Από μικρός θυμάμαι τη δυσκολία αγοράς τής εφημερίδας «Η Αυγή». Ισοδυναμούσε με άγνωστες συνέπειες για όσους κρατούσαν την Αυγή στο χέρι, στις δίσεκτες εποχές, πριν ακόμα από το ’67, με την αστυνομοκρατία και τη βία που κυριαρχούσε και τρομοκρατούσε…
Η εφημερίδα αυτή έμελλε να παίξει σπουδαίο ρόλο στα όνειρα και τις επιθυμίες τού προοδευτικού κι αριστερού κόσμου· ενός κόσμου που οραματίστηκε μιαν άλλη κοινωνία, δικαιότερη, με ίσες ευκαιρίες και χωρίς διακρίσεις. Βέβαια, μέσα στο πέρασμα του χρόνου, αποδείχθηκε ότι οι επιδιώξεις και τα οράματά τους ήταν έωλα, αφού υπήρξαν εξαρτημένα από κομματικές αγκυλώσεις, επηρεασμένες από το επώδυνο α ν ε μ ο γ κ ά σ τ ρ ι της Ιστορίας, δηλαδή τού υπαρκτού σοσιαλισμού (που μόνο σε σοσιαλισμό δεν εξελίχθηκε) καθώς και το κλίμα μιας σκληρής μεταβατικής θολής εποχής…
Παρόλα αυτά, η Αυγή ήταν η καθημερινή μας παρέα. Μετά την επταετία τής Χούντας, όταν επανακυκλοφόρησε στη μεταπολίτευση, τρέξαμε ξανά να την πάρουμε απ’ τα περίπτερα, με περισσότερο θάρρος, αφού οι συνθήκες και οι συγκυρίες επέτρεπαν κάποιες δειλές αλλαγές που αποκαθιστούσαν σιγά-σιγά τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ήταν η εποχή κατά την οποία η εφημερίδα αυτή συγκέντρωνε εκ νέου, όπως και πριν τη δικτατορία, το ενδιαφέρον τής ελληνικής διανόησης, που τόσο ανάγκη είχε εκείνη η εποχή, όπως και το δέσιμο των πνευματικών ανθρώπων με γόνιμες ανανεωτικές και βαθιά προοδευτικές ιδέες. Η Αυγή υπήρξε δεξαμενή τέτοιων κειμένων και σκέψεων, που εξέφραζαν ποικίλες πνευματικές απόψεις, ακόμα και ριζοσπαστικές.
Ιδιαίτερα μετά τη σοβιετική επέμβαση στην Πράγα το 1968, οι ισορροπίες των κομμουνιστικών κομμάτων διαταράχτηκαν· γεννήθηκαν ποικίλα ιδεολογικά σχίσματα και διασπάσεις, που λάβωσαν την ευρύτερη Αριστερά· η εισβολή στην Τσεχοσλοβακία ήταν η σπίθα που άναψε το φυτίλι τής αμφισβήτησης, έως ότου φτάσαμε στην παταγώδη κατάρρευση του Σοβιετικού μπλοκ, των διαχωρισμών κομμουνιστικών κομμάτων σε σταλινικά και ευρωκομμουνιστικά· η Αυγή επέλεξε την πλευρά όσων πίστεψαν σε έναν κόσμο πραγματικά δικαιότερο, που θα βασιζόταν σε ιδέες που ονομάστηκαν «ανανεωτικές».
Πάντα όμως, οι ορολογίες και οι λέξεις, δεν έχουν μια μόνο έννοια· συχνά οι πολιτικοί χώροι κάνουν ακόμα και τις λέξεις να… σαλεύουν.
Και ο χρόνος κύλησε γρήγορα. Η Ευρώπη αναπτύχθηκε και οι τεχνολογίες προχώρησαν και δεν σταμάτησαν ποτέ να δημιουργούν τη δική τους δ υ ν α μ ι κ ή.
