Νίκος Τσούλιας*: Η εκπαίδευση στις Ψηφιακές εποχές

Η εκπαίδευσή μας είναι “εγκλωβισμένη”. Οι λόγοι είναι γνωστοί. α) Δεν υπάρχει μεταρρυθμιστικό σχέδιο. β) Τα λειτουργικά ζητήματα απορροφούν μεγάλο μέρος της εκπαιδευτικής δράσης – αρκεί να σκεφτούμε ότι και εφέτος υπάρχουν χιλιάδες κενά εκπαιδευτικών στα σχολεία. γ) Οι νομοθετικές πρωτοβουλίες εξαντλούνται σε αναπαραγωγή των προβλημάτων του παρελθόντος!
Η Ελλάδα απουσιάζει από τα διεθνή εκπαιδευτικά δρώμενα. Από την εποχή που το ΚΙΝ.ΑΛ. / ΠΑ.ΣΟ.Κ. δεν βρίσκεται στην διακυβέρνηση της χώρας παρουσιάζεται αδικαιολόγητη απουσία από τα διεθνή εκπαιδευτικά συνέδρια ξαναγυρίζοντας στις παλιές εποχές της εσωστρέφειας. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στο μείζον εκπαιδευτικό πρόβλημα της εποχής μας, το μαθησιακό και μορφωτικό κενό των μαθητών λόγω της πανδημίας, δεν πραγματοποιήσαμε σχετική έρευνα για της επιπτώσεις της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και τις αναγκαίες διορθωτικές παρεμβάσεις και δεν στείλαμε ipso facto στοιχεία στους σχετικούς φορείς της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) και της  UNESCO.     
Το διάστημα 24 – 31 Οκτωβρίου 2021 η UNESCO διοργανώνει την «Παγκόσμια Εβδομάδα Παιδείας και Πληροφόρησης για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης». Στόχος είναι η αναδιαμόρφωση του ψηφιακού  οικοσυστήματος προς μια νέα εποχή ενδυνάμωσης μέσω της Πληροφορίας ως δημόσιου αγαθού. Και εδώ δεν φαίνεται συμμετοχή μας στο πρόγραμμα.
Η UNESCO θέτει κρίσιμο στόχο. «Κάθε άτομο πρέπει να είναι εξοπλισμένο με ικανότητες παιδείας για τα μέσα ενημέρωσης και την πληροφόρηση για να κατανοήσει τα διακυβεύματα και να συμβάλει και να επωφεληθεί από ευκαιρίες πληροφόρησης και επικοινωνίας. Ο γραμματισμός των μέσων ενημέρωσης και της πληροφόρησης παρέχει απαντήσεις στις ερωτήσεις που όλοι κάνουμε στον εαυτό μας κάποια στιγμή.
Πώς μπορούμε να έχουμε πρόσβαση, να αναζητήσουμε, να αξιολογήσουμε κριτικά, να χρησιμοποιήσουμε και να συνεισφέρουμε περιεχόμενο με σύνεση, τόσο στο διαδίκτυο όσο και εκτός σύνδεσης; Ποια είναι τα δικαιώματά μας online και offline; Ποια είναι τα ηθικά ζητήματα που σχετίζονται με την πρόσβαση και τη χρήση πληροφοριών; Πώς μπορούμε να συνεργαστούμε με τα ΜΜΕ για την προώθηση της ισότητας, του διαπολιτισμικού και διαθρησκευτικού διαλόγου, της ειρήνης, της ελευθερίας της έκφρασης και της πρόσβασης στην πληροφόρηση»;
Η Ε.Ε. στο πρόγραμμά της «Διδασκαλία και μάθηση σε μια ψηφιακή εποχή» τονίζει τη σπουδαιότητα του ψηφιακού μετασχηματισμού της εκπαίδευσης. «Οι τεχνολογίες πληροφοριών διαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνουμε, επικοινωνούμε, εργαζόμαστε και οργανώνουμε την κοινωνία. Κατά τη μετατροπή στην ψηφιακή εποχή, οι ψηφιακές ικανότητες καθίστανται κρίσιμες για την ικανότητα των ατόμων να λειτουργούν στην κοινωνία και την ένταξή τους στην αγορά εργασίας.
Η επένδυση στις ψηφιακές δεξιότητες κάποιου καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του είναι επομένως υψίστης σημασίας. Αυτό σημαίνει ότι τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης πρέπει να εισαγάγουν την ψηφιακή μάθηση από νωρίς και να την προωθήσουν ως μέρος της δια βίου ζωής, δίνοντας στους ανθρώπους τις μελλοντικές γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που χρειάζονται για να καινοτομήσουν και να ευημερήσουν στον κόσμο που μεταμορφώνεται από την ψηφιακή τεχνολογία».
Η εκπαίδευση καλείται να μεταρρυθμιστεί στο σύνολό της. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν αφορά την προσθήκη ενός νέου πεδίου λειτουργίας της  αλλά την αναδιάρθρωση όλων των δομών της. Η ισχυρή και παγκοσμιοποιημένη πληροφοριόσφαιρα αποτελεί μια νέα συνθήκη στις σύγχρονες κοινωνίες και ως εκ τούτου τα εκπαιδευτικά συστήματα οφείλουν να διαμορφώσουν την μετεξέλιξή τους. Η γνώση και η μάθηση βρίσκονται σε νέα σχέση με την πληροφορία. Και είναι πρόκληση σημαντική για το μέλλον της χώρας.

* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής

Πατήστε εδώ και δείτε τα 151 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια