Παναγιώτης Βλάχος*: Η λίστα όσων δεν έγιναν οι έγιναν λάθος στη πανδημία είναι μεγάλη. Τι θα μπορούσε να γίνει καλύτερα;

Την ώρα που γράφεται αυτό το κείμενο διεξάγεται η πιο κρίσιμη ίσως συνάντηση της επιτροπής των ειδικών επιστημόνων υπό τη σκια του αριθμού – ρεκόρ κρουσμάτων και της μεγαλύτερης πίεσης που έχει δεχτεί ποτέ το Εθνικό Σύστημα Υγείας από τη σύστασή του.
Ένα χρόνο και κάτι μετά την έλευση της covid19 στη χώρα μας, τα κυβερνητικά μέτρα απέτυχαν να περιορίσουν την εξάπλωσή της, να εκσυγχρονίσουν το ΕΣΥ και να πείσουν την κουρασμένη κοινωνία να εφαρμόσει απόλυτα τα μέτρα κοινωνικής και φυσικής αποστασιοποίησης. Για να είμαστε δίκαιοι, δεν είμαστε οι μόνοι. Οι πολιτικές “άνοιξε – κλείσε” απέτυχαν εκτός από 1-2 χώρες. Έπαιξαν ρόλο και οι (αναμενόμενες) μεταλλάξεις του ιού. Όμως καμία άλλη χώρα δεν έχει εφαρμόσει τόσο παρατεταμένο λοκνταουν όσο η Ελλάδα. Στην κατάταξη του Bloomberg η χώρα μας κατρακύλησε 20 θέσεις, στη διενέργεια τεστ παραμένουμε ουραγοί, οι ημερήσιοι θάνατοι βρίσκονται 20% σχεδόν πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Ταυτόχρονα ο αργός ρυθμός δημιουργίας ανοσίας μέσω του εμβολιασμού αλλά και ο σκεπτικισμός γύρω από τις δόσεις της Astrazeneca, παρά την ομολογουμένως καλοστημένη υποδομή των εμβολιαστικών κέντρων, δημιουργεί άλλο ένα επίπεδο απαισιοδοξίας και ανασφάλειας για το τέλος του σκοτεινού τούνελ, στο οποίο βρίσκεται η κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα. Θυμίζουμε ότι ο Πρωθυπουργός υποσχόταν σχεδόν τριπλάσιο αριθμό εμβολίων μέχρι τέλος Μαρτίου, ενώ τώρα έχει εμβολιαστεί με δύο δόσεις μόλις το 5.5%.
Έχοντας ξεμείνει από εναλλακτικές και με την κοινωνία να αποσύρει σταδιακά την εμπιστοσύνη της,  η Κυβέρνηση ρίχνει για άλλη μια φορά τη μπάλα στην ατομική ευθύνη και στην επιστήμη του συμπεριφορισμού: όπως στέλναμε στον εαυτό μας sms, τώρα θα κάνουμε μόνοι μας τεστ. Θα εφαρμοστεί όμως αυτός ο κορωνο-βολονταρισμός από ικανό τμήμα του πληθυσμού ή θα θεωρηθεί περιττός, αν π.χ τα κρούσματα αρχίσουν να μειώνονται ή δεν ανταποκριθούν οι νεότεροι. Για να προλάβει ένα μεγαλύτερο κύμα διαμαρτυρίας, η Κυβέρνηση προσπαθεί εναγωνίως να ανταποκριθεί στην απόγνωση επιχειρηματιών και εργαζόμενων υποσχόμενη ένα ριψοκίνδυνο άνοιγμα, καθώς μετράμε ήδη λουκέτα και η τουριστική ροή είναι στο σημείο μηδέν.
Ωραίες οι διαπιστώσεις, αλλά τι θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, δεδομένου ότι στην Ευρώπη πάνω-κάτω η εικόνα είναι ίδια; Υπάρχει άλλος δρόμος; Καταρχήν κανείς δεν ισχυρίζεται ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι μια covid–free νησίδα, αποκομμένη από τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό για το οποίο εγκαλείται κυρίως είναι ο εφησυχασμός της θερινής περιόδου, όταν άλλες χώρες είχαν ήδη βάλει σε εφαρμογή σχέδια μαζικών τεστ, καλύτερης ιχνηλάτησης ή ασφαλούς ανοίγματος.
Η εμμονή να μην επενδύσει σε μαζικά τεστ και στη στεγανοποίηση περιοχών με λίγα κρούσματα, όπως π.χ. των νησιωτικών περιοχών ή της Κρήτης, ήδη από το φθινόπωρο. Ο συνωστισμός στα δημόσια μέσα μεταφοράς, η αρχική άρνηση ότι τα παιδιά κολλάνε στο σχολείο ή η απουσία τεστ σε μεγάλες βιομηχανικές ή βιοτεχνικές μονάδες. Η μη ανάπτυξη της πρωτοβάθμιας υγείας που θα μπορούσε να αποτρέπει εισαγωγές στα νοσοκομεία σε συνεργασία με δήμους και περιφέρειες. Η εξάρτηση της ενίσχυσης με εξοπλισμό από τις δωρεές και η άρνηση να επιτάξει ιδιωτικές κλίνες και γιατρούς, παρά μόνο όταν η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο. Όταν, π.χ. προτείναμε τη διενέργεια δωρεάν μαζικών τεστ ήδη από τα τέλη της προηγούμενης άνοιξης, εισπράξαμε τη γνωστή απαξιωτική απάντηση περί “λεφτόδεντρου”.
Η λίστα όσων δεν έγιναν ή έγιναν λάθος είναι μεγάλη: στην οικονομία, τη λειτουργία σχολείων και πανεπιστημίων, το φιάσκο του click away, το ρόλο της Αστυνομίας, την ανοχή σε μαζώξεις και πορείες, τη στοχοποίηση των νέων, την πληρωμένη μηντιακή προπαγάνδα, την απουσία παραδείγματος από τον Πρωθυπουργό και τα στελέχη του. Εδώ που φτάσαμε η διακομματική συνεργασία είναι προτιμότερη από ένα νέο γύρο καταστροφικών λαθών, που θα μας ρίξουν στο λάκκο μιας νέας κρίσης.

* Ο Παναγιώτης Βλάχος, είναι Γραμματέας Επικοινωνίας του Κινήματος Αλλαγής