Αυτή η ανάπτυξη σε πολλά επίπεδα, ήταν η αιτία να φανεί καθαρά η αδυναμία (έως και η ακαταλληλότητα) ενός πρόχειρου και διεφθαρμένου εκσυγχρονισμού, αναγκαίου όμως να γίνει ουσιαστικά, τόσο στους θεσμούς όσο και στο χώρο των ιδεολογικών και πολιτικών ανακατατάξεων. Η ρήση «Όλα αλλάζουν» είναι α ν α γ κ α ι ό τ η τ α και όσοι δεν προχώρησαν στην υλοποίησή της, ετέθησαν στο περιθώριο της κοινωνικής, πολιτικής και ιδεολογικής πραγματικότητας.
Μέσα στο πέρασμα του χρόνου και στις αλλεπάλληλες κομματικές ανακατατάξεις, τις διαγραφές, τα σχίσματα, τις ανατροπές, τις πολιτικές μετακινήσεις, τις διαφωνίες, τις διασπάσεις (χαρακτηριστικά της αριστερής πολιτικής κουλτούρας), η Αυγή εξέφραζε κυρίως την πολιτική τού κόμματος του ΣΥΡΙΖΑ, τόσο κατά την κυβερνητική του θητεία, όσο και στην παρούσα φάση τής αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Δεν θα παραλείψω να σημειώσω πως ολόκληρη η εφημερίδα έγινε το πιστά κομματικό και υπάκουο δημοσιογραφικό όργανο του κόμματος, μην αφήνοντας να παρεισφρήσει τίποτα το διαφορετικό πέρα από τις αυστηρές κομματικές εντολές, χάνοντας έτσι την αντικειμενικότητα και την αξιοπιστία της στο ευρύτερο κοινό τής αριστεράς. Αυτό το ευρύ αριστερό κοινό την αγνόησε, της έστρεψε την πλάτη, αδιαφορώντας για τις εκκλήσεις τής εφημερίδας και την αναζήτηση «σωτηρίας» από το επικείμενο φαλιμέντο. Κατέληξε να γίνει αποκλειστικά κομματικό φυλλάδιο, έρμαιο των κομματικών αποφάσεων και του πολιτικού «αγώνα» κατευθυνόμενης ενημέρωσης.
Λυπάμαι βαθύτατα γι’ αυτή την εξέλιξη… Υπήρξα για μεγάλη περίοδο της νεότητάς μου φανατικός αναγνώστης της. Κατά περιόδους συνεργάστηκα πάνω σε πολιτιστικά θέματα και εκτίμησα την αφιέρωση και την αυτοθυσία των δημοσιογράφων της, αλλά και τόσων προσωπικοτήτων που την στήριξαν απ’ όλες τις καλλιτεχνικές και πνευματικές δυνάμεις.
Και το ερώτημα που ετέθη τώρα είναι: (Λόγω δυσβάσταχτου κόστους) Καθημερινή έκδοση ή εβδομαδιαία;
Η απόφαση της συνέχισης της καθημερινής έκδοσης (που προηγήθηκε με επτάωρη συνεδρίαση του ΠΓ) δημιουργεί την ψευδαίσθηση πως η κομματική εφημερίδα θα… επιβιώσει. Ίσως, η ηγεσία να μην λαμβάνει υπ’ όψη της πως όταν πεθαίνει ένα κομματικό έντυπο, σημαίνει πως έχουν πεθάνει πρωτίστως οι ιδέες που εξέφραζε και η όποια δυναμική υπήρχε… Πείθεις τον κόσμο (σου), όταν αυτό που διατυπώνεις έχει αλήθειες και αντανακλά τους καιρούς. Όταν το υλικό είναι παλαιικό, ξεπερασμένο, οξειδωμένο και περιπλεγμένο σε ιστούς αράχνης, τότε είναι καταδικασμένο να… εξατμιστεί!
Η μεταμόρφωση μιας τόσο ιστορικής εφημερίδας σε αποκλειστικό κομματικό φύλλο, είναι δυσάρεστη και αφαιρεί φως από τον πνευματικό και ιδεολογικό μας ορίζοντα…
Κρίμα…
* Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης
