Η σημερινή κυβέρνηση ανέλαβε την εξουσία με την χώρα να έχει ολοκληρώσει τυπικά τις μνημονιακές της υποχρεώσεις, αφού είχαν εκπληρωθεί οι δεσμεύσεις και των τριών μνημονίων. Το 2019, με ρεκόρ τουριστικών αφίξεων, κατέγραψε μικρότερη αύξηση του ΑΕΠ, από ότι προέβλεπε ο προϋπολογισμός της προηγούμενης κυβέρνησης, κυρίως λόγω της περικοπής στο ήμισυ του επιδόματος, που είχε προγραμματιστεί να επαναληφθεί, στο τέλος του χρόνου.
Η υποχώρηση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ συνεχίστηκε και στο πρώτο τρίμηνο του 2020 και, εκεί όλα πάγωσαν, γιατί ήρθε και στην χώρα, με καθυστέρηση ένα μήνα περίπου, η πανδημία. Όλα τα δημοσιονομικά στοιχεία της ελληνικής οικονομίας, αλλά και οι κοινωνικοί δείκτες, επηρεάστηκαν καθοριστικά από την πανδημία και την επιβολή των περιορισμών. Έπαψε να υπάρχει κάθε μέτρο σύγκρισης με το προηγούμενο οικονομικό έτος και κάθε αξιολόγηση της κυβερνητικής πολιτικής με βάση τις προεκλογικές εξαγγελίες της.
Ο φόβος της πανδημίας πάγωσε κάθε πολιτική και κοινωνική διεργασία, και μπορούσε να δικαιολογήσει, κάθε μέτρο και κάθε επιλογή της κυβέρνησης.
Η κυβέρνηση χειρίστηκε έξυπνα, από την μεριά της, την συγκυρία. Συγκέντρωσε όλες τις αποφάσεις στο γραφείο του Πρωθυπουργού, είτε αυτές αφορούσαν την διαχείριση της πανδημίας είτε την προώθηση της κυβερνητικής πολιτικής στους κρίσιμους τομείς, χωρίς διάλογο, ακόμη και μέσα στο εσωτερικό της.
Πέρασε, κάτι περισσότερο από δυο χρόνια, έχοντας την απόλυτη πολιτική κυριαρχία, που της χάριζε ο φόβος της πανδημίας, η αρνητική τοποθέτηση της πλειοψηφίας των πολιτών για την κυβερνητική θητεία της προηγούμενης κυβέρνησης και, η αδυναμία των κομμάτων της αντιπολίτευσης να αναπτύξουν τον αντιπολιτευτικό τους λόγο, και να προτείνουν κάποια εναλλακτική στρατηγική.
Το πλήγμα στις οικονομίες όλου του κόσμου από την πανδημία, άλλαξε τους κανόνες άσκησης δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής. Οδήγησε την ΕΕ να πάρει σημαντικές αποφάσεις, για να αναχαιτίσει την οικονομική και κοινωνική κρίση. Ανέστειλε τους δημοσιονομικούς κανόνες των Ευρωπαϊκών συνθηκών, ανέβασε την ρευστότητα στις χώρες με την αγορά, ακόμη και κρατικών ομολόγων στην δευτερογενή αγορά, επιλογή που ευνόησε κυρίως την χώρα μας, στήριξε τα Εθνικά Συστήματα Υγείας όλων των χωρών, την απασχόληση ,τους εμβολιασμούς και, αποφάσισε ένα κοινό χρηματοδοτικό πακέτο, πάνω από 700 δις ευρώ, για την στήριξη των αναπτυξιακών προσπαθειών των 27 χωρών και, κυρίως αυτών που επλήγησαν πιο πολύ, όπως η Ελλάδα. Η χώρα μας βρέθηκε με ανέλπιστα πολλούς πόρους, για να προσπαθήσει να στηρίξει την οικονομία της, το κοινωνικό κράτος, και να βελτιώσει το παραγωγικό της μοντέλο, μέσα από την στρατηγική της πράσινης και βιώσιμης ανάπτυξης.
Η παρατεταμένη περίοδος χάριτος, έληξε το φετινό Καλοκαίρι, με τις καταστροφικές πυρκαγιές και τα αρνητικά αποτελέσματα στην διαχείριση της πανδημίας. Το δυνατό χαρτί της κυβέρνησης, η αποτελεσματικότητά της σε κάθε έκτακτο γεγονός, αφού στο οικονομικό και κοινωνικό πεδίο δεν υπήρχε δυνατότητα αξιολόγησης, άρχισε να καίγεται, κάτι που επιβεβαίωσε ο ανασχηματισμός.
Η κυβέρνηση κατέθεσε το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2022, στο οποίο ενσωμάτωσε τις εξαγγελίες του Πρωθυπουργού στην ΔΕΘ, τις οποίες αναθεώρησε λίγες ημέρες μετά, διαπιστώνοντας την απόλυτη ανεπάρκεια των αρχικών εξαγγελιών, για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της ακρίβειας στα νοικοκυριά.
Το προσχέδιο προβλέπει ανάπτυξη 6,1% φέτος και 4,5% του χρόνου, θέτοντας όμως η ίδια, ως προϋποθέσεις επίτευξης των στόχων, την υποχώρηση των αβεβαιοτήτων της πανδημίας, των γεωπολιτικών εξελίξεων ,των τιμών της ενέργειας, και την γρήγορη απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Πολλές και κρίσιμες προϋποθέσεις, που μοιάζουν με δημιουργία άλλοθι, για την μη επίτευξη των στόχων του προϋπολογισμού.
Η κυβέρνηση προβλέπει αύξηση των κρατικών εσόδων κατά 4,1 δις, ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης, από τα οποία όμως τα περισσότερα θα προέρχονται από τους έμμεσους φόρους. Η αναλογία έμμεσων προς άμεσους φόρους, ήταν από τις χειρότερες στην ΕΕ, το 2020, θα γίνει ακόμη χειρότερη, κάτι που κοινωνικά δεν είναι δίκαιο, όμως και αναπτυξιακά δεν είναι καλό, γιατί αφαιρεί πόρους από την ιδιωτική κατανάλωση, αφού ο πληθωρισμός που τοποθετείται στο 2%, θα υπερβεί την οριακή αύξηση των μισθών, περιορίζοντας την ιδιωτική κατανάλωση.
Το προσχέδιο προβλέπει δημοσιονομική προσαρμογή 6,3% του ΑΕΠ, που οφείλεται στον δραστικό περιορισμό των δημοσίων δαπανών, κάτι που θα μειώσει το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, πάντα όμως κοντά στο 200%, δηλαδή στην ομάδα των τριών χωρών με το υψηλότερο δημόσιο χρέος Παγκοσμίως. Αυτό είναι αποτέλεσμα του ανοίγματος της οικονομίας, ταυτόχρονα όμως αποκαλύπτει και που οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, η ανάπτυξη του 2021.
Η επίτευξη των στόχων του προϋπολογισμού, αν όλα πάνε καλά, στηρίζετε κυρίως, στην υψηλή απορροφητικότητα των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, την άνοδο του τουρισμού και της ιδιωτικής κατανάλωσης. Την αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης, την στηρίζει στην πρόβλεψη, για την αύξηση της απασχόλησης, αφού η αύξηση του πληθωρισμού στο 2%, περιορίζει την αγοραστική δύναμη εργαζομένων και συνταξιούχων.
Στην διπλή κρίση, δημοσιονομική και υγειονομική, έχει προστεθεί και η εκρηκτική ακρίβεια. Η κυβέρνηση δηλώνει, ότι είναι εξωγενείς οι παράγοντες, όμως αυτό δεν είναι αληθές, γιατί η έκρηξη των τιμών στην ενέργεια, αλλά και στο σύνολο σχεδόν των καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών, είναι μεγαλύτερη των χωρών της ΕΕ και αυτό οφείλεται σε λάθη της, όπως το πρόχειρο σχέδιο για την απολιγνιτοποίηση και, στα πολλά άτυπα καρτέλ σε όλες τις σημαντικές αγορές, που είχαν υψηλότερα και πριν την τελευταία κρίση τις τιμές. Η ακρίβεια είναι μεγάλη και θα ενταθεί, χωρίς να μπορεί να προσδιοριστεί ο χρόνος που θα διαρκέσει και πόσο θα υποχωρήσει. Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου θα διατηρηθεί, παρ’ όλη την βελτίωση του τουρισμού και των εξαγωγών, γιατί θα αυξηθούν σημαντικά οι εισαγωγές, κυρίως κεφαλαιουχικού εξοπλισμού, για τις ιδιωτικές επενδύσεις, που θα χρηματοδοτήσει το Ταμείο Ανάκαμψης, και από την εισαγωγή πρώτων υλών. Η αισιοδοξία της κυβέρνησης για την οικονομία δεν ανταποκρίνεται σε μεγάλο βαθμό στην πραγματικότητα,
Ο Βαρύς χειμώνας θα ψαλιδίσει ακόμη περισσότερο την δημοφιλία του Πρωθυπουργού και την αποδοχή της κυβερνητικής πολιτικής, με αποτέλεσμα να ανοίξει το δρόμο για εκλογές. Κανείς Πρωθυπουργός δεν περιμένει η δημοφιλία του να υποχωρήσει, κάτω από ένα όριο, που δεν εγγυάται την επανεκλογή του. Ο σημερινός έχει ένα επιπλέον λόγο, πρέπει να κάψει και την απλή αναλογική πρώτα, που μπορεί να βάλει σε περιπέτειες το πολιτικό του μέλλον και την πολιτική ατζέντα που εφαρμόζει.
* Ο Γιάννης Μαγκριώτης είναι πρώην υφυπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων του ΠΑΣΟΚ και επικεφαλής της Κίνησης «ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ»
Πατήστε και δείτε όλα τα 260 προηγούμενα άρθρα του Γιάννη Μαγκριώτη
