Συνέντευξη στα «ΝΕΑ»: Οι αποκαλύψεις του Αλμπερτ Μπουρλά για το εμβόλιο, τους κινδύνους, την πανδημία

«Εργαζόμαστε με πρωτοφανή ταχύτητα διατηρώντας ταυτόχρονα ισχυρή εστίαση στην ασφάλεια» τονίζει στα «ΝΕΑ» και τη δημοσιογράφο Μαρία Βασιλείου, ο έλληνας μάνατζερ της Pfizer. Στην πρώτη του συνέντευξη μετά την ανακοίνωση για το εμβόλιο, περιγράφει όλα όσα πρέπει να ξέρουμε για την εξέλιξη της μάχης κατά του κοροναϊού

Παρά την εξαιρετική ταχύτητα με την οποία κινήθηκε η Pfizer για την ανάπτυξη του πρώτου εμβολίου κατά της Covid-19, η διατήρηση υψηλών προδιαγραφών ποιότητας και ασφάλειας ήταν εξαιρετικά σημαντική σε όλη τη διαδικασία ανάπτυξης, εφαρμόζοντας όλα τα ρυθμιστικά και λειτουργικά μέτρα που απαιτούνται για τις δοκιμές εμβολίων, διαβεβαιώνει ο δρ. Αλμπερτ Μπουρλά, ο διευθύνων σύμβουλος της Pfizer, απαντώντας στο πιο κρίσιμο, ίσως, ερώτημα που απαασχολεί εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο εν μέσω της πανδημίας και αφορά την ασφάλεια του εμβολίου.
Ο έλληνας μάνατζερ της εταιρείας, που ανακοίνωσε πρώτη εμβόλιο με αποτελεσματικότητα 95% κατά της Covid-19, επεξηγεί πώς οι ερευνητές της Pfizer και της συνεργάτιδάς της BioNTech διασφάλισαν υψηλούς όρους ασφαλείας για το εμβόλιο δουλεύοντας υπό συνθήκες επείγουσας ανάγκης και νέες μεθόδους κόντρα στην ιστορική καταβολή ότι η ανάπτυξη εμβολίων για ένα νέο παθογόνο διαρκεί πολλά χρόνια.
Στη συνέντευξή του ο Μπουρλά αναφέρεται ακόμη στην επαγγελματική του πορεία, τα σχέδια για το ψηφιακό κέντρο της Pfizer στη Θεσσαλονίκη, τις προκλήσεις της πανδημίας, τις ανησυχίες του για την πρωτοφανή αυτή υγειονομική κρίση, τον ενθουσιασμό του για την πρωτιά του εμβολίου. Παρά το μακρύ, διεθνούς εμβέλειας επαγγελματικό του ταξίδι, επιμένει χωρίς ενδοιασμούς ότι «η Θεσσαλονίκη θα είναι πάντα το σπίτι μου».

Πώς αρχίσατε να ενδιαφέρεστε για τον κλάδο των φαρμάκων και ποια είναι τα πιο σημαντικά βήματα στην πορεία σας; Ξεκινήσατε από τη Θεσσαλονίκη.
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη, και σπούδασα στην Κτηνιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, όπου απέκτησα το διδακτορικό μου. Το μεγαλύτερο μέρος της επαγγελματικής μου ζωής ήταν με την Pfizer. Πρώτα, ως μέλος της ομάδας της εταιρείας στην Αθήνα, όπου σήμερα έχουμε μια αφοσιωμένη ομάδα συναδέλφων, που συνεργάζεται με τις ελληνικές Αρχές για να διασφαλίσει ότι τα καινοτόμα φάρμακα και τα εμβόλια, που παρέχουμε, είναι διαθέσιμα και ωφελούν τους ασθενείς σε όλη τη χώρα.
Η Αθήνα ήταν η αφετηρία της καριέρας μου στην Pfizer. Είχα ευκαιρίες να εκπροσωπήσω την εταιρεία σε όλο τον κόσμο, όπου είδα ακόμη περισσότερο την εκπληκτική επίδραση της Pfizer, των ταλαντούχων ανθρώπων και της καινοτόμου επιστήμης της στη ζωή των ασθενών, που προσεγγίζουμε. Σε αυτό το ταξίδι ζήσαμε με τη γυναίκα μου σε οκτώ διαφορετικές πόλεις, σε πέντε διαφορετικές χώρες πριν εγκατασταθούμε στη Νέα Υόρκη. Είχα την τιμή να εκλεγώ, πρώτα ως διευθύνων σύμβουλος το 2019 και μετά ως πρόεδρος το 2020, μιας εταιρείας που έχει τόσο σημαντικό αντίκτυπο στη ζωή των ανθρώπων.

