Πριν από περίπου ένα χρόνο, η πανδημία είχε αρχίσει να κάνει εμφανή την παρουσία της στην Ευρώπη.
Η πρώτη αντίδραση των χωρών ήταν τουλάχιστον απογοητευτική. Μεγάλα και ισχυρά κράτη, αντί να προτάξουν την κοινή στρατηγική, έκλεισαν τα σύνορα τους, απαγορεύοντας την εξαγωγή πολύτιμου ιατρικού εξοπλισμού, στέλνοντας το μήνυμα «ο καθένας για τον εαυτό του».
Μέσα στην τρικυμία, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας ήταν ένα από τα λίγα θετικά παραδείγματα που διέσωσαν την αξιοπρέπεια και την αξιοπιστία της Ένωσης. Όμως, τα θεσμικά του όρια, ανέδειξαν αδυναμίες. Ενώ αποφασίστηκε η δημιουργία ενός κοινού, Ευρωπαϊκού αποθεματικού με ιατρικό υλικό όπως μάσκες, στολές, γάντια και αναπνευστήρες, η γραφειοκρατία οδήγησε η παραλαβή από τους αιτούντες βοηθείας όπως η Ιταλία, να καθυστερήσει δραματικά. Για να διορθώσει τις αστοχίες, η Επιτροπή παρουσίασε τον Ιούνιο νέα νομοθετική πρόταση.
Ως Εισηγητής από την πλευρά του Κοινοβουλίου αναλογιζόμενος το έκτακτο των συνθηκών, υιοθέτησα ένα φιλόδοξο χρονοδιάγραμμα που είχε ως αποτέλεσμα τον Σεπτέμβριο να είμαστε έτοιμοι για διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο. Δυστυχώς, η Γερμανία που είχε τότε την Προεδρία του, δεν είχε την ίδια άποψη, καθώς ορισμένα Γερμανικά κρατίδια δεν πίστευαν τις προτεινόμενες αλλαγές, διότι πολύ απλά θεωρούσαν ότι δεν τις είχαν ανάγκη. Χάρη στην πίεση που άσκησε το Κοινοβούλιο αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, ξεκινώντας τις διαπραγματεύσεις τον Δεκέμβριο, λίγο πριν παραδώσουν την σκυτάλη στην Πορτογαλία.
Μετά από 10 γύρους τεχνικών και πολιτικών διαπραγματεύσεων, καταλήξαμε την περασμένη Δευτέρα σε μία κοινή συμφωνία που ενισχύει τις δυνατότητες του Μηχανισμού. Συγκεκριμένα ο προϋπολογισμός του για την περίοδο 2021-2027 πενταπλασιάζεται στα 3,1 δισ. ευρώ με τα 2 δισ. να διατίθενται για την αντιμετώπιση της πανδημίας και την προετοιμασία της Ευρώπης για αντίστοιχες καταστάσεις και το 1 δισ. να διατίθεται για την πρόληψη και την αγορά μέσων, όπως πυροσβεστικά αεροπλάνα και ελικόπτερα. Επιπλέον, ενισχύουμε σημαντικά την πρόληψη. Δημιουργείται μία λίστα κινδύνων με διασυνοριακές συνέπειες, όπως είναι η πανδημία ή ένα πυρηνικό ατύχημα και στόχων ανθεκτικότητας, όπως είναι η προστασία των τηλεπικοινωνιών και του ενεργειακού δικτύου, την οποία τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψιν όταν ετοιμάζουν τα εθνικά σχέδια αντιμετώπισης. Στόχος μας είναι να είμαστε προετοιμασμένοι, όχι μόνο για τις συμβατικές φυσικές καταστροφές, αλλά ακόμη και για τις πιο ακραίες, δυσάρεστες εκπλήξεις. Τέλος, για την αποφυγή νέων καθυστερήσεων στην παράδοση υλικού, δίνουμε τη δυνατότητα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε περιόδους κρίσης να αγοράζει η ίδια και να αποστέλλει απευθείας τα μέσα που απαιτούνται, χωρίς περιττή γραφειοκρατία.
Η πανδημία απέδειξε, ότι χωρίς συνεργασία, υπάρχουν στιγμές που κανένα κράτος, όσο ισχυρό κι αν είναι, δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα μόνο του. Το όραμα για μια αυτοδύναμη Ευρώπη, όταν εξαντλείται στο νόμισμα και την ενιαία αγορά, αυτοϋπονομεύεται. Χρειαζόμαστε ισχυρούς, αυτόνομους μηχανισμούς θεσμικής αλληλεγγύης, στα κοινωνικά ζητήματα, την οικονομία και την ασφάλεια, που θα εγγυώνται την συλλογική ευημερία των Ευρωπαϊκών λαών. Το rescEU είναι ένα τέτοιο παράδειγμα,. Εύχομαι για το κοινό καλό να ακολουθήσουν περισσότερα.
* Ο Νίκος Ανδρουλάκης – Ευρωβουλευτής ΠΑΣΟΚ – Μέλος S&D»
