Πώς να χωρέσουν όλα μαζί και πώς να χωνέψω όλα όσα συμβαίνουν;
Γνωστή φράση, ανθρώπινη, που πολλές φορές έχει την απόχρωση απόγνωσης. Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε με υλικό δυσφορίας· θυμάμαι, είχα κρατήσει σημειώσεις όπως το συνηθίζω, για έναν 31χρονο που κατηγορήθηκε για δυο εμπρηστικές επιθέσεις σε σκυλιά! Το καταλάβατε; Τα έκαψε ζ ω ν τ α ν ά!!! Αλλά δεν σταμάτησε εκεί· ως επίμονος πυρομανής είχε βάλει φωτιά καταστρέφοντας 13 αυτοκίνητα και δυο δίκυκλα! Αυτή είναι μια μόνο από τις τόσες καθημερινές ειδήσεις αστυνομικού δελτίου της περσινής 24/1/20. Ανέκαθεν και ασταμάτητα τα μικρά ή μεγάλα γεγονότα της καθημερινής τρέλας, τα συνεχώς αυξανόμενα της πανδημίας, θα μας απασχολούν εσαεί.
Πώς να προσπεράσουμε τέτοια και τόσα συνεχόμενα συμβάντα και πώς να αντιμετωπίσουμε τόσες παραβατικές καθημερινές πράξεις που μας αφήνουν ενεούς;
Αυτές τις απανωτές δυσάρεστες ειδήσεις δεν τις ακούω (διαβάζω-βλέπω-μαθαίνω) μόνο εγώ· δεν ζω μόνος σε ξερονήσι. Είσαι κι εσύ, αυτός, ο άλλος, εμείς, αυτοί…
Είμαστε όλοι εδώ και βιώνουμε μια εποχή με καταιγιστικές ειδήσεις, οι οποίες είναι γέννημα-θρέμμα της κοινωνίας των ανθρώπων.
Όλα όσα σωρεύονται καθημερινά, μοιάζουν να είναι αξεπέραστα και να μας καλούν να προβληματιστούμε σχετικά με πολιτικές, εκπαιδευτικές και πολιτιστικές λύσεις, οι οποίες, μεταξύ μας, θεωρώ πως είναι και αυτές πλέον ίσως αδύναμες να… προσπεράσουν το παγιωμένο Σύστημα.
Νομίζω πως το θέμα της ανθρώπινης κατάπτωσης και κρίσης που παρουσιάζεται στο ξεκίνημα του 21ου αιώνα, όχι πως έλειπαν κι από τον εικοστό, δεν μπορεί να μετρηθεί και να συνειδητοποιηθεί από εμάς γιατί είμαστε από το ίδιο είδος, είμαστε… συν-άνθρωποι, βιώνουμε και κινούμαστε στον ίδιο χρόνο και εκλαμβάνουμε τα στοιχεία, που έχουμε για την π α ρ α κ μ ή μας, ως μεμονωμένα περιστατικά της στιγμής. Είμαστε παρόντες.
Δυσκολευόμαστε να αποδεχτούμε μια σύγχρονη ανθρώπινη ήττα, διότι γνωρίζουμε πως είμαστε κι εμείς ένας κρίκος της κοινωνικής αλυσίδας… Τα σχετικά με εκείνον τον 31χρονο εμπρηστή δεν μπορεί παρά, συνειδησιακά και ηθικά, να συνδέονται άρρηκτα με τους βιασμούς στον χώρο της ιστιοπλοΐας, των προβλημάτων των πανεπιστημίων, τις καθημερινές καταγγελίες για παρόμοια περιστατικά και θέματα, ληστείες, παιδεραστίες, ενδοοικογενειακή βία και σε κάθε κοινωνική ομάδα, οι καλοκαιρινοί εμπρησμοί δασών, τα συχνά ξεκαθαρίσματα λογαριασμών μεταξύ συμμοριών, το trafficking, ο αλκοολισμός και άλλες αμέτρητες πληγές…
Εάν δεν αντιμετωπίσουμε όλο αυτό το άρρωστο σκηνικό ως «σύνολο», ως ενιαίο και οξύ πρόβλημα μιας ευρύτερης πολιτισμικής κρίσης, ως αποδυνάμωση των όποιων εναλλακτικών προτάσεων και λύσεων των κοινωνικών γρίφων, θα σημαίνει στην ουσία πως θα αφήσουμε το «τρωκτικό» να ροκανίζει ολόκληρο τον κοινωνικό κορμό…
Οι επίμονες προτροπές μας για Πολιτισμό, Παιδεία και Εκπαίδευση, κατανοούμε πως δεν μπορεί να είναι το άμεσο «φάρμακο» που θα επαναφέρει το κοινωνικό σώμα, σε συνειδησιακή, συναισθηματική υγεία!
Οι Τέχνες, η μόρφωση, η καλλιέργεια, οι γνώσεις, η φιλοσοφία, η πολιτική ζωή, οι ιδεολογίες, δεν μπόρεσαν ποτέ να εμποδίσουν τις πολεμικές καταστροφές, την κατά καιρούς κοινωνική και ανθρώπινη κατάπτωση, την πείνα και τους ξεριζωμούς λαών από τις πατρίδες τους. Η επιμονή, όσων παλεύουμε για μόρφωση και καλλιέργεια, έχει να κάνει πρωτίστως με την ποιότητα ζωής, αλλά και την προσπάθειά μας να ξεχωρίσουμε από τον όχλο τού κοινωνικού λαϊκισμού, ο οποίος, τις περισσότερες φορές, γεννιέται από το ίδιο μοντέλο ζωής και τα αντίστοιχα παραγωγικά μέσα· εξαρτημένος από τις διαμορφωμένες συνθήκες που επέλεξε να ακολουθήσει, συμβαδίζει με τη ριζωμένη κουλτούρα τού «φαίνεσθαι», βομβαρδισμένος (ο όχλος αυτός) από τη δύναμη της εικόνας της TV.
Ολόκληρος αυτός, ο διαρκώς αυξανόμενα παραβατικός κόσμος, είναι ο δ ι κ ό ς μας κόσμος. Είμαστε γέννημα-θρέμμα του και σ υ ν υ π ά ρ χ ο υ μ ε, συναναστρεφόμαστε και συγχρωτιζόμαστε. Ανταλλάσσουμε «καλημέρες», χαιρετούρες, στην πολυκατοικία, στο Supermarket, στην καφετέρια, στο δρόμο· στο διαδίκτυο μας κάνουν like, συναντιόμαστε με τα σκυλάκια μας στη γειτονιά, ενίοτε συνυπογράφουμε διαμαρτυρίες για το λιώσιμο των πάγων στα βόρεια κλίματα… Συνάνθρωποι γαρ, αλλά ποτέ δεν ξέρεις από πού θα σου ‘ρθει η κεραμίδα…
Ακούς το απρόσμενο «δολοφόνος!». Όλοι δηλώνουμε: «πέφτω από τα σύννεφα! Μα τόσο καλό παιδί…»· όλα απρόσμενα, αναπάντεχα! Σε μια συντηρητική και κουρασμένη κοινωνία, όπως η ελληνική, η παρακμή είναι η αναμενόμενη έκβαση της κοινωνικής εξέλιξης. Η επιδίωξη της πνευματικής καλλιέργειας ίσως μπορεί να συμβάλλει στην αποδέσμευσή μας από τον κοινωνικό λαϊκισμό, ο οποίος είναι α υ τ ό ς που απειλεί με διάβρωση, φθορά, εξασθένηση και εσωστρέφεια την κοινωνική δυναμική.
Ο κοινωνικός λαϊκισμός έχει ήδη σαρώσει τη μουσική, το θέατρο, το βιβλίο, τον χορό, τις τέχνες. Όταν μόνο το 0,8% είναι εκείνο το ποσοστό που ακούει-βλέπει-μαθαίνει-λογίζεται, ο υπόλοιπος χώρος του κοινωνικού στρώματος είναι εύκολη λεία, για εκ των άνω χειραγώγηση…
Δεν θα παραλείψω να υπογραμμίσω πως ο 20ός αιώνας, παρ’ όλες τις καταστροφές που προκάλεσε, γέννησε και αξιολογότατα πολιτισμικά-πνευματικά κ ι ν ή μ α τ α· με αυτά ως μπούσουλα θα πορευτούμε και στον 21ο, ο οποίος θα αναπτύξει τέχνες και τεχνολογίες, αφού όμως πρώτα οργανώσει τις κοινωνίες ανά την υφήλιο, να βρουν εκείνους τους πολιτικούς δρόμους που θα δημιουργήσουν και θα φέρουν στον κόσμο πιο δίκαιες και ανθρώπινες κοινωνίες, με βαθύτερες σκέψεις και οράματα. Ο 20ός δεν το κατάφερε και όχι μόνο· μας άφησε τις πιο στυγνές ιδεοληψίες, τον φασισμό και άλλες ολοκληρωτικές ιδεολογίες, οι οποίες οδηγούν στην ανελευθερία και τον αφανισμό. Τον 21ο αιώνα οφείλουμε να αλλάξουμε και να συμβάλουμε στη διαμόρφωση άλλου κοινωνικού μοντέλου, που θα στηριχτεί διαφορετικά, με στόχο μεταξύ άλλων και την εξάλειψη των παλαιών προτύπων ξεπερασμένων μοντέλων ζωής.
Όσο οι πλειοψηφίες, η μάζα, ο λαός, θα γίνεται αποδέκτης μιας τέτοιας καθημερινής παραμόρφωσης και κατάπτωσης, τόσο η κατεύθυνση της πορείας θα είναι δυσκολότερη, χρονοβόρα και ουτοπική και ίσως εγώ, εσύ, εμείς, όλοι, να έχουμε επωμιστεί ένα τέτοιο βάρος…
* Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης
