Γέμισαν πλέον τα δελτία ειδήσεων κυρίως με τα δυσάρεστα και άντε να πεις τώρα πως δεν υπάρχει πολύ έντονα το στοιχείο της κοινωνικής και ψυχικής διαταραχής, της υ σ τ ε ρ ί α ς αν προτιμάτε, στις μέρες μας, λίγο πριν λήξει το ’21. Διαβάζουμε, βλέπουμε και μαθαίνουμε για εγκλήματα, γυναικοκτονίες, μητροκτονίες, πατροκτονίες, παιδεραστίες, βιαιοπραγίες και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς με κοινό παρανομαστή το έγκλημα και τη βία! Καθημερινά και σταθερά. Θαρρείς και η κοινωνία μας μεταμορφώθηκε σε ηφαίστειο με πύρινη λάβα, που ξερνάει την καταστροφική του φωτιά αφού περίμενε πολλά χρόνια για να ξεσπάσει και τώρα τα ξερνάει όλα!
Δεν χρειάζεται να απαριθμήσω τα, πλούσια σε τέτοια γεγονότα, ειδησεογραφικά δελτία· Όλοι τα ακούμε, τα βλέπουμε, τα διαβάζουμε και οι σκέψεις χάνονται σε έναν κυκεώνα… Η ελληνική κοινωνία νοσεί βαρύτατα δίχως προς το παρόν το κατάλληλο… εμβόλιο, εκείνο που θα τη θεραπεύσει και θα απαλύνει τις τόσες πληγές. Και όταν μέσα σε μια κοινωνία συμβαίνουν όλα όσα δραματικά εξελίσσονται καθημερινά, σημαίνει πως κουβαλάει μέσα στο σώμα και την κουλτούρα της μια αρρωστημένη αντίληψη του κόσμου.
Ποια άλλη εξήγηση να δοθεί όταν αποκαλύπτονται, με βασανιστική επανάληψη, εγκλήματα «πάθους», βιασμοί, παιδεραστίες και 17 προς το παρόν γυναικοκτονίες από την αρχή του έτους; Δεν είναι δυνατό να αναφερθώ σε όλα όσα συμβαίνουν στην πραγματικότητα, αλλά μόνο σε όσα βλέπουν το φως τής δημοσιότητας.
Είναι ο καθρέφτης μας όλα αυτά; Το παρελθόν και την ιστορία μας οφείλουμε να τα διαχειριστούμε σήμερα με περισυλλογή.Το σκοτάδι και η αδιαφάνεια (τα εν οίκω μη εν δήμω, μας διδάσκανε από τα πολύ παλιά χρόνια) ήταν πάντα το μεγάλο πέπλο που σκέπαζε όλες όσες κακοδαιμονίες υπήρχαν και επικρατούσαν βαθιά στον πυρήνα τού παρελθόντος μας. Ποιος ξέρει πόσα κρύβονται στα ενδότερα των οικογενειών και στις παρυφές των κοινωνικών στρωμάτων· με απών το κράτος «προστάτη», το οποίο επί πολλές δεκαετίες αδιαφόρησε και τώρα αδυνατεί να αντεπεξέλθει σε όλα όσα στραβά έχουν παγιωθεί και έχουν συσσωρευτεί διαχρονικά…
Υποθέτω πως το άθροισμα της στραβής πορείας οφείλεται και σε μια σειρά χρόνιων, κακοφορμισμένων παραδόσεων της πατρίδας μας. Τώρα, εν έτη 2021, ο ρόλος της «αδύναμης» γυναίκας, ο ισχυρός άντρας, η οικογενειακή «αιχμαλωσία», η ανυπαρξία της ουσιαστικής ισότητας των φύλων, η επικρατούσα και διαρκώς αυξανόμενη σεξουαλική πείνα που διατρέχει την κοινωνία, η μιντιακή «εξέλιξη» που ευνοεί την αισθητική της κλειδαρότρυπας, η βιαστική και αγχώδης ένταξη της κοινωνίας μας σε, ξένα για μας, πρότυπα άλλων χωρών με διαφορετικό πολιτισμό και τόσα άλλα, αποτελούν τη ραχοκοκαλιά των τόσων συμπτωμάτων, τα οποία έχουν πάψει πια να είναι συμπτώματα και έχουν μεταμορφωθεί σε… καθημερινή ψυχοκοινωνική υ σ τ ε ρ ί α…
Ένας κοινωνιολόγος, ένας ψυχίατρος, μπορεί να αναλύσει όλη αυτή την κατιούσα διαδρομή μεγάλου τμήματος της κοινωνίας μας και να φτάσει σε δυσάρεστες περιπτώσεις από το παρελθόν, για να αναλύσει τις ισχυρές επιρροές που έχει δεχθεί ο ελληνισμός από πολύ παλιά, με χειραγώγηση από κοτζαμπάσηδες, υψηλά ιστάμενη διαπλοκή, άδικους πολέμους, θρησκοληψίες και υποταγές σε αυταρχικές εξουσίες, σχεδόν πάντα με ανύπαρκτο ορίζοντα για ένα μέλλον ελπιδοφόρο.