Επισκέπτεστε τακτικά τη γενέτειρά σας. Τι σημαίνει για εσάς σήμερα, όντας στο τιμόνι μιας από τις μεγαλύτερες πολυεθνικές;
Ανεξάρτητα από το πόσες φορές μετακινούμαι ή από το πού μένω, η Θεσσαλονίκη θα είναι πάντα το σπίτι μου. Ας μην ξεχνάμε ότι έζησα στην Ελλάδα μέχρι και τα τριάντα μου, έτσι είχα μια ολόκληρη ζωή στην Ελλάδα. Εχω ακόμα όλους τους έλληνες φίλους μου και κάθε καλοκαίρι επιστρέφω και χαίρομαι να τους συναντώ. Πώς νιώθω στο τιμόνι ως Ελληνας; Νιώθω περήφανος. Νιώθω ενθουσιασμό και ταπεινοφροσύνη που ηγούμαι της Pfizer σε μια τόσο καθοριστική στιγμή στην ιστορία της εταιρείας μας και στην ιστορία της παγκόσμιας υγείας γενικά. Ελπίζω, με κάποιον μικρό τρόπο, η πορεία μου να εμπνεύσει κάποιους, να γνωρίζουν ότι μπορούν να μετακινηθούν και να καθοδηγήσουν άλλους, παραμένοντας ίδιοι.

Ενα από τα έξι ψηφιακά κέντρα της Pfizer βρίσκεται στην Ελλάδα. Ποια είναι τα σχέδια και οι προσδοκίες σας για το κέντρο αυτό;
Στην Pfizer έχουμε θέσει ως προτεραιότητα την κάλυψη των εξελισσόμενων αναγκών στην υγειονομική περίθαλψη, αυξάνοντας τις επενδύσεις μας σε τεχνολογίες, data και ψηφιακές ικανότητες. Επεκτείνουμε το παγκόσμιο δίκτυο Ψηφιακών και Τεχνολογικών Κέντρων, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάστασής μας στη Θεσσαλονίκη. Ο κόμβος μας στη Θεσσαλονίκη θα αποτελέσει κοιτίδα για υψηλού επιπέδου τεχνικές και άκρως εξειδικευμένες ψηφιακές ικανότητες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, οι Advanced Analytics και Agile Software Development. Ολα αυτά θα οδηγήσουν τελικά στην επιτάχυνση των επιστημονικών μας ανακαλύψεων και στο να φέρουν τις καινοτομίες γρηγορότερα στους ασθενείς.
Υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες για τις χώρες να προσελκύσουν τέτοιου είδους επενδύσεις. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται πολιτική και οικονομική σταθερότητα, σωστό περιβάλλον πολιτικής, σωστά κίνητρα και σωστή δεξαμενή ταλέντων. Η απόφαση της Pfizer να δημιουργήσει Ψηφιακό Κέντρο και Κέντρο Καινοτομίας στη Θεσσαλονίκη αντικατοπτρίζει την πεποίθησή μας ότι τόσο η χώρα όσο και η πόλη πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις. Η Θεσσαλονίκη κέρδισε την επένδυση για το Κέντρο, αλλά δεν αποτέλεσε έκπληξη για μένα. Ηξερα ότι αυτός ο κόμβος θα ήταν εξαιρετικά επιτυχημένος. Γνωρίζω την ποιότητα των επιστημόνων που αποφοιτούν από τα ελληνικά πανεπιστήμια και τη ζεστασιά με την οποία οι Ελληνες, και ιδίως οι νέοι, εργάζονται και επιδιώκουν να αναπτύξουν τις γνώσεις τους. Ετσι, δεν ήταν έκπληξη το ότι κέρδισαν.

Η Ελλάδα αντιμετώπισε με επιτυχία το πρώτο κύμα της πανδημίας. Τι σας εντυπωσίασε περισσότερο;
Ο τρόπος με τον οποίο η Ελλάδα αντιμετώπισε την πανδημία και το γεγονός ότι πραγματικά ξεχωρίζει ως μια από τις πιο επιτυχημένες χώρες στην αντιμετώπισή της είναι κάτι που με κάνει εξαιρετικά υπερήφανο. Η προσπάθεια αυτή συζητήθηκε πολύ διεθνώς, στη διάρκεια της σκοτεινής αυτής περιόδου. Μου προκαλεί μεγάλη χαρά να διαβάζω στον Τύπο για το πόσο καλά τα πήγε η χώρα μου. Αυτό που με εντυπωσίασε περισσότερο ήταν πώς όλοι οι άνθρωποι, η κυβέρνηση, οι επαγγελματίες υγείας ενώθηκαν για το καλύτερο. Τα μέτρα εφαρμόστηκαν έγκαιρα ύστερα από σύσταση της επιτροπής εμπειρογνωμόνων. Οι επαγγελματίες υγείας στα νοσοκομεία πολέμησαν στην πρώτη γραμμή της «μάχης» ενάντια στην Covid-19, σώζοντας τις ζωές πολλών ανθρώπων. Επίσης, η πλειονότητα των πολιτών έδειξε υπεύθυνη κοινωνική στάση και συμμορφώθηκε με τα μέτρα από την πρώτη ημέρα.

Καθώς βιώνