Bloomberg Opinion: Ο Μπάιντεν πρέπει να κόψει τον γόρδιο δεσμό με την Τουρκία διώχνοντάς την από το ΝΑΤΟ

Η Τουρκία έχει από καιρό εγκαταλείψει τη Δύση. Ο πρόεδρός της, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει ευθυγραμμίσει τη χώρα του με έναν άξονα δυνάμεων ανοιχτά εχθρικό προς τα δυτικά συμφέροντα: την Κίνα, τη Ρωσία και το Ιράν. Έχει το ελεύθερο να το πράττει ως ένας δημοφιλής, εκλεγμένος ηγέτης.
Ωστόσο, ο Ερντογάν επιθυμεί επίσης την προστασία των στρατιωτικών συνεργασιών της χώρας του με τη Δύση και της συμμετοχής του στις οικονομικές ενώσεις της. Θέλει η Τουρκία να παραμένει εντός του Οργανισμού της Συνθήκης του Βόρειου Ατλαντικού (NATO), ακόμη και όταν αγοράζει οπλικά συστήματα τα οποία υπονομεύουν την ασφάλεια της συμμαχίας ή όταν εκτοξεύει προσβολές κατά αρχηγών κρατών – μελών. Επιδιώκει, δε, “αμοιβαία εμπιστοσύνη” με την Ευρωπαϊκή Ένωση, την ώρα που απειλεί να την πλημμυρίσει με εκατομμύρια μετανάστες.
Η Δύση πρέπει να απαντήσει αποδεικνύοντας ότι η ανοχή της προς την τουρκική “αγριότητα” τελειώνει. Το καλύτερο φόρουμ για να γίνει κάτι τέτοιο είναι το ΝΑΤΟ, όπου η υπομονή για τον Ερντογάν έχει ήδη μειωθεί. Η πρώτη σύνοδος της συμμαχίας μετά την ανάληψη των καθηκόντων του προέδρου των ΗΠΑ από τον Τζο Μπάιντεν πραγματοποιείται αυτή την εβδομάδα, ενώ ο ίδιος είναι προγραμματισμένο να συναντηθεί με τον Ερντογάν στις 14 Ιουνίου.

Ατεκμηρίωτες κατηγορίες
Ο Ερντογάν έχει αναπτύξει “πολεμική” ρητορική εναντίον των ΗΠΑ. Αυτή η εχθρότητα αντιμετωπίστηκε με περιπαικτική ανοχή από τον τέως πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έδειχνε λίγο ενδιαφέρον για την αμερικανική ηγεσία στον κόσμο. Τώρα που ο Μπάιντεν έχει δηλώσει ότι θα αναλάβει εκ νέου αυτήν την ευθύνη, πρέπει να καταστήσει σαφές στον Ερντογάν ότι η Τουρκία δεν μπορεί να το έχει “δίπορτο”.
Ο Μπάιντεν είχε πολλές ευκαιρίες να “μετρήσει” τον Ερντογάν όλα αυτά τα χρόνια και έχει καταλήξει σαφώς στο συμπέρασμα ότι ο Τούρκος ηγέτης είναι ένας αυταρχικός κυβερνήτης. Η Τουρκία, έχει πει, “πρέπει να καταλάβει ότι δεν πρόκειται να συνεχίσουμε να παίζουμε μαζί της όπως κάναμε μέχρι πρόσφατα”.
Η Τουρκία ήδη “δοκιμάζει” αυτή τη νέα πραγματικότητα, ανεβάζοντας τους ρητορικούς τόνους. Ο υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού έχει κατηγορήσει ανοικτά τις ΗΠΑ ότι διέταξαν μια αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 εναντίον του Ερντογάν και έχει ισχυριστεί ότι η Ευρώπη ήταν ενθουσιώδης στην υποστήριξή των επίδοξων πραξικοπηματιών. Αυτό ξεπερνά κατά πολύ τις προηγούμενες ανάλογες κατηγορίες, μερικές από τις οποίες έχουν προβληθεί από τον ίδιο τον Ερντογάν, ότι οι ΗΠΑ είχαν υποστηρίξει τους συνωμότες Τούρκους στρατιωτικούς.
Στην πραγματικότητα, ο Μπάιντεν ήταν αντιπρόεδρος των ΗΠΑ κατά τη στιγμή της απόπειρας πραξικοπήματος και πέταξε στην Τουρκία για να διαβεβαιώσει τον Ερντογάν για την τότε αμερικανική υποστήριξη. Αν και η Άγκυρα διεξήγαγε διεξοδικές έρευνες για τα γεγονότα και συνέλαβε χιλιάδες άτομα, δεν παρείχε κανένα αποδεικτικό στοιχείο ότι οι ΗΠΑ ή η Ευρώπη συμμετείχαν με οποιονδήποτε τρόπο στην απόπειρα. Ωστόσο, ο Ερντογάν δεν σκέφτηκε να διορθώσει τον υπουργό του για τις κατηγορίες που εκτόξευσε, πολύ λιγότερο δεν σκέφτηκε να τον τιμωρήσει.
Όσον αφορά το ΝΑΤΟ, η Τουρκία έχει παραβλέψει τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις του κατά της απόκτησης ρωσικών πυραυλικών αμυντικών συστημάτων και στην πραγματικότητα προτείνει να μπορεί να αγοράσει ακόμη περισσότερα. Έχει οξύνει τις διαφορές με μέλη της συμμαχίας όπως η Ελλάδα (σχετικά με την εξερεύνηση υδρογονανθράκων) και η Γαλλία (σχετικά με τον εμφύλιο πόλεμο στη Λιβύη). Πιο πρόσφατα, χρησιμοποίησε την ιδιότητα του μέλους της Συμμαχίας για να προωθήσει την ατζέντα της Μόσχας, επιμένοντας το ΝΑΤΟ να λειάνει την κριτική του προς τη Λευκορωσία για την αναγκαστική προσγείωση ενός αεροσκάφους και την απαγωγή ενός Λευκορώσου αντιφρονούντα επιβαίνοντα σε αυτό.

Ανεπιθύμητη
Ο ιδρυτικός καταστατικός χάρτης του ΝΑΤΟ δεν επιτρέπει την αποβολή των μελών, ωστόσο η Τουρκία μπορεί να ειδοποιηθεί με διάφορους τρόπους ότι δεν είναι πλέον επιθυμητή ως μέλος. Ένα καλό ξεκίνημα θα ήταν να μειώσει κανείς το αποτύπωμα της Συμμαχίας στο τουρκικό έδαφος, ξεκινώντας με την απόσυρση πυρηνικών όπλων και άλλων στρατηγικών assets. Η ομάδα των κρατών – μελών μπορεί επίσης να συντονιστεί σε τιμωρητικά μέτρα κατά της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένης της αναστολής πωλήσεων όπλων και οικονομικών κυρώσεων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να υπογραμμίσει το μήνυμα, επιβεβαιώνοντας ότι δεν έχει την πρόθεση να αναζωογονήσει τις μακροχρόνιες συνομιλίες για την ένταξη της Τουρκίας στο μπλοκ.
Ο Μπάιντεν θα μπορούσε να υποστηρίξει τα μέτρα του ΝΑΤΟ με μονομερή αμερικανικά μέτρα. Η κυβέρνησή του έχει ήδη δηλώσει ότι ενδέχεται να επεκτείνει τις κυρώσεις στην αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας και θα υποστηρίξει την αναστολή συμμετοχής της χώρας στο πρόγραμμα των μαχητικών F-35. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν έχει πει ότι θα υιοθετηθούν ακόμη αυστηρότερες κυρώσεις. Αυτό θα ήταν ευπρόσδεκτο από το Κογκρέσο, όπου μια δικομματική συναίνεση για την τιμωρία της Τουρκίας είχε “αραιωθεί” από την τάση του Τραμπ να απελευθερώνει τον Ερντογάν ολοένα και περισσότερο.
Το μέρος όπου ο Μέγας Αλέξανδρος έκοψε με το σπαθί του τον Γόρδιο Δεσμό απέχει μία ώρα με το αυτοκίνητο από τη σύγχρονη Άγκυρα. Η απομάκρυνση της Τουρκίας από τη Δύση πρέπει να είναι αποδειχθεί μια ακόμη πιο απλή υπόθεση.

• Διαβάστε πλήρη ανάλυση της Συντακτικής Ομάδας του αμερικάνικου οικονομικού πρακτορείου Bloomberg με τίτλο «Biden Should Cut the Gordian Knot With Turkey», στα αγγλικά, πατώντας ΕΔΩ