Παύλος Γερουλάνος: Η προοδευτική κοινωνία σε άμυνα

Η πρόσφατη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ για το δικαίωμα στην άμβλωση προκάλεσε σοκ στην παγκόσμια προοδευτική κοινότητα. Η απόφαση αυτή δεν ήταν όμως κεραυνός εν αιθρία. Η αμερικανική κοινωνία είναι βαθιά διχασμένη στη βάση τοξικών δίπολων του παρελθόντος που συγκροτούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ με φυλετικά, θρησκευτικά και ιδεολογικά χαρακτηριστικά. Και αν μέχρι σήμερα κερδίζονταν οι φιλελεύθεροι αγώνες στο επίπεδο της κοινωνίας, βλέπουμε ότι η αντεπίθεση της οπισθοδρόμησης γίνεται με όρους Δικαιοσύνης και Συντάγματος. Ο Ντόναλντ Τραμπ, φρόντισε πριν φύγει από την εξουσία, να εδραιώσει ένα πολιτικό και νομικό δίκτυο που θα συνεχίσει τη δουλειά όσο εκείνος οργανώνει την επάνοδό του. Οι δικοί του άνθρωποι, βασιζόμενοι στο Σύνταγμα και στη Δημοκρατία, κερδίζουν τοπικές εκλογές, κερδίζουν δικαστικές μάχες και στήνουν το σκηνικό για μια ακόμα εντυπωσιακή «εισβολή» στο Καπιτώλιο, που αυτή τη φορά θα είναι «βελούδινη». Οι δικοί μας ποιητές το έχουν περιγράψει. Ο Κωνσταντίνος Καβάφης στα «Τείχη» και ο Νίκος Ξυλούρης τραγουδώντας «Μπήκαν στην πόλη οι οχτροί, κρατούσαν δίκιο οι οχτροί».
Η έκβαση της μάχης αυτής που μαίνεται εδώ και πάνω από μια δεκαετία στις ΗΠΑ μπορεί να κρίνει το μέλλον του κόσμου, γέρνοντας την πλάστιγγα προς ένα δυστοπικό αύριο. Παρατηρούμε μια συστηματική ριζοσπαστικοποίηση στην κοινωνία, όπου τα άκρα παρουσιάζονται ως τα καταφύγια των αδυνάτων και όλων όσων το σύστημα έχει καταστήσει παρίες, την ίδια στιγμή που οι ελίτ αυξάνουν προκλητικά τα προνόμια και τον πλούτο τους. Σε αυτές τις ριζοσπαστικοποιημένες ομάδες της αμερικανικής δεξιάς είδε τη μεγάλη ευκαιρία ο Ντόναλντ Τραμπ και τους έδωσε υπόσταση, φωνή, ρόλο και ελπίδα.
Η φιλελεύθερη δημοκρατία έρχεται ως απειλή στα δικά τους πιστεύω. Αυτό που για εμάς είναι ελευθερία, για εκείνους είναι επιβολή. Αναπαράγει ανισότητες και επιπλέον, δεν μοιάζει στα μάτια των μη προνομιούχων ως ένα σύστημα που μπορεί να φέρει την αλλαγή. Και για αυτό πρέπει να ανατραπεί.
Αυτό το κίνημα των απόκληρων της δυτικής προόδου, μεγάλωνε βουβά αλλά σταθερά και κανείς δεν το έπαιρνε στα σοβαρά όσο δεν είχε συνοχή, όσο δεν διεκδικούσε κομμάτι της πίτας από τις φιλελεύθερες ελίτ. Οι ελίτ προχωρούσαν, οι υπόλοιποι έμεναν όλο και περισσότερο πίσω και το χάσμα διευρυνόταν.
Μετά από μια μεγάλη περίοδο ευημερίας και προόδου στον δυτικό κόσμο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη βρισκόμαστε στο σημείο όπου μεγάλα λαϊκά στρώματα δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τις τεχνολογικές και κοινωνικές εξελίξεις, μένοντας έξω από το παιχνίδι της ανάπτυξης και της προόδου. Ο πλούτος έχει σταματήσει να κατανέμεται δίκαια εδώ και δεκαετίες, οι ευκαιρίες για ταξική κινητικότητα έχουν μπλοκαριστεί. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν στερηθεί την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής από κλειστές ελίτ που κρατούν στα χέρια τους τόσο τη δημοκρατία αλλά κυρίως την παραγωγή. Η δε στάση της ριζοσπαστικής αριστεράς, ρίχνει νερό στον μύλο της πόλωσης καθώς κινείται αντανακλαστικά στον αντίποδα της νοσηρής δεξιάς δυναμικής, θρέφοντας έτσι τα άκρα και τον κοινωνικό αυτοματισμό.
Σε αυτό το δίπολο, οι προοδευτικές δυνάμεις παγκοσμίως, όπως στην Ελλάδα το ΠΑΣΟΚ ως Κίνημα Αλλαγής, έχουμε μια ιστορική αποστολή, να ταυτίσουμε ξανά τη δημοκρατία με την κοινωνία και την ανάπτυξη του ανθρώπου. Να δώσουμε ελπίδα στους μη προνομιούχους διευρύνοντας την παραγωγική βάση και να θέσουμε στόχους που να ενώνουν, περιγράφοντας ένα μέλλον όπου όλοι έχουν θέση και ρόλο.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Documento»