Σημαντική πρωτοβουλία για την διάσωση και την ανάδειξη έξι ιστορικών νησίδων της λιμνοθάλασσας, Μεσολογγίου έχουν αναλάβει το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας-Λευκάδας και ο Δήμος Μεσολογγίου.
Τι περιλαμβάνει η δράση στο Μεσολόγγι
Συγκεκριμένα, υλοποιήθηκε η πρώτη ερευνητική δράση αποτύπωσης των δύο ιστορικών νησίδων της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου – Αιτωλικού, της Κλείσοβας και του Βασιλαδιού, από την ερευνητική ομάδα του Εργαστηρίου Αρχαιομετρίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, με επικεφαλής τον καθηγητή και κοσμήτορα της σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών, Νικόλαο Ζαχαριά. Η επόμενη φάση του έργου προγραμματίζεται για την άνοιξη του 2023 και θα αφορά τις νησίδες, Θολή Προκοπάνιστος, Ντολμάς και Αη – Σώστης.
Όπως αποκάλυψε μιλώντας στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Αρχαιομετρίας , Νικόλαος Ζαχαριάς, «το υπουργείο Πολιτισμού θέλει να αναδείξει την λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου – Αιτωλικού ως ιστορικό ενάλιο πάρκο» και εξήγησε: «Η χώρα μας έχει ενάλια αρχαιολογικά πάρκα και πάρα πολλούς χερσαίους αρχαιολογικούς χώρους. Τώρα, γίνεται η πρώτη προσπάθεια να ενταχθεί σε αυτούς ένα υδάτινο σύστημα, το οποίο είναι διαφορετικό. Δηλαδή, είναι λιμνοθαλάσσιο, έχει νησίδες ιστορικής μνήμης, όπου σε πάνω αυτές έχουν διεξαχθεί συγκεκριμένες μάχες, ενώ υπάρχουν και μνημεία. Αυτό λοιπόν το σύμπλεγμα των νησίδων με τα μνημεία τους, το υπουργείο Πολιτισμού θέλει να το ανακηρύξει ως διατηρητέο ιστορικό ενάλιο πάρκο».
«Η μελέτη μας», λέει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο Νικόλαος Ζαχαριάς, «θα βοηθήσει στην τεκμηρίωση, ώστε αφού ανακηρυχθεί το σύμπλεγμα των νησίδων ως ιστορικό διατηρητέο ενάλιο πάρκο, μετά θα πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες για την προστασία των νησίδων, διότι τις ‘τρώει’ η θάλασσα». «Ως εκ τούτου», συνέχισε ο καθηγητής, «πρέπει να γίνουν υδραυλικά έργα αντιστήριξης, καθώς και έργα συντήρησης των μνημείων».
«Άρα, οι μελέτες που κάνουμε», επεσήμανε ο Νικόλαος Ζαχαριάς, «θα βοηθήσουν, ώστε να τεκμηριώσουμε μετά ποιες ανάγκες χρειάζονται, προκειμένου να προκηρυχθούν από τον αρμόδιο φορέα».
Επίσης, ο διευθυντής του Εργαστηρίου Αρχαιομετρίας, αναφέρει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ότι «δημιουργούμε παράλληλα και ένα ψηφιακό απόθεμα, διότι η τεχνολογία που εφαρμόζουμε είναι ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει». Όπως εξήγησε, «δημιουργούμε ψηφιακά αρχεία, τα οποία μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν, είτε το υπουργείο Πολιτισμού είτε ο δήμος Μεσολογγίου, για την προβολή των νησίδων και γενικότερα της λιμνοθάλασσας».
Μάλιστα σημειώνει ο καθηγητής ότι «εφαρμόζουμε ως εργαστήριο Αρχαιομετρίας, ψηφιακή καινοτομία, διότι εκτός από τις αποτυπώσεις που κάνουμε με drone τελευταίας γενιάς, χρησιμοποιούμε και το σύστημα lidar, το οποίο ‘βλέπει’ κάτω από τη βλάστηση, οπότε έχουμε εικόνα για το ανάγλυφο, αλλά και για το αν υπάρχουν άλλες δομές».
Επιπλέον αναφέρει ότι «το σύστημα lidar βλέπει και κάτω από το νερό, αν τα νερά είναι ρηχά, οπότε όταν μπορείς να δεις κάτω από το νερό, βλέπεις παράλληλα και δομές που μπορεί να υπάρχουν, αλλά να είναι βυθισμένες».
«Για παράδειγμα», λέει ο κ. Ζαχαριάς, «σε μία από τις νησίδες έχει σχεδόν εξαφανιστεί το σύνολο ενός τείχους που είχε δημιουργηθεί το 1823 από τον ίδιο μηχανικό που έκανε τα έργα στο τείχος του Μεσολογγίου, τον Μιχαήλ Κοκκίνη». Όπως εξήγησε ο καθηγητής, «ο Μιχαήλ Κοκκίνης είχε φτιάξει σε μία νησίδα ένα ανάλογο τείχος, μήκους 50 μέτρων, πάνω στο οποίο έβαλε και ένα κανόνι», συμπληρώνοντας ότι «τώρα υπάρχει η δυνατότητα να συντηρηθεί και να αναδειχθεί».
Ακόμη, ο καθηγητής αναφέρει ότι «πάνω στις νησίδες στο Μεσολόγγι υπάρχουν εκκλησίες, καθώς και μνημεία, τα οποία είναι πολύ καλής ποιότητας και αναφέρονται στα γεγονότα του 1821». Μένοντας στα μνημεία, τόνισε ότι «είναι φτιαγμένα από πολύ καλό μάρμαρο, είναι καλά δομημένα και με ύψος, αλλά αποκτούν και αυτά σιγά – σιγά πρόβλημα».
Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε δειγματοληψία των υλικών δόμησης των εκκλησιών, ώστε τα αποτελέσματα να συμβάλλουν στις προγραμματισμένες εργασίες αποκατάστασης από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας.
Το χρονοδιάγραμμα των εργασιών στο Μεσολόγγι
Όσον αφορά στην ολοκλήρωση των εργασιών στην λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου – Αιτωλικού, ο Νικόλαος Ζαχαριάς λέιε ότι «αρχές της άνοιξης του 2023 θα έχουμε τα αποτελέσματα των εργασιών που κάναμε τώρα στις νησίδες της Κλείσοβας και του Βασιλαδιού και μετά θα ακολουθήσουν οι υπόλοιπες τέσσερις νησίδες, δηλαδή στο τέλος του 2023».
Σχετικά με τις δραστηριότητες του Εργαστηρίου Αρχαιομετρίας, ο καθηγητής λέει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ότι «το σύστημα lider που διαθέτουμε, το οποίο είναι πολύ καινούργιο και μοναδικό για τη χώρα, το έχουμε ήδη εφαρμόσει στον λόφο Καστά στην Αμφίπολη, ο οποίος ανασκάπτεται ακόμα και πρόκειται να αναστηλωθεί». Επίσης, πρόσθεσε ότι, «το έχουμε εφαρμόσει και στο ιερό των Αμυκλών της Λακωνίας, ενώ προγραμματίζουμε δράσεις και σε άλλες περιοχές της χώρας».
Ο ρόλος της ψηφιακής τεχνολογίας για την προβολή των μνημείων της χώρας μας
Ο καθηγητής Νικόλαος Ζαχαριάς αναφέρθηκε στην χρησιμότητα της ψηφιακής τεχνολογίας για την προβολή των μνημείων της χώρας μας, τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Επειδή στις μέρες μας η ψηφιακή τεχνολογία είναι πάρα πολύ ανεπτυγμένη σε όποια ανθρώπινη δραστηριότητα μπορούμε να σκεφτούμε, ως εκ τούτου έχει μεγάλη χρησιμότητα και στον πολιτισμό. Δηλαδή, πρέπει να την χρησιμοποιούμε στον πολιτισμό, ώστε όποιος δεν μπορεί να επισκεφθεί εύκολα την χώρα μας, κυρίως λόγω της απόστασης, να έχει την δυνατότητα να επισκεφθεί ψηφιακά όλα τα μνημεία και όλους τους αρχαιολογικούς χώρους».
Οι δηλώσεις του δήμαρχου Μεσολογγίου, Κώστα Λύρου
Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Μεσολογγίου, Κώστας Λύρος, χαρακτηρίζει σημαντική την πρωτοβουλία για την ανάδειξη των νησίδων της λιμνοθάλασσας, προσθέτοντας ότι «το ενδιαφέρον μας για τα μοναδικά και τόσο ιστορικά φορτωμένα νησιά της λιμνοθάλασσάς μας είναι αυταπόδεικτο και διαχρονικό».
