Ζέφη Δημαδάμα* – Έφη Στεφοπούλου**: Όταν το μόνο ασφαλές μέρος είναι η δουλειά σου

Μια στις τρεις γυναίκες στην Ευρώπη, υφίσταται ή θα υποστεί κάποια στιγμή στη ζωή της ενδοοικογεινειακή βία[1]. Αυτό σημαίνει ότι το Δημόσιο όπου εργάζονται 652.087 άτομα, απασχολεί περισσότερες από 100.000 Ελληνίδες που είναι θύματα ή εν δυνάμει θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Το Δημόσιο, ως εργοδότης, μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο τόσο στην αποτροπή του φαινομένου (πχ ενημέρωση για την αναγνώριση των πρώιμων ενδείξεων μιας κακοποιητικής σχέσης) αλλά, κυρίως, στην υποστήριξη των θυμάτων (πχ αλλαγή τόπου εργασίας ώστε να μην μπορεί ο δράστης να αναζητήσει το θύμα). 
Γιατί, όμως, να εμπλακεί το Δημόσιο σε κάτι που (κακώς) θεωρείται «ιδιωτική υπόθεση»; Το Δημόσιο ήδη εμπλέκεται ως εργοδότης όταν μια υπάλληλος μένει έγκυος, όταν πεθαίνει κάποιος συγγενής και σε άλλες, λιγότερο σημαντικές περιπτώσεις. Και γι’ αυτό είναι παράξενο να μην είναι παρόν σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή της ζωής μιας υπαλλήλου. Η αδυναμία σωστής αντιμετώπισης και φροντίδας των κακοποιημένων γυναικών εγκυμονεί κίνδυνο για αύξηση των γυναικοκτονιών, μιας και αυτές συμβαίνουν συχνότερα αφότου το θύμα αποφασίσει να εγκαταλείψει τον θύτη. Το Δημόσιο ως εργοδότης με παρουσία σε όλη την χώρα (δημόσιες υπηρεσίες λειτουργούν σε κάθε Δήμο), έχει την δυνατότητα να παράσχει αλλαγή του τόπου εργασίας στην κακοποιημένη γυναίκα, με εχεμύθεια, ώστε ο θύτης να μην μπορεί να την αναζητήσει και να την απειλήσει. Πρέπει άμεσα να προβλεφθεί η δυνατότητα αυτή για τις γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας, ώστε να μπορούν με ασφάλεια να απομακρυνθούν από τον κακοποιητή τους, όταν εκείνες το επιλέξουν. Την πρακτική αυτή έχουν ήδη υιοθετήσει μεγάλες εταιρείες που απασχολούν πλήθος γυναικών στο εξωτερικό (πχ L’ Oreal, Carrefour κ.λπ).
Το Δημόσιο ως εργοδότης, είναι, στις περιπτώσεις αυτές, το μόνο ασφαλές μέρος για τα θύματα, τα οποία δεν είναι ασφαλή ούτε στο σπίτι τους, ούτε στα συγγενικά σπίτια όπου συνήθως καταφεύγουν. Άλλωστε, συχνά το συγγενικό-οικογενειακό περιβάλλον είναι αυτό που δημιουργεί τις προϋποθέσεις αποδοχής της βίας ως κάτι φυσιολογικό, ενσταλλάσσοντάς στις γυναίκες την κουλτούρα υποταγής και μειωμένης αυτοπεποίθησης.
Η έμφυλη βία, άλλωστε, δεν καταρρακώνει μόνο την αξιοπρέπεια και διαταράσσει την ιδιωτική ζωή των θυμάτων, αλλά έχει αντίκτυπο τόσο στην επαγγελματική τους ζωή όσο και στην οικονομία της χώρας. Με βάση μελέτες αποδεικνύεται ότι η βια κατά των γυναικών κοστίζει και μάλιστα ακριβά. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το κόστος της βίας κατά των γυναικών κάθε χρόνο αγγίζει τα 226 δισεκατομμύρια ευρώ και εκτιμάται ότι το κόστος αυτό κυμαίνεται μεταξύ 1-2% του ετήσιου ΑΕΠ[2].Αυτό σημαίνει ότι η έμφυλη βία κοστίζει στην Ελλάδα μεταξύ 1,5-3,5δισ. Ευρώ. Αναλυτικότερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, , το κόστος αφορά στην στήριξη των επιπτώσεων της βίας δηλαδή στην αντιμετώπιση των σωματικών και συναισθηματικών επιπτώσεων (56%), στις υπηρεσίες ποινικής δικαιοσύνης (21%) αλλά και στην απολεσθείσα οικονομική παραγωγή (14%) καθώς τα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να απουσιάσουν από την εργασία τους (absenteism).
Το Κίνημα Αλλαγής ΠΑΣΟΚ έχει καταθέσει σειρά προτάσεων για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών. Ωστόσο ο ρόλος του Δημοσίου θα μπορούσε να είναι καθοριστικός για την αντιμετώπιση των φαινομένων βίας δρώντας ως δικλείδα ασφαλείας για τις γυναίκες και τα παιδιά τους.
Εύλογη είναι η πεποίθηση μας ότι τα παραπάνω απαιτείται να υιοθετηθούν ως αιτήματα των συνδικαλιστικών οργανώσεων, οι οποίες καλούνται να εμπλουτίσουν την ατζέντα τους και να διαδραματίσουν πολύτιμο ρόλο ως προς την καταπολέμηση της έμφυλης ανισότητας.

^[1] European Commission, 2020, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/statement_20_2167
^[2] CARE International. (2018). Counting the Cost: The Price Society Pays for Violence Against Women.

* Η Ζέφη Δημαδάμα είναι Αντιπρόεδρος Γυναικών PesWomen,  στέλεχος ΚΠΕ ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ  και Διδάσκουσα (ΕΔΙΠ) στο Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών & Περιφερειακών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
** Έφη Στεφοπούλου, Γραμματέας του τομέα Δημόσιας Διοίκησης, ΚΙΝΑΛ,

Δείτε τα 62 προηγούμενα άρθρα και συνεντεύξεις της Ζέφης Δημαδάμα