Νότης Μαυρουδής: Η προλεταριοποίηση των ηθοποιών

Η σχέση μου με το θέατρο και τους ανθρώπους του ήταν πάντα στενή και ξεκίνησε από την μητέρα μου, η οποία ήταν πρόσφυγας του 1922, μοδίστρα και θεατρόφιλη. Παρ’ όλη τη φτώχια τής εποχής (μετεμφυλιακή περίοδος), θυμάμαι πάντα πως δεν έχανε παραστάσεις από τις τότε θεατρικές σκηνές (Εθνικό, Θέατρο Τέχνης, Κεντρικό, Μουσούρη, κλπ). Πρέπει να πω, πως αυτό επηρέασε όλη την οικογένεια και από μικρή ηλικία ο σεβασμός μας ήταν αυτονόητος για την θεατρική τέχνη και τα δρώμενα της Αθήνας.
Παράλληλα, μέσα στην ατμόσφαιρα τής καθημερινής ενασχόλησής μου με τη μουσική και την κλασική κιθάρα, ήρθα κοντά και με άλλους επαγγελματικούς κι ερμηνευτικούς χώρους. Η παρουσία μου στις μπουάτ, την περίοδο του Νέου Κύματος (1963), με έφερε, σχεδόν κάθε βράδυ, σε επαφή με πολλούς ηθοποιούς οι οποίοι χαλάρωναν στις μπουάτ μ’ ένα ποτό, μετά τις παραστάσεις τους. Εξάλλου η Αθήνα ήταν και είναι μια «θεατρομάνα» και έφτασε σήμερα, να διαθέτει πάνω από 200 θεατρικές σκηνές μεγάλες, μεσαίες, μικρές… Από τη δεκαετία του ’90 και για πολλά χρόνια δίδαξα μουσική ερμηνεία σε θεατρικές σχολές και πάντα έστρεφα τη ματιά και την ψυχή μου προς τη θεατρική τέχνη, γνωρίζοντας όλο και βαθύτερα την ποιότητα και την ευαισθησία της ψυχής των ηθοποιών. Επί πλέον, έχω γιο ηθοποιό (Χάρης Μαυρουδής), και γαμπρό ηθοποιό (Γιωργής Τσαμπουράκης), φίλους πολλούς , δημοφιλείς και λιγότερο δημοφιλείς. Ένα ευρύ θεατρικό περιβάλλον, χώρια από τις μουσικές συνεργασίες μου σε θεατρικές παραστάσεις…
Όλα αυτά τα παραθέτω για να μπω στο θέμα μου, που δεν είναι άλλο από την αγωνία και την ανασφάλεια των ανθρώπων του θεάτρου, ιδιαίτερα στην παρούσα εποχή του Covid-19 και της σκληρής καραντίνας που έχουν υποστεί όλοι ανεξαιρέτως οι επαγγελματικοί χώροι του θεάματος, ακροάματος και της ψυχαγωγίας, με αποτέλεσμα όχι μόνο να χάσουν ό,τι τους έδινε δύναμη: το κ ο ι ν ό δηλαδή, αλλά και τη δυνατότητα επιβίωσης! Αυτοί ακριβώς οι θεατράνθρωποι (ηθοποιοί και όχι μόνο), έχουν μείνει τώρα άνεργοι, άπρακτοι, α ν α σ φ α λ ε ί ς και ανασφάλιστοι, σέρνοντας το δυσβάσταχτο βάρος της ευθύνης μιας οικογένειας.
Παρατηρώ πως πρόσφατα χάσαμε νέους ηθοποιούς, όπως τον Βαγγέλη Χατζηνικολάου, τον Χρήστο Αυλωνίτη την Μένη Κυριάκογλου· αν αναρωτηθούμε για την αιτία των θανάτων, θα καταλήξουμε στις κυρίαρχες: αγωνία-ανασφάλεια-απραξία. Ο δε παλαίμαχος παλιός φίλος Χρήστος Ζορμπάς, στα ογδόντα ένα του, έφυγε κι αυτός, όντας απομονωμένος και έξω από κάθε θεατρικό δρώμενο, μετά πολλές θεατροτηλεοπτικές δράσεις στη νεότερη ζωή του…
Έτσι είναι η ζωή… Από τη μια η καραντίνα και η ακόλουθη παύση της όποιας επαγγελματικής δραστηριότητας που έπεσε σαν αστροπελέκι επάνω τους,  αλλά κι από την άλλη η απουσία και αδιαφορία τής πολιτείας για την εκπαίδευση και την…. παραγωγή ηθοποιών, (όπως και μουσικών)· μια απάθεια που έχει μετατρέψει σε ξέφραγο αμπέλι κάποιες από τις σχολές και υπο-σχολές θεάτρου (καθώς και πολλών Ωδείων και υπο-ωδείων), δίχως μελέτη για το πόσους ηθοποιούς και μουσικούς αντέχει η ελληνική αγορά του θεάματος-ακροάματος, δίχως να υπάρχουν ακαδημίες θεάτρου (μουσικής), δίχως έλεγχο της ποιότητας σπουδών, δίχως αναγνώριση του επιπέδου των τίτλων σπουδών και των διάφορων «επίσημων» διπλωμάτων από σχολές δήθεν «αναγνωρισμένων από το κράτος»…
Ναι, είναι μεγάλο το πρόβλημα που προσπέρασαν ό λ ε ς ανεξαρτήτως οι κυβερνήσεις και άφησαν ένα τεράστιο κενό στις μαθησιακές και εκπαιδευτικές υποδομές της καλλιτεχνικής δράσης. Ως γνωστόν, η ε κ π α ί δ ε υ σ η σε όλα τα γνωστικά επίπεδα, θα όφειλε να… προλαβαίνει όλες τις αρνητικές συνέπειες της μετέπειτα ζωής. 
Τώρα, μέσα στις πρώτες δεκαετίες του 21^ου αιώνα, με τα συσσωρευμένα προβλήματα τόσων χρόνων αδιαφορίας Υπουργείου, Κράτους, Περιφέρειας, δήμων, οι ηθοποιοί (η συντριπτική πλειοψηφία του 97%) διαθέτουν όλα τα χαρακτηριστικά ενός π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ (του πνεύματος ), μαζί με την επίσης συντριπτική πλειοψηφία των μουσικών.
Με την αγωνία για εύρεση εργασίας σε κάποιον θίασο να τους κατακλύζει κάθε τρεις μήνες, έστω και με συνθήκες, κατώτερες των αναγκών τους·
Τι όνειρα να κάνεις με αυτές τις συνθήκες; Ποιες προοπτικές να υπερασπιστείς; Ποια οράματα να προβάλλεις; Ποιες θετικές εμπειρίες να συγκεντρώσεις για να θ υ μ ά σ α ι, σε μια χώρα όπου οι περισσότερες θεατρικές και τηλεοπτικές παραγωγές γίνονται με τη λογική: «Σκουπίσαμε-ψεκάσαμε-τελειώσαμε»; Όλα την ύστατη στιγμή και στο πόδι, με τις παραγωγές δίχως ιδιαίτερο προϋπολογισμό, με τη λογική τού: τσοντάρουμε όλοι, ενώ η προχειρότητα θριαμβεύει επί του τελικού θεάματος…
Κι όμως, μέσα σ’ αυτό το χάος των ελλείψεων, τις απλήρωτες πρόβες, των αμέτρητων δυσκολιών, βγαίνουν και πολύ καλές παραστάσεις προς πείσμα των καιρών και την αυταπάρνηση των αφανών ηρώων!!!
Τώρα, ένα βαρύ πέπλο σιγής έχει πέσει σε όλο τον θεατρικό ορίζοντα. Οι όποιες διαδικτυακές θεατρικές παραστάσεις, δεν αντέχουν σε σχέση με τις ζωντανές· με τη ζεστή παρουσία τού κόσμου, την αποδοχή ή την παγωμάρα του, με την παρουσία του στα παρασκήνια, στην αποχώρηση, στα σχόλια και στην αισθητική του…
Όλοι τώρα προλεταριοποιούνται  και τυλίγονται στα κουρελιασμένα όνειρά τους· μετατρέπονται σε άμορφη μάζα, σε έναν κοινωνικό πολτό, με μια ακατέργαστη και θολή κουλτούρα, η οποία ακυρώνει τους ηθοποιούς και τον ρόλο που έχουν ονειρευτεί σε μια ζωή δημιουργική, ρ ε   γ α μ ώ τ ο…

* Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης

Δείτε τα 234 προηγούμενα άρθρα του Νότη Μαυρουδή