Νίκος Τσούλιας*: Ο κόσμος αλλάζει δραματικά

Πανδημία, οικονομική κρίση, γεωστρατηγικές ανακατατάξεις, μακρόχρονο κλείσιμο στα σπίτια, ερημωμένοι δρόμοι, νεκρά εμπορικά κέντρα, πόλεις χωρίς κίνηση, τηλεργασία, τηλεδιασκέψεις, εξ αποστάσεως διδασκαλία, ηλεκτρονικό εμπόριο, ψηφιακές υπηρεσίες, όξυνση των ανισοτήτων, λαϊκισμός και ρατσισμός, θεωρίες συνωμοσίας, σκοταδισμός και ανορθολογισμός, δοκιμασία της δημοκρατίας κλπ ένα σύνολο ανατρεπτικών λειτουργιών των κοινωνιών και των ανθρώπων αλλάζουν με δραματικό τρόπο την εικόνα της ανθρωπότητας.
Οι κολοσσοί του διαδικτύου Google, Amazon, Facebook, Twitter κλπ συμμετέχουν όλο και πιο έντονα στις κοινωνικές, πολιτισμικές, κοινωνικές εξελίξεις. Η βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας και η τεχνητή νοημοσύνη παίρνουν διαρκώς μεγαλύτερο μερίδιο στην εξέλιξη της ιστορίας. Η πληροφόρηση αλλά και η παραπληροφόρηση, η παραγωγή και η διάχυση της γνώσης, τα προσωπικά δεδομένα και η ιδιωτική ζωή των ανθρώπων υπόκεινται σε έναν τεχνολογικό συγκεντρωτισμό λίγων εταιρειών του κεφαλαίου. Ο κόσμος της εργασίας υφίσταται σκληρή δοκιμασία και όλο και πιο νέες μορφές απαξίωσης. Το διεθνές δίκαιο αλλά και το εθνικό δίκαιο σε κάθε χώρα υπολείπεται των αλλαγών. Το μέλλον είναι εδώ και δεν μπορούμε να το κατανοήσουμε.
Ποτέ άλλοτε στην ιστορία δεν γίνεται με τόσο ενιαίο τρόπο, στην ίδια συγκυρία και για όλη την ανθρωπότητα αλλαγή “παραδείγματος” των επιμέρους πολιτισμών, του παγκόσμιου πολιτισμού. Ποτέ άλλοτε η τύχη όλων των ανθρώπων δεν ήταν τόσο στενά συνδεδεμένη. Όλες οι αναλύσεις και οι θεωρίες που διατυπώνονται “ομολογούν” το πεπερασμένο της εμβέλειάς τους, την αδυναμία τους για μια ολοκληρωμένη περιγραφή του φαινομένου. Κανένας δεν ξέρει πως θα είναι ο κόσμος μας αύριο. Η παγκόσμια επικυριαρχία των ΗΠΑ αμφισβητείται για πρώτη φορά τόσο έντονα.
Ο πρόεδρος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός ανοίγει τη συζήτηση της νέας εποχής. Απαιτεί τη μεταρρύθμιση του  παγκόσμιου  συστήματος διακυβέρνησης. Θέτει νέα ατζέντα στη διεθνή πολιτική βασιζόμενος στην μεγάλο ρυθμό ανάπτυξης της χώρας του και στην ύφεση των άλλων μεγάλων δυνάμεων. Το μήνυμά του είναι σαφές. «Ελάτε να συνεργαστούμε, αλλιώς πάμε σε πόλεμο». 
Εμφανίζει τη χώρα του ως προνομιακό παράγοντα της νέας εποχής. «Θα πρέπει όλοι να απορρίψουμε τη λογική του όλα ή τίποτα που κυριάρχησε στον Ψυχρό Πόλεμο, να υιοθετήσουμε τον αμοιβαίο σεβασμό (…) και να οικοδομήσουμε πολιτική εμπιστοσύνη μέσω στρατηγικής επικοινωνίας.  Η ιστορία και η πραγματικότητα έχουν καταστήσει σαφές ότι η λανθασμένη προσέγγιση μέσω ανταγωνισμού και αντιπαράθεσης – με τη μορφή ψυχρού πολέμου, θερμού πολέμου, εμπορικού πολέμου ή τεχνολογικού πολέμου – θα πλήξει τελικά τα συμφέροντα του συνόλου των χωρών και θα υπονομεύσει την ευημερία όλων».
Η γνωστή μας πλέον μορφή της παγκοσμιοποίησης ανοίγει όλο και πιο νέα κεφάλαια, πριν καλά – καλά ερμηνεύσουμε και αφομοιώσουμε τα ήδη υπάρχοντα. Παγκόσμιο Συνδικάτο ιδρύουν οι δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι της Google. Η εξέλιξη αυτή αφορά τους 260.000 εργαζόμενους της εταιρείας σε όλο τον κόσμο. Ιδρύεται σε συνεργασία με την UNI Global Union, διεθνή ομοσπονδία συνδικαλιστικών ενώσεων, που εκπροσωπεί περίπου 20 εκατομμύρια εργαζομένους σε ΗΠΑ, Γερμανία, Ελβετία, Σουηδία, Βρετανία κλπ.
«Η ένωση στις ΗΠΑ δημιουργήθηκε, αφότου οι αμερικανικές ρυθμιστικές αρχές κατηγόρησαν την Google ότι υπέβαλε σε ανάκριση και τελικά απέλυσε εργαζομένους που αντιδρούσαν στις πολιτικές της εταιρείας και προσπαθούσαν να ενωθούν σε συνδικάτο. Μια από τις πρώτες κινητοποιήσεις εργαζομένων ήρθε την 1η Νοεμβρίου 2018, όταν περίπου 20.000 υπάλληλοι της Alphabet πραγματοποίησαν στάση εργασίας ως διαμαρτυρία για τα γενναιόδωρα μπόνους που δόθηκαν σε στελέχη τα οποία είχαν κατηγορηθεί για διακρίσεις και σεξουαλική παρενόχληση.  Οι αντιδράσεις εργαζομένων ανάγκασαν επίσης την Google να ματαιώσει το Project Maven, μια συνεργασία της εταιρείας με το αμερικανικό Πεντάγωνο στο χώρο της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και το Project Dragonfly, ένα σχέδιο για τη δημιουργία μιας μηχανής αναζήτησης που θα λογόκρινε τα αποτελέσματα στην αγορά της Κίνας».
Η ηγετική εμφάνιση του Κινέζου Προέδρου και οι εξελίξεις στον εργασιακό χώρο είναι δύο μόνο παραδείγματα των μεγάλων αλλαγών, που ήδη συμβαίνουν. Οι προκλήσεις για την πολιτική, για την κοινωνία, για τα κράτη, για τους πολίτες μάς θέτουν μπροστά σε ένα διαρκώς εξελισσόμενο νέο Σύμπαν. Μπορούμε να μην ερμηνεύουμε τα δρώμενα και να μη συμμετέχουμε ενεργητικά σε κάθε πτυχή της κοινωνικότητάς μας;

* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής

Πατήστε εδώ και δείτε τα 108 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια