Καλημέρα με πρόσωπα και γεγονότα της Μεσσηνίας – Σαν σήμερα… 3 Αυγούστου 1838. Έχουμε τη στάση των Πυλίων απέναντι στους Βαυαρούς.

Επιμέλεια: Τάσος Αποστολόπουλος
Σαν σήμερα, στις 3 Μαΐου 1838, ο διοικητής Ιωάννης Σούτσος καλεί έκτακτη σύσκεψη και αποφασίζει να εκστρατεύσει  στα χωριά της Πυλίας και ιδιαίτερα στα Βουφραδοχώρια που είχαν στασιάσει. Ας πάρουμε τα γεγονότα με τη σειρά:  Πολλοί κατά καιρούς θέλησαν να δώσουν πολιτικό στίγμα στη στάση αυτή λέγοντας ότι ήταν “δάκτυλος” του υπουργού των Εσωτερικών, Γεωργίου Γλαράκη. Αυτή την άποψη υιοθέτησε η εφημερίδα της εποχής” Αθηνά“. Τα γεγονότα, όμως, όπως άρχισαν και εξελίχτηκαν, μας πείθουν πως αιτία ήταν η λαϊκή δυσφορία των κατοίκων της Πυλίας απέναντι στον ενοικιαστή των φόρων,  που πλούτιζε σε βάρος των αγροτών, φτάνοντας στο σημείο να εισπράττει φόρους πάνω από 25% αντί της δεκάτης. Οι οφειλές των κατοίκων της Πυλίας προς το κράτος είχαν ως αποτέλεσμα να εκδοθούν μια σειρά εντάλματα αναγκαστικής είσπραξης. Το χάσμα πολίτη -κράτους κάθε μέρα μεγάλωνε.
Τα γεγονότα εξελίχθηκαν ως εξής: Γραμματέας στο δήμο Βουφράσου υπηρετούσε ο Βασίλειος Μανιάτης. Ήταν καλοκαίρι του 1838, όταν ο ενοικιαστής των φόρων γύριζε τα χωριά του δήμου και εισέπραττε τα οφειλόμενα. Ο Μανιάτης, που ήταν αντίθετος στην είσπραξη των φόρων, ήρθε σε σύγκρουση μαζί του, στο Βλαχόπουλο, και του ζήτησε χρησιμοποιώντας σκληρή γλώσσα να εγκαταλείψει το συντομότερο τα χωριά, αφήνοντας υπονοούμενα για δυναμικές αντιδράσεις των κατοίκων.
Ο ενοικιαστής των φόρων κατήγγειλε αμέσως το γεγονός στο μοίραρχο, ο οποίος φοβούμενος από τα μισόλογα του Μανιάτη, εξέγερση των αγροτών, έστειλε αμέσως απόσπασμα από εννέα χωροφύλακες για να συλλάβουν το Μανιάτη και να τον οδηγήσουν στο γραφείο του, ώστε να τον ανακρίνει και να δει ποιοι κρύβονται πίσω του. Πράγματι το απόσπασμα της Χωροφυλακής συνέλαβε το Μανιάτη. Αυτός ζήτησε την προστασία των συγχωριανών του και καθώς το απόσπασμα τον οδηγούσε στο μοίραρχο, μια ομάδα κατοίκων το πρόφτασε στη θέση Καμάρι έξω από το Χατζή, ελευθέρωσε το Μανιάτη και συνέλαβε τρεις από τους εννέα χωροφύλακες.
Τα γεγονότα πλέον παίρνουν δραματική εξέλιξη. Οι κάτοικοι της Πυλίας, γνωρίζοντας ότι το κράτος θα αντιδράσει δυναμικά, αποφασίζουν να αντισταθούν. Η δυσφορία τους απέναντι στους εισπράκτορες των φόρων και κατ’ επέκταση στους Βαυαρούς είχε γίνει ρεύμα, το οποίο έδωσε διαστάσεις στα γεγονότα, εμπλέκοντας μια σειρά από δήμους. Αμέσως, συγκεντρώθηκαν 700 με 800 άνδρες που ζητούσαν δικαιότερο φορολογικό σύστημα. Και το κράτος, όμως, από την άλλη μεριά είναι αποφασισμένο να καταπνίξει τη στάση ώστε να μην αποτελέσει “πιλότο” και για άλλες περιοχές της Ελλάδας, που βογκούσαν από την εκμετάλλευση του φορολογικού συστήματος. Την επιχείρηση ανέλαβε ο έμπειρος σ’ αυτά αντισυνταγματάρχης Μαξ Φέδερ, που εξόρμησε από τη Μεθώνη για να επιβάλει με τη βία την “τάξη” και να τιμωρήσει παραδειγματικά τους “αποστάτες”.
Τα χωριά του δήμου Βουφράσου βρίσκονταν σε “εμπόλεμη κατάσταση”, προετοιμαζόμενα για την επίθεση του Μαξ Φέδερ. Την εποχή αυτή, στο διπλανό δήμο Βίαντος δήμαρχος ήταν ο Γ. Μοσχοβίτης, άνθρωπος “επαναστάτης” με «αντιβαυαρικές» τάσεις, που δεν αργεί να μπει στα γεγονότα συμπαραστεκόμενος στο δήμο Βουφράσου μια και η ίδια αιτία «έκαιγε» όλους. Το παράδειγμα του Μοσχοβίτη θα το μιμηθούν και οι δήμοι Αιγάλεω και Πηδάσου. ‘Ετσι οι “επαναστάτες” κατέχουν τα χωριά: Χατζή, Βλαχόπουλο, Γκρούστεσι, Βλάση, Αρναούταλη, Μηλιώτη, Μαργέλι, Κοντογόνι, Ζαΐμογλι, Βελή, Πελεκανάδα, Κουρτάκι, Μίσκα, Δάρα, Καρακασίλη, Μεμερίζι, Χωματάδα, Αβαρινίτσα, Κρεμμύδια, Φουρτζή, Νταούτι, Χανδρινού, Χωματάδα, Μηνάγια, Μηλίτσα, Σκάλα, Κυνηγού, Καντηλισκέρι, Άγιος Ηλίας, Σκάντζαγα, Λέζαγα, Καραμανώλη, Σιακάλια και πολλούς άλλους μικρούς οικισμούς. Μια περιοχή, δηλαδή, με πάνω από τριάντα τρία χωριά.
Την ίδια, όμως, στάση με τους δήμους Βίαντος, Πηδάσου και Αιγάλεω δεν κράτησαν οι υπόλοιποι δήμοι της περιοχής. Έτσι, πολλοί δήμαρχοι προσκείμενοι στους Βαυαρούς καταδίκασαν τη στάση. Ένας απ’ αυτούς ήταν ο δήμαρχος Τρίκκης Αναγνώστης Πουλόπουλος. Παρά το γεγονός ότι ο Πουλόπουλος πραγματοποίησε εκστρατεία ενάντια στους στασιαστές, μια και έτρεψε βαυαρικά αισθήματα, στη συνέχεια συκοφαντήθηκε και κατηγορήθηκε για έμμεση συμμετοχή στη στάση. Η υπόθεση οδηγήθηκε στο δικαστήριο και εκεί αθωώθηκε. Άλλος δήμαρχος που τάχτηκε ενάντια στους στασιαστές ήταν ο δήμαρχος Θουρίας Κώστας Δικαίος. Ο Δικαίος ήταν άνθρωπος φιλοβαυαρός, γι’ αυτό και οι Βαυαροί τον διόριζαν συνέχεια δήμαρχο.
Σύμφωνα με την εφημερίδα «Αθηνά» ηγέτες της στάσης ήταν οι: Αθανάσιος Γρηγοριάδης, Νικόλαος Μπόμπολας, Γεώργιος Μπάστας και Παναγιώτης Παπατσώνης .
‘Ενα άλλο πρόσωπο που έπαιξε σημαντικό ρόλο στα γεγονότα ήταν ο Γεώργιος Περρωτής. Ο Γεώργιος Περρωτής διετέλεσε για πολλά χρόνια βουλευτής Καλαμάτας. Η δύναμή του στα γεγονότα ήταν τριακόσιοι περίπου φίλοι του.
Στις 3 Αυγούστου, ώρα 12 τα μεσάνυχτα, ο διοικητής Ιωάννης Σούτσος καλεί έκτακτη σύσκεψη και αποφασίζει το πρωί να εκστρατεύσει στα Βουφραδοχώρια ο ίδιος μαζί με τον υπομοίραρχο Δαλωνά και δύναμη 250 ανδρών. Στην πορεία ενισχύθηκαν με τους ανθρώπους των δημάρχων Τρίκκης και Θουρίας, καθώς και με εκείνους του Γεωργίου Περρωτή.
Οι κυβερνητικές δυνάμεις, αφού διέλυσαν με ευκολία κάποιες μικρές ομάδες στασιαστών στην πορεία τους, έφτασαν στη Βουφράδα. Οι στασιαστές στο διάστημα αυτό είχαν καταστρώσει το σχέδιό τους που προέβλεπε κατάληψη του Νεοκάστρου και κινήθηκαν με κατεύθυνση την Πύλο. Βρέθηκαν, όμως, στις 4 Αυγούστου μπροστά στις κυβερνητικές δυνάμεις που έρχονταν από Πύλο και Μεθώνη. Η σύγκρουση πραγματοποιήθηκε ανάμεσα στα χωριά Σουληνάρι και Χανδρινού και οι στασιαστές νικήθηκαν. Μια δεύτερη σύγκρουση που έγινε στις 5 Αυγούστου στη θέση Γουβιά, ανάμεσα στα χωριά Χατζή και Φουρτζή, είχε για τους στασιαστές την ίδια τύχη. Η στάση καταπνίγηκε στη γένεσή της. Δύο μέρες ήταν αρκετές για το Σούτσο και το Φέδερ ώστε να σβήσουν κάθε εστία εξέγερσης και να συλληφθούν 26 παράγοντες του τόπου, οι περισσότεροι των οποίων ήταν αγωνιστές του 1821 από τη Βουφράδα, το δήμο Βίαντος, το δήμο Αιγάλεω και το δήμο Πηδάσου και να οδηγηθούν στο έκτακτο στρατοδικείο Καλαμάτας. Από ‘δω και πέρα αρχίζει μια σειρά από δίκες που διαρκούν σχεδόν τρία χρόνια και που μέχρι σήμερα μας είναι άγνωστες οι αποφάσεις των δικαστηρίων. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις συγκρούσεις αυτές έχασαν τη ζωή τους έξι στασιαστές.
Πηγή: Τ. Αποστολόπουλος «Βουφράδα».