Κάθε χρονιά, οι παρελάσεις Στρατού και Σχολείων, με στοιχειώνουν. Με ωθούν σε σκέψεις για τις οποίες αναρωτιέμαι αν σήμερα, στην εποχή τής παγκοσμιοποίησης και της Ευρωπαϊκής προσπάθειας συνύπαρξης και ειρηνευτικών πρωτοβουλιών, η εντύπωσή μου γύρω απ’ τις φανφάρες αυτές είναι παράλογη.
Τις προγραμματισμένες ετήσιες «γιορτές» τής 28ης Οκτωβρίου με τις παρελάσεις, τις συγκαταλέγω μέσα στις εθνικές και εθνικιστικές (αντίθετες από πατριωτικές εκδηλώσεις) αγκυλώσεις, οι οποίες χρονολογούνται από τις αρχές του 20ου αιώνα, ίσως και πιο πριν, όταν τα Έθνη – Κράτη δεν είχαν σχηματισθεί ακόμα και το μιλιταριστικό πνεύμα τού τότε δεν επέτρεπε σε αυτές τις ανθρώπινες κοινότητες να αποκτήσουν δημοκρατική, εθνική και πατριωτική συνείδηση τόση, ώστε να βαδίσουν προς τη δημιουργική ανάπτυξη. Αντ’ αυτών, η βία και ο αυταρχισμός, υποκαθιστούσαν τις ουσιαστικές προτεραιότητες της ζωής.
Οι παρελάσεις στόχευαν να δείξουν στους «άλλους» την ισχύ· μια ισχύ στρατού και οπλικών συστημάτων για να φοβίσουν τον εχθρό, αλλά και για να πείσουν το πόπολο πως «είμαστε» ο φόβος και ο τρόμος των αντιπάλων μας… Ήταν δηλαδή μια ε π ί δ ε ι ξ η δήθεν υπεροχής, η οποία, στην ουσία, ήταν ανύπαρκτη. Ήταν ένα δημόσιο ψέμα, φανερό·η ψευδαίσθηση δύναμης για να… αυτοϊκανοποιείται το μιλιταριστικό πνεύμα τής φανφάρας και να ενδυναμώνεται το… σθένος ενός ασπόνδυλου, τρωτού και δαιμονικού εθνικισμού. Στα δε σχολεία, οι μαθητικές παρελάσεις είχαν στόχο να πείσουν τις νέες γενιές πως η πατρίδα ήταν μια ηρωική στρατιά με σθένος, υπερηφάνεια και πίστη…
Ομολογώ πως, όσο θυμάμαι τις παρελάσεις της νεότητάς μου, τις είχαμε τοποθετήσει στη συνείδησή μας ως, τουλάχιστον γραφικές και γελοίες, όπως το κατηχητικό, την εξομολόγηση και κάθε άλλη εκκλησιαστική – πατριωτική «διαπαιδαγώγηση»! Το αναμφισβήτητο γεγονός μιας τέτοιας συνεχιζόμενης παράδοσης, διέψευσε την άποψή μας και μας απέδειξε πως αυτές οι νεανικές μας αμφισβητήσεις, ήταν μόνο δικές μας· περιορισμένες σε μια νεολαιίστικη μερίδα που έθετε τα πρώτα πολιτικά ερωτήματα. Η πλειοψηφία τού κόσμου όμως συνέχισε να ασπάζεται και να ακολουθεί αυτές τις παραδόσεις, οι οποίες ακόμα και σήμερα δεν έχουν χάσει κάτι από την παραδοσιακή… αίγλη τους, αφού κράτος – εκκλησία και θεσμοί, συμπλέουν αλληλοβοηθούμενοι.
Οι παρελάσεις και η επίδειξη ισχύος, δεν είναι μόνο ελληνικό χαρακτηριστικό· θα συναντήσουμε τέτοιες βίαιες δημόσιες παραστάσεις, οι οποίες, τις περισσότερες φορές εντυπωσιάζουν αλλά κατά βάθος φοβίζουν τον κόσμο μόνο και μόνο για τη συμμετρία, την απόλυτη στοίχιση, την πειθαρχία και την σημειολογία των σωμάτων. Ιδιαίτερα οι παρελάσεις των χωρών της Άπω Ανατολής (Βόρειας και Νότιας Κορέας, Ανατολικής Κίνας, Μογγολίας, Ιαπωνίας), οι μιλιταριστικές επιδείξεις ισχύος, καταγράφονται ως μεγάλο ψυχολογικό όπλο με παγκόσμια ακτινοβολία· σ’ αυτό το «παιχνίδι» οι χώρες αυτές ρίχνουν πολύ βάρος και χρήμα, για να φοβίσουν όσους αμφισβητούν τη δύναμή τους. Δεν είναι τυχαίο πως τα καθεστώτα των χωρών αυτών έχουν συνήθως στενή σχέση με τον αυταρχισμό και τον ολοκληρωτισμό σε τεράστιο βαθμό.
