Επιμέλεια: Τάσος Αποστολόπουλος
Σαν σήμερα, στις 4 Μάη 1912, ξεκίνησε το πανηγύρι της Ανάληψης στην παραλία της Καλαμάτας. Να πως περιγράφει η εφημερίδα «Θάρρος» το γεγονός: «Ζωηροτάτη υφ’ όλας τας επόψεις υπήρξεν η χθεσινή εν Παραλία κίνησις. Κόσμος πολύς από πρωίας είχε κατέλθη εις την Παραλίαν ίνα απολαύση αφ’ ενός το θέαμα της πανηγύρεως και να δροσισθή ολίγον από τον πνέοντα μπάτη αποφεύγων το χθεσινόν καύμα της πόλεως και την πνιγηράν σκόνην η οποία εις πυκνά σύννεφα ακάλυπτε την πόλιν.
– Την π ρ ω ΐ α ν: Πολύς κόσμος αμφοτέρων των φύλων, το πλείστον όμως παιδιά είχον κατέλθει ίνα εκκλησιασθώσιν εις τον Ναόν της Αναλήψεως, ο οποίος ήτο υπερπλήρης κυριολεκτικώς παραλιωτών. Τα τραμ μέχρι της 12ης μετέφερον αδιακόπως κόσμον, όστις εξεχύνετο εις τα καφφενεία και τους βραχίονας του Λιμένος. Τα σιδηροδρομικά τραίνα απεβίβαζον πλήθος προσκυνητών εκ των πέριξ χωρίων, το πλείστον των οποίων απετέλουν γυναίκες με πολυχρώμους αμφιέσεις, με χρώματα, των οποίων είνε αδύνατος η ονομασία του χρωματισμού. Καπέλλα των οποίων το σχήμα προ αμνημονεύτων ετών μετεβλήθη, φέσα, τσεμπέρια και τόσα άλλα εορτινά, άτινα απετέλουν εν παράδοξον σύμπλεγμα. Όλος αυτός ο κόσμος ακατάσχετος ερρίπτετο προς την Παραλίαν.
– Το α π ό γ ε υ μ α: Από της 3ης μεταμεσημβρινής ώρας ήρχισαν να κατέρχωνται εκ της πόλεως διάφοροι αδιαφορούντες διά τας καυστικάς ακτίνας του ηλίου και την εκτυφλωτικήν σκόνην. Προ παντός κατήρχοντο γυναίκες του λαού, της εργασίας, κορίτσια της δουλειάς, κόσμος ο οποίος ήθελε να διαθέση την ημέραν του εις απόλαυσιν, εις ευχαρίστησιν, εις διασκέδασιν. Έσπευδον εκείνοι με τας γυναίκας των και την δορυφορίαν των παιδιών των που γνωρίζουν και να απολαύσουν καλλίτερον και τα χρήματά των να διαθέσουν ώστε να πιάσουν τόπον.
– Ο σ τ ο λ ι σ μ ό ς: Εφιλοτιμήθησαν κατά το εφικτόν οι καταστηματάρχαι να διακοσμήσουν τα καταστήματά των με σημαίας, σμύρτα, ενετικούς φανούς, εικόνας, αλλά η διακόσμησις εν παραβολή προς τα παρελθόντα έτη ήτο πενιχρωτάτη. Το πλείστον μέρος του κρηπιδώματος προς δυσμάς της οδού Φαρών κατείχον οι υπαίθριοι ζαχαροπλάσται, οίτινες με τας ποικίλας εις τους διαφόρους τόνους της μουσικής κλίμακας φωνάς των συνέτεινον εις τον θόρυβον και τας διατόρους φωνάς των μικρών γαυριάδων.
– Ο Σ υ ν ω σ τ ι σ μ ό ς: Από την 4ην όμως ώραν άλλαξε κατά πολύ η όψις της Παραλίας. Τα τραμ της οδού Αριστομένους και Φαρών πυκνώσαντα την συγκοινωνίαν μετέφερον διηνεκώς άπειρον κόσμον, ο οποίος πατείς με πατώσε εστιβάζετο εις τα οχήματα. Η Παραλία εν μια στιγμή εγέμισε κυριολεκτικώς εις τοιούτον βαθμόν, ώστε ο εις να διαγκωνίζεται μετά του άλλου, να ωθείται, να σπρώχνεται. Την πανηγύρισιν εποίκιλαν τα εθνικά και πατριωτικά τεμάχια των μουσικών οι συρτοί και αμανέδες των εγχωρίων οργάνων και αι βραχναί φωναί των εις τας διαφόρους ταβέρνας και μαγειρεία διασκεδαζόντων. Μέχρι βαθείας νυκτός η κίνησις υπήρξε ζωηροτάτη».
(Πηγή:Αναστασία Μηλίτση-Νίκα, Χριστίνα Θεοφιλοπούλου-Στεφανούρη, Καλαμάτα 1830-1940)