Νικόλας Χρηστάκης-Πανεπιστήμιο Γέιλ:  Μετά την πανδημία έρχεται καταναλωτισμός, σεξουαλική απελευθέρωση, απομάκρυνση από θρησκεία

Αναστροφή των κοινωνικών τάσεων, όταν παρέλθει ο εφιάλτης της πανδημίας του κορονοϊού, με περισσότερες κοινωνικές συναναστροφές, χαλάρωση στον τρόπο που ξοδεύουμε χρήματα, στροφή στα πάρτι με αχαλίνωτο σεξ και απομάκρυνση από τη θρησκεία προβλέπει ο εξέχων ερευνητής του παγκοσμίως γνωστού πανεπιστημίου Γέιλ (Yale University), δρ Νικόλα Α. Χρηστάκη (Nicholas A. Christakis).
Όπως εξηγεί στο βιβλίο του με τίτλο «Apollo’s Arrow: The Profound and Enduring Impact of Coronavirus on the Way We Live» («Το Βέλος του Απόλλωνα: Η Βαθιά και Διαρκής Επίπτωση του Κορωνοϊού στον Τρόπο Ζωής μας») o ελληνικής καταγωγής ειδικός κοινωνικής επιδημιολογίας του φημισμένου αμερικανικού πανεπιστημίου, που ειδικεύεται στα συμπεριφορικά μοτίβα, η εμπειρία από παρόμοιες πανδημίες στον ρου της ανθρώπινης ιστορίας δείχνει ότι οι άνθρωποι τείνουν να απομονώνονται προκειμένου να προστατευθούν, για να αποζητήσουν απεγνωσμένα τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις μετά την εξαφάνιση της απειλής.
Ο δρ Nικόλας Χρηστάκης προβλέπει ότι το ίδιο αναμένεται και με την πανδημία του κορωνοϊού, με τον πλανήτη να βιώνει μια οικονομική ανάκαμψη και μια αναβίωση των κοινωνικών επαφών όπως την έζησε μετά την πανδημία της ισπανικής γρίπης του 1918. Και μπορεί το σενάριό του για τον κόσμο στη μετά την πανδημία εποχή να φαντάζει αφύσικο και παράδοξο για πολλούς (καθώς το δεύτερο κύμα σαρώνει τον πλανήτη και η διεθνής κοινότητα αγωνιά μετά την εμφάνιση του μεταλλαγμένου νέου στελέχους του κορονοϊού που εξαπλώνεται στη Βρετανία και έφθασε ήδη σε άλλες χώρες), αλλά ο ερευνητής του Γέιλ υπενθυμίζει ότι οι άνθρωποι βρέθηκαν αντιμέτωποι στο παρελθόν με πολλές πανδημίες, που όλες τους κάποια στιγμή εξαφανίστηκαν. «Αυτό που μας συμβαίνει μπορεί να φαντάζει ξένο και αφύσικο σε πολλούς, αλλά οι πανδημίες δεν είναι κάτι νέο για το είδος μας, απλώς είναι κάτι νέο για τη γενιά μας», τόνισε σε συνέντευξή του στον Guardian.
Και όπως επισημαίνει, πολλές από τις κοινωνικές τάσεις που είδαμε κατά τη διάρκεια αυτής της χρονιάς αντανακλούν εκείνες προηγούμενων υγειονομικών κρίσεων: «Κατά τη διάρκεια πανδημιών βλέπουμε μια αύξηση της θρησκευτικότητας, οι άνθρωποι απομονώνονται περισσότερο, αποταμιεύουν χρήματα, αποστρέφονται τα ρίσκα. Τα βλέπουμε και τώρα όλα αυτά, όπως τα είδαμε και στο διάβα των αιώνων κατά τη διάρκεια επιδημιών». Αλλά όπως και τότε, έτσι και τώρα ο κόσμος που θα αναδυθεί μετά την πανδημία θα ακολουθήσει τα μοτίβα του παρελθόντος, τόσο στο οικονομικό επίπεδο όσο και σε εκείνο της ανθρώπινης συμπεριφοράς. «Το 2024 όλες αυτές οι τάσεις θα αναστραφούν. Οι άνθρωποι θα αποζητούν απεγνωσμένα τις κοινωνικές επαφές», λέει ο κ. Χρηστάκης, αναφέροντας ως παραδείγματα μια χαλάρωση στις καταναλωτικές μας συμπεριφορές, μια αναστροφή της θρησκευτικότητας και μια σεξουαλική απελευθέρωση.
Το χρονοδιάγραμμα του κ. Χρηστάκη για την ανάκαμψη των οικονομιών εξαρτάται από την πορεία των εμβολιασμών, που έχουν ήδη ξεκινήσει στη Βρετανία και τις ΗΠΑ -και οσονούπω στην Ευρώπη και στη χώρα μας. Όπως τονίζει ο επιφανής καθηγητής, το γεγονός ότι έχουμε εμβόλια για τον κορονοϊό δείχνει ότι η ανθρωπότητα είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση για να αντιμετωπίσει την πανδημία απ’ ό,τι στο παρελθόν, καθώς ένας εμβολιασμός του 75% του παγκόσμιου πληθυσμού θα νικήσει πολύ νωρίτερα τον κορονοϊό απ’ ό,τι αν τον αφήναμε να ακολουθήσει τη φυσική του πορεία.
«Είμαστε η πρώτη γενιά ανθρώπων που αντιμετωπίζει μια τέτοια απειλή και μπορεί να την αντιμετωπίσει σε πραγματικό χρόνο με αποτελεσματικά φάρμακα. Αυτό είναι ένα θαύμα», λέει. Παραδέχεται, βέβαια, ότι έχουν γίνει λάθη στον τρόπο αντίδρασης ορισμένων ανθρώπων έναντι της πανδημίας, όπως το γεγονός ότι έπεσαν θύματα παραπληροφόρησης και αντέδρασαν σε απλά μέτρα αναχαίτισης της διασποράς του κορονοϊού, όπως οι μάσκες και η τήρηση κοινωνικών αποστάσεων. «Ως κοινωνία αποδειχθήκαμε πολύ ανώριμοι. Θα μπορούσαμε να τα πάμε καλύτερα», σχολιάζει. Ωστόσο, πολλές από τις δυσκολίες που συνόδευσαν την πανδημία ήταν αναπόφευκτες, λέει, παραπέμποντας στα συμπεράσματα από τη μελέτη παρόμοιων υγειονομικών κρίσεων στο παρελθόν: «Πολλοί φαίνεται ότι θεωρούν πως οι ενέργειες των κυβερνήσεων προκαλούν επιβράδυνση της οικονομίας, αλλά αυτό είναι λάθος. Ο ιός προκαλεί την επιβράδυνση, επειδή και στους αρχαίους χρόνους κατέρρευσαν οι οικονομίες κατά τη διάρκεια πανδημιών, ακόμη κι όταν δεν υπήρχαν κυβερνήσεις που να διατάζουν το κλείσιμο των σχολείων και των εστιατορίων».
Ο δρ Χρηστάκης απευθύνει έκκληση στους ανθρώπους να έχουν προσηλωμένο το βλέμμα τους στη γραμμή του τερματισμού και να συνεχίσουν να ακούν τους ειδικούς για την εξάλειψη της πανδημίας. «Ο κόσμος μας έχει αλλάξει. Κυκλοφορεί ένα νέο θανατηφόρο παθογόνο. Δεν είμαστε οι πρώτοι άνθρωποι που βρέθηκαν αντιμέτωποι με τέτοια απειλή. Θα μας ζητηθούν πολλά και θα πρέπει να δείξουμε ωριμότητα», καταλήγει ο δρ Χρηστάκης.

Δείτε αναλυτικά τις παρουσίασεις:

• Του David Quammen της αμερικανικής εφημερίδας New York Times με τίτλο «The Pandemic’s Future — and Ours» πατώντας ΕΔΩ
• Της Jessica Glenza της βρετανικής εφημερίδας The Guardian με τίτλο «Epidemiologist looks to the past to predict second post-pandemic ‘roaring 20s’» πατώντας ΕΔΩ