Με την ευκαιρία των παρελάσεων εμφανίζουν δημόσια εξοπλιστικό πολεμικό υλικό, νέες τεχνολογίες και θανατηφόρα πολεμικά εργαλεία. Γι’ αυτό τον λόγο, η φανφάρα θα πρέπει να είναι εντυπωσιακή και οργανωμένη με… έντεχνη αγριότητα. Το ζητούμενο είναι η επιρροή σε παγκόσμια σφαίρα… Εξάλλου, ένα συναίσθημα που προκαλείται από την κουλτούρα των παρελάσεων, είναι η βία· στη σημερινή ειρηνική Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά από δυο παγκόσμιους πολέμους, από δικτατορίες και μακραίωνες αποικιοκρατικές συμπεριφορές, η κουλτούρα που θα επιθυμούσαμε να εδραιωθεί είναι το τέλος τέτοιων παλαιομοδίτικων, ξεπερασμένων και μιλιταριστικών αντιλήψεων αισθητικής. Οι παρελάσεις Σχολείων και στρατιωτικών μονάδων, σήμερα, είναι κατάλοιπα αποτυχημένων ιδεολογιών που ενεπλάκησαν σε αιματηρούς πολέμους· είναι η ανάγλυφη παρακμή τής αισθητικής, η οποία παρελαύνει επιδεικνύουσα δημόσια την άγρια κενότητά της, στοχεύοντας στη λαϊκή δοξασία ενός θεάματος με αποτρόπαιη και απάνθρωπη ουσία!
Μην ξεχνάμε τις Χιτλερικές και Μουσολινικές παρελάσεις τού ναζισμού και φασισμού που κατάστρεψαν την Ευρώπη. Τελετές και προβολή τής εθνικής «ανδρείας» και της ισχύος ήταν το κύριο μέλημά τους, ώστε να πειστεί και ο τελευταίος πολίτης για τη δύναμη που εξέπεμπαν οι τύραννοι ηγέτες! Εκεί, σαν κουρδισμένα στρατιωτάκια, ευθυγραμμισμένα γεωμετρικά, με απόλυτα συγχρονισμένες κινήσεις, προέβαλαν τη σκληρή προετοιμασία, για να παρουσιαστούν όλα στην εντέλεια· προετοιμασία για να επιδειχθεί το «φαίνεσθαι» και το «δοξάζεσθαι» που θα σκιάξει τον κόσμο, γιατί αυτό που «πρέπει» να μείνει από μια τέτοια φανφάρα, είναι ο φόβος μέσα από την βία του θεάματος ανθρώπων και όπλων. Πολιτική πράξη και τελετουργία «έπαιζαν» σπουδαίο ρόλο στην πλύση εγκεφάλου, η οποία ήταν απαραίτητη για την αναγκαία επιβολή τού ισχυρού κράτους επί των υπηκόων του… Το συναντήσαμε, εκτός από τα φασιστικά κράτη, και στις παράτες ισχύος στις πρώην Σοβιετικές – Κομμουνιστικές χώρες, ολόκληρης της γεωγραφικής επικράτειας τού προλεταριακού διεθνισμού…
Ποια είναι η χρησιμότητα σήμερα των επετειακών παρελάσεων; Πόσο κοντά είναι με το κλίμα και τις συγκυρίες των παλαιότερων ιστορικών περιόδων, οι οποίες προσέφεραν μιλιταριστικές ιδεολογίες; Μήπως η Τουρκική απειλή κατά της χώρας μας είναι η αιτία που κρατάει αυτό το… έθιμο ακόμα ζωντανό; Υπάρχουν ακόμα τόσοι αφελείς συμπολίτες που να πιστεύουν πως οι στρατιωτικές και μαθητικές μας παρελάσεις θα ανταγωνιστούν εκείνες της πάνοπλης γείτονος των 84,34 εκατομμυρίων ψυχών; Πόσο ακόμα μπορούν αυτές οι παλαιομοδίτικες παρελάσεις να εμψυχώνουν και να στρατιωτικοποιούν το… αρχαίο αθάνατο πνεύμα μας;
Η χώρα μας, εγκλωβισμένη σε κάποιες ξεπερασμένες και παραμορφωτικές παραδόσεις, επιλέγει τους εφιαλτικούς ετήσιους βηματισμούς των αγημάτων με την κάθε πολιτική ηγεσία να υπνοβατεί στις εξέδρες τής τιμής, εορτάζοντας αυτούς τους βηματισμούς τής βίας τού μιλιταριστικού πνεύματος στη χώρα μας.
Οι βηματισμοί της βίας, μάς έρχονται από τα έγκατα τής βαριάς ήττας τού αμήχανου και σαστισμένου δημοκρατικού τόξου, την εποχή που ο κόσμος μοιράζονταν σε ζώνες και τσιφλίκια.
Αυτή η χώρα, θα ελπίζει περισσότερο όταν εκλείψουν οι παράτες και οι αψυχολόγητες φανφάρες που διαστρεβλώνουν την Ιστορία και τις κοινωνικές ισορροπίες…
Η ανατροπή αυτού του σκηνικού, εξαρτάται από την ωριμότητα της δημοκρατίας μας…
* Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης
