεί το εισόδημα και να μην φτάσουμε σε νέα ύψη υπερχρέωσης. Στο ΠΑΣΟΚ έχουμε προτείνει μείωση του ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής από το 13% στο 6%, όπως συμβαίνει στην Ευρώπη. Ζητήσαμε αύξηση των ελέγχων στην αγορά για να περιοριστεί η αισχροκέρδεια. Το πλαφόν στη λιανική τιμή της ενέργειας θα επιμερίσει δίκαια το κόστος ανάμεσα σε κράτος και εταιρίες, ενώ η φορολόγηση των υπερκερδών των τελευταίων είναι αναγκαία για να επιστραφεί ως μέρισμα στους πολίτες. Οι μη προνομιούχοι χρειάζονται δωρεάν μετακίνηση με τα μέσα μεταφοράς, ενώ με φοροαπαλλαγές μπορούμε να εγκαταστήσουμε ηλιακούς θερμοσίφωνες στις στέγες. Ταυτόχρονα η μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα είναι αναγκαία.
Βέβαια, ο κ. Μητσοτάκης και οι αρμόδιοι υπουργοί δεν υιοθετούν αυτές τις λύσεις μιλώντας για «λεφτόδεντρο». Πετούν τη μπάλα στην εξέδρα των διεθνών εξελίξεων. Συγχρόνως όμως αποδεικνύουν ότι προτεραιότητά τους είναι να δίνουν λίγα στους πολλούς και πολλά στους λίγους.
* Ο Παναγιώτης Βλάχος είναι Γραμματέας επικοινωνίας & μέλος της Κεντρικής πολιτικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΙΚ – Κίνημα Αλλαγής