Η ελληνική κοινωνία, μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο παραδόσεων, δεν κατάφερε να εξυγιάνει τις πληγές τού δύστοκου παρελθόντος της. Σέρνει πολλά τραύματα από το δύσβατο παρελθόν της, δίχως να καταφέρει να ξεπεράσει τις τόσες κακοδαιμονίες που τη βαραίνουν, ακόμα και τώρα, στο ξεκίνημα του 21ου αιώνα.
Έχω συμπεράνει πως οι κοινωνικές αλλαγές προχωρούν ανάλογα με τις συνθήκες τής ροής τού χρόνου και βέβαια της συμμετοχής- παρέμβασης των πολιτών· δηλαδή, ο 20ός αιώνας, έτρεξε τα πράγματα περισσότερο λόγω των ανακαλύψεων των τεχνολογικών-μηχανολογικών ευκολιών, αλλά και των κοινωνικών κινημάτων· η τεράστια ανακάλυψη του διαδικτύου, η τεχνολογική ανάπτυξη, που έσπρωξε μπροστά την επιστήμη, την εργασία και τις επικοινωνίες. Εκεί, οι χρόνοι συντόμευσαν, οι αποστάσεις μίκρυναν, οι πληροφορίες έτρεξαν περισσότερο, οι άνθρωποι και οι χώρες επικοινώνησαν ταχύτατα. Η βιομηχανική οικονομική ανάπτυξη έδωσε την ευκαιρία σε πολλές κοινωνίες να βελτιώσουν το βοιωτικό τους επίπεδο και να βρουν καινούργιους δρόμους σε πολλές αναγκαίες αλλαγές.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, κάποιες από τις παραδοσιακές αγκυλώσεις, οπισθοδρομήσεις, αντιδραστικές λογικές, είναι επιτακτικό να ξεπεραστούν! Να αναπτυχθούν οι κοινωνίες με διαφορετική αντίληψη, προσαρμοσμένες σε νέες κατευθύνσεις, σχηματίζοντας ένα νέο πνεύμα σκέψης που να αφορά τον ονομαζόμενο ε κ σ υ γ χ ρ ο ν ι σ μ ό (δεν αναφέρομαι φυσικά σε εκείνον του… Σημίτη). Αυτό θα όφειλε να σηματοδοτεί ανανέωση σε όλα τα επίπεδα και είναι η στιγμή (η ιστορική ίσως ευκαιρία) να ξεπεράσουμε πολλές από τις αραχνιασμένες παραδόσεις και στρεβλώσεις που βάλτωσαν τη χώρα για πολλούς αιώνες.
Είναι ευκαιρία για όλους; Όχι ασφαλώς, γιατί η ανανέωση και ο εκσυγχρονισμός δεν γίνονται από μόνα τους ξαφνικά, πατώντας ένα κουμπί· έχουν ανάγκη από αναπτυσσόμενη και δίκαιη κοινωνικά Οικονομία, όπως και Γνώση, οργανωμένη Εκπαίδευση και Πολιτισμό.
Επανέρχομαι: η χώρα μας εκφράζει έντονη κοινωνική οπισθοδρόμηση. Τα γεγονότα δεν μπορούν πια να κρύψουν την τόση κατρακύλα· από παντού, σε όλη την επικράτεια, φτάνουν δυσάρεστες και μαύρες ειδήσεις, για παρανομίες, παραβιάσεις βασικών κανόνων ζωής. Έχει εξελιχθεί ως σύνηθες το ξεκαθάρισμα λογαριασμών από συμμορίες που λυμαίνονται πολλά επίπεδα της κοινωνίας μας και χτυπάνε όπου δει. Εγκλήματα τιμής και ποικίλες παράνοιες που «λύνονται» με όπλα, μαχαίρια, τσεκούρια, βιτριόλια, βιαιοπραγίες και ό,τι μπορεί να διανοηθεί ο καθένας.
Βομβαρδιζόμαστε από απρόσμενα πυρά! Η έμφυλη βία σε ημερήσια διάταξη. Η ενδοοικογενειακή βία και όλα αυτά που καθημερινά εμφανίζονται μπροστά μας, μάς ξεπερνάνε. Η ο μ ο φ ο β ί α γενικεύεται και καλύπτει μεγάλο μέρος τής ελληνικής κοινωνίας.
Αν προσθέσουμε σ’ αυτό το μίγμα και την πανδημία τού Covid-19 με τα διαρκώς αυξανόμενα θύματα από τον Ιό, θα διαπιστώσουμε πως βιώνουμε πλέον μια εντελώς διαφορετική ζωή από εκείνην που θα θέλαμε…
Ναι, είναι μια παράξενα θολή εποχή που δεν είναι εύκολο να την ακτινογραφήσουμε· χανόμαστε στα μαύρα σύννεφα που σκεπάζουν το ελληνικό τοπίο.
Ναι, τέτοια σύννεφα επικρατούν και σε πολλές χώρες, αλλά εγώ επικεντρώνω τη σκέψη στον δικό μου τόπο, στον δικό μου κόσμο, στον οποίο ζω επί 77 συναπτά χρόνια.
Δεν στέκομαι αδιάφορος προς το παγκόσμιο φαινόμενο της κοινωνικής… κατολίσθησης, αλλά φοβάμαι την προοπτική ενός τέτοιου ανθρώπινου φαλιμέντου, το οποίο θα μας καταστήσει δυστυχείς και άμοιρους σε έναν κόσμο π α ρ ά ν ο ι α ς την οποία και διανύουμε…
* Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης
