Μάνος Κρανίδης*: Ουκρανικό, ενέργεια, ηλεκτρισμός και αγορά ακινήτων

Η Ουκρανική κρίση έχει δημιουργήσει σημαντικές παγκόσμιες επιπτώσεις. Αναμφίβολα η ανθρωπιστική κρίση είναι στο επίκεντρο και στη έννοια όλων μας. Όμως σε δευτερογενές επίπεδο η αρνητική οικονομική επιρροή είναι σημαντική. Έτσι και η Ελληνική κοινωνία και οικονομία θα δεχθούν σοβαρές επιπτώσεις που επακόλουθα θα επηρεάσουν και την αγορά ακινήτων.
Η κύρια επίπτωση αφορά την περαιτέρω αύξηση του κόστους ενέργειας και ηλεκτρισμού. Η υψηλή χονδρική τιμή του φυσικού αερίου έχει ανέβει πλέον σε δεκαπλάσιο επίπεδο από το 2021, γεγονός που άμεσα επηρεάζει την χονδρική τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος που το φυσικό αέριο συμμετέχει κατά 50-60% στην Ελλάδα. Άρα άμεσα αυξάνεται περισσότερο το κόστος κατασκευής και λειτουργίας υποδομών και ακινήτων, αλλά και το κόστος παραγωγής, σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Παράλληλα νοικοκυριά και πολλές επιχειρήσεις, ειδικά εάν έχουν μεγάλες ενεργοβόρες υποδομές και μηχανήματα,  αντιμετωπίζουν πρόβλημα διαβίωσης και κάλυψης των δαπανών λειτουργίας στις κύριες κατοικίες και επαγγελματικούς χώρους. Μην ξεχνάμε, η Ελλάδα έχει ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά δαπανών του διαθέσιμου εισοδήματος, σε στέγη και λειτουργία ακινήτων. Ταυτόχρονα η ισχυρή αύξηση του ρεύματος, θέρμανσης και ενέργειας περικόπτει το πολύτιμο πραγματικό εισόδημα άρα και τις κρίσιμες δυνατότητες κατανάλωσης και επενδύσεων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Η ενεργειακή φτώχεια θεριεύει. Ενώ επιπρόσθετα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις η αύξηση του κόστους λειτουργίας, περικόπτει την ομαλή κερδοφόρα δραστηριότητα και την δυνατότητα προσλήψεων προσωπικού ή αύξηση μισθών.
Σε αυτό το πλαίσιο προφανώς επηρεάζεται και η αγορά ακινήτων, με ενδεικτικές τάσεις ως ακολούθως:

1. Το κόστος λειτουργίας των ακινήτων θα αυξηθεί περαιτέρω, σχεδόν διπλάσιο από το 2021, σε ενδεχομένως μη βιώσιμό επίπεδο για πολλά νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Με δεδομένο ότι το κόστος στέγης, κατοικίας και επαγγελματικών χώρων είναι ήδη υψηλό, για το διαθέσιμο εισόδημα πολλών, και δεν αναμένεται να αποκλιμακωθεί άμεσα λόγω έλλειψης προσφοράς, τότε η διπλή βόμβα θα πιέσει ανυπόφορα τους οικογενειακούς και επιχειρηματικούς προϋπολογισμούς.
2. Το κόστος κατασκευής, με την ραγδαία άνοδο των βασικών υλικών, θα «μπετονάρει», κατ’ ελάχιστον, στα 1500€/τ.μ. για πολύ μεγάλο διάστημα, τα κόστη ανακαίνισης θα αυξηθούν, και τα κόστη για τα έργα δημοσίων υποδομών επίσης, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι δαπάνες των δημοσίων και δημοτικών προϋπολογισμών.
3. Η ζήτηση ακινήτων θα επηρεαστεί αλλά διαφορετικά σε κάθε τύπο ακινήτου. Στις κατοικίες αναμένεται να παραμείνει ενεργή για ακίνητα αξίας μέχρι 120.000€. Ενώ για κατοικίες μεγαλύτερης επιφάνειας και τιμής, η πορεία θα εξαρτηθεί από την συμπεριφορά της ζήτησης εξωτερικού για την οποία υπάρχει αβεβαιότητα πως θα εξελιχθεί. H απαγόρευση golden visa και τουριστικών επισκέψεων Ρώσων πολιτών σίγουρα θα επηρεάσει αλλά ίσως καλυφθεί από λοιπούς επενδυτές (Κινα,,Ε.Ε). Οι εξοχικές κατοικίες σε τουριστικούς ηπειρωτικούς, αστικούς και νησιωτικούς προορισμούς με διεθνή αναφορά έχουν μεγαλύτερη αντοχή και δυνατότητες λόγω συγκριτικών πλεονεκτημάτων και απόδοσης. Ένω οι επενδύσεις σε επαγγελματικά ακίνητα θα επηρεαστούν περισσότερο αφού η ζήτηση και απόδοση τους εξαρτάται από την πορεία της οικονομίας, τα κόστη λειτουργίας και ενέργειας.

Η ελληνική κυβέρνηση διαθέτει όλα τα στοιχεία και μπορεί να εντοπίσει τις κυρίαρχες τάσεις. Οφείλει προληπτικά να λάβει περισσότερα μέτρα για την κοινωνία, οικονομία και την κομβική αγορά ακινήτων ώστε να περιορίσει το κύμα επιρροής της ουκρανικής κρίσης. Το θέμα του ηλεκτρισμού είναι πρωτεύον και απαιτεί και αντισυμβατικές πολιτικές εκτός των θετικών επιδοτήσεων που ισχύουν. Ένα παράδειγμα είναι επιτέλους να αναπτυχθεί δυναμικά και μαζικά, με ουσιαστικά επενδυτικά κίνητρα, η αγορά οικιακών φωτοβολταικών, έτσι οι καταναλωτές θα γίνουν παραγωγοί και το κόστος λειτουργίας θα περιοριστεί αφήνοντας διαθέσιμο εισόδημα για κατανάλωση και επενδύσεις. Είναι εφικτό και απαιτείται πρόσθετη άμεση κυβερνητική δράση.

* Ο Μάνος Κρανίδης είναι Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc, CEO «KRAMA PROPERTY», Γραμματέας Ενημέρωσης ΠΟΜΙΔΑ, Δημοτικός Σύμβουλος Χαλανδρίου, Επικεφαλής ΧΑΛΑΝΔΡΙ ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2023  και υποψήφιος δήμαρχος Χαλανδρίου

Πατήστε εδώ και δείτε όλα τα προηγούμενα άρθρα του Μάνου Κρανίδη