Ζέφη Δημαδάμα*: Η Παιδική φτώχεια “Χτυπάει κόκκινο” στις πόλεις

Οι πόλεις στην Ευρώπη κατέχουν δυστυχώς ένα εξαιρετικά δυσάρεστο ρεκόρ σε σχέση με την παιδική φτώχεια. Η παιδική φτώχεια στις περισσότερες πόλεις είναι υψηλότερη από τον εθνικό μέσο όρο της χώρας (πχ Βρυξέλλες 40% ποσοστό έναντι 20% για το Βέλγιο).
Συγκεκριμένα, με βάση τα στατιστικά δεδομένα τα παιδιά που ζουν σε αστικές περιοχές -και σε υποβαθμισμένες ζώνες- διατρέχουν 3 έως 10 φορές υψηλότερο κίνδυνο φτώχειας, καθώς αντιμετωπίζουν πολλαπλές προκλήσεις όπως η έλλειψη σταθερής στέγασης ,ανισότητες ευκαιριών, κίνδυνο διακρίσεων, βία, κοινωνική απομόνωση, άνιση πρόσβαση σε υπηρεσίες φροντίδας ή υγειονομικής περίθαλψης και εκπαίδευσης.
Ιδιαίτερα στις υποβαθμισμένες περιοχές των πόλεων τα παραπάνω “χτυπούν κόκκινο” θέτοντας τα παιδιά και τις οικογένειες τους σε μεγάλη έκθεση και κινδύνους.
Η πρόληψη πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα όπως και η έγκαιρη παρέμβαση αλλά και καταστολή με ολιστικές μακροπρόθεσμες τοπικές στρατηγικές για τη μείωση της παιδικής φτώχειας.
Η τοπική αυτοδιοίκηση σε συνδυασμό με εθνικές πολιτικές και χρηματοδότηση μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας.
Μια ενδιαφέρουσα περίπτωση αποτελεί η πρωτοβουλία πόλεων, μέχρι σήμερα, 18 πόλεις στην Ευρώπη, που έχουν υπογράψει συμφωνία υπό τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων (European Pillar of Social Rights) για δέσμευση από κοινού 6 δισ. ευρώ για την ενίσχυση των υπηρεσιών παιδικής μέριμνας και παροχής υποστήριξης για παιδιά που ζουν σε αστικές υποβαθμισμένες περιοχές ενισχύοντας με εξειδικευμένα μέτρα για παιδιά ΑΜΕΑ αλλά και μονογονεϊκές οικογένειες, μετανάστες, ρομά κλπ
Ένα ενδεικτικό πλαίσιο δράσεων και πολιτικών για την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας επικεντρώνεται στα παρακάτω:

• Καταγραφή και προσέγγιση των ευάλωτων οικογενειών παρέχοντάς τους στοχευμένη υποστήριξη για πρόσβαση στην κοινωνική ασφάλιση, στήριξη για την κοινωνική τους ένταξη αλλά και πρόσβαση σε αξιοπρεπή στέγαση.
• Διασφάλιση του δικαιώματος των παιδιών στην εκπαίδευση και τη φροντίδα, παιδική μέριμνα για ευάλωτες οικογένειες, μεταξύ άλλων με τη χρηματοδότηση πρόσθετης εκπαιδευτικής υποστήριξης για παιδιά που έχουν ανάγκη.
• Προώθηση της υγιούς ανάπτυξης των παιδιών με προγράμματα εμβολιασμού, πρόσβαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα για όλα τα παιδιά και παροχή υγιεινής διατροφής (δωρεάν σχολικά γεύματα)
• Συντονισμός τοπικών συνεργασιών με ιδιώτες και εθελοντές για τη μεγιστοποίηση των πόρων
• Πιλοτική εφαρμογή νέων προσεγγίσεων/μεθόδων ανίχνευσης και εντοπισμού παιδιών που κινδυνεύουν από φτώχεια

Ωστόσο, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι η παιδική φτώχεια συνδέεται και με την παιδική παραμέληση και την παιδική κακοποίηση όπως έχουν δείξει επιστημονικές έρευνες.
Η παιδική παραμέληση συχνά ξεκινά από την αποτυχία ενός φροντιστή να παρέχει στα παιδιά τα απαραίτητα, όπως φαγητό, στέγη και βασική επίβλεψη.
Το πρόσθετο εισόδημα που παρέχεται στις οικογένειες αυτές καθώς και οι υπόλοιπες συμπληρωματικές πολιτικές εκπαίδευσης και ένταξης μπορούν να υποστηρίξουν τους γονείς ή κηδεμόνες και κατά συνέπεια και τα παιδιά τους.
Η πανδημική κρίση (COVID-19) έχει οξύνει τις ανισότητες και έχει επιδεινώσει την παιδική φτώχεια και οι δημοτικοί προϋπολογισμοί δεν επαρκούν. Σε αυτό το πλαίσιο απαιτείται η συμπλήρωσή τους με μεγαλύτερη επένδυση από τον εθνικό και ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Ως ένα καλό παράδειγμα οι 18 πόλεις στην Ευρώπη πρωτοστατούν και δεσμεύονται να κάνουν ακόμη περισσότερα για την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας και παραμέλησης ενθαρρύνοντας και άλλους να αναλάβουν ανάλογες πρωτοβουλίες…

* Η Ζέφη Δημαδάμα είναι Αντιπρόεδρος Γυναικών Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος (PesWomen)  και Διδάσκουσα (ΕΔΙΠ) στο Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών & Περιφερειακών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Δείτε τα 54 προηγούμενα άρθρα και συνεντεύξεις της Ζέφης Δημαδάμα