Πάντα ένιωθα τον συνδυασμό τής πραγματικότητας με τη φαντασία και τον μύθο, σαν παραμύθι· το τώρα με το πάντα, το αέναο με το προσωρινό, αυτό που βλέπω με αυτό που θυμάμαι ή νιώθω… Στα παραδοσιακά παραμύθια αντιλαμβάνεσαι άμεσα τη διαχρονικότητά τους, γιατί πάντα ο άνθρωπος έχει την ευχέρεια να αντικαθιστά τους πρωταγωνιστές με δικά του υπαρκτά πρόσωπα και καταστάσεις.
Πολλές φορές, αμέτρητες θα έλεγα, μπροστά στα απίστευτα που συμβαίνουν-και είναι πολλά αυτά-πιστεύουμε πως βλέπουμε, ή ακούμε, ή ζούμε, μια εξωπραγματική μυθική κατάσταση! Χάνουμε τις διαστάσεις και τα λογικά όρια χρόνου, αλήθειας κι αναζητούμε την πραγματικότητα για να… προσγειωθούμε!
Πολλές φορές βρίσκομαι στη δύσκολη θέση να αναζητώ την αλήθεια και το αναληθές, στην ανείπωτη ουκρανική τραγωδία, η οποία έχει προκαλέσει στην ανθρωπότητα σοκ και δέος· μια κατάσταση όπου χάνεις το όριο μεταξύ φανταστικού και πραγματικού. Η εισβολή και τα έως τώρα γεγονότα έρχονται μέσω εικόνας, ακριβώς όπως όταν παρακολουθούμε ταινία στο σινεμά, αραχτοί στην πολυθρόνα μας!
Όμως! Όλη αυτή η παγκόσμια κατακραυγή και αναστάτωση λόγω της εισβολής και καταστροφής μιας ανηλεώς βομβαρδισμένης χώρας, η καθημερινή κινητικότητα τής διπλωματίας από τη μια, και ο αμετάπειστος υπεροπτικός πουτινικός πυρήνας από την άλλη, μάς αφαιρούν το πλασματικό-μυθικό προσγειώνοντάς μας στη σκληρή κι επώδυνη διάσταση των πραγμάτων! Δεν είναι ταινία αυτό· είναι σύγχρονο δ ρ ά μ α και χειροπιαστή α λ ή θ ε ι α!
Τα υπερβολικά εφέ καταστροφών στις ταινίες, δεν είναι τ ί π ο τ α μπροστά σε ό,τι συντελείται στο… ουκρανικό σύμπαν! Πάντα στον πόλεμο, ο αφανισμός τής ζωής και η ε ξ ό ν τ ω σ η που ακολουθεί, «κτίζει» αποτρόπαιες ιστορίες, αποθηκεύονται φρικτές μνήμες, διηγήσεις, μοιρολόγια, συγχρόνως όμως ξαναζωντανεύουν η ποίηση, τα τραγούδια, ο κρυφός πόνος γίνεται φανερός, το πατριωτικό συναίσθημα φ ο υ ν τ ώ ν ε ι, όπως και η υπεράσπιση του δικαίου, η αλληλεγγύη, ακόμα και το… μ ί σ ο ς ενάντια στον κατακτητή!
Πόσο χώρο να δώσουμε στην αποφυγή μ ί σ ο υ ς των Ουκρανών προς τον γειτονικό ρώσικο λαό, τώρα που το ουκρανικό έθνος καταστρέφεται και η χώρα ισοπεδώνεται καθημερινά; Πώς είναι δυνατόν αυτό το ρημαγμένο, γεμάτο ερείπια τοπίο (μπάζα πλέον), δίχως ζωή, να στηθεί ξανά; Πώς θα αναστηθούν η ψυχή, η αρχιτεκτονική, το συναίσθημα και οι φωλιασμένες μνήμες, η αίγλη των παλαιών κτηρίων και οι όποιες κατακτήσεις ποιότητας ζωής είχαν δημιουργηθεί; Πώς θα επανέλθει η ζωή στην κατασπαραγμένη πλέον χώρα, με το μαύρο χρώμα σαν κάρβουνο να καλύπτει τη γη, αντί της ευφορίας; πώς θα αντέξει τη φωτιά και την αποτρόπαιη οσμή τής ανθρώπινης σάρκας που είναι απλωμένη;
Θα ήταν τουλάχιστον απλοϊκή κι επιπόλαιη η άποψη πως το μίσος είναι a priori απευκταίο συναίσθημα· ας ρωτήσουμε γι αυτό τις ξεριζωμένες ουκρανικές γενιές που έχασαν εστίες, ανθρώπους και εκδιώχθηκαν από τον τόπο τους κι ας σκεφτούμε παράλληλα πόσα εκατομμύρια ψυχές, από εμπόλεμες περιοχές, έχουν τα ίδια συναισθήματα, τα δυσμενή επακόλουθα του πολέμου, όπως όλοι οι ξεριζωμένοι του 20ού και 21ου αιώνα.
Το μίσος γεννιέται από τη βίαιη μεταβολή τής καθημερινότητας και την επιβολή τής αδικίας. Όσο μεγαλύτερο το μέγεθός της, τόσο ριζώνει βαθύτερα στο ανθρώπινο υποσυνείδητο κι αυτό είναι δύσκολο να εξαλειφθεί σε σύντομο χρόνο…
Ένα είναι σίγουρο· η Ουκρανία και η Ρωσία είναι γείτονες χώρες και η μοίρα τους είναι να ζούνε π ά ν τ α δίπλα η μια στην άλλη. Αυτή η γειτνίαση πλέον, δεν θα είναι εύκολη και θα εγκυμονεί το στοιχείο του θανάτου και της εκδικητικής λογικής, που επιβάλλουν οι συνέπειες της εισβολής και των ισοπεδωτικών καταστροφών.
Η σημερινή εικόνα της Ουκρανίας, ίσως μπορέσει, μετά από πολλά χρόνια, να στοιχειοθετήσει ένα εφιαλτικό αφήγημα-παραμύθι, σαν κλάμα βιολοντσέλου στα ερείπια, από εκείνα που υπογραμμίζουν τα γεγονότα ως α π ί σ τ ε υ τ α!!!
* Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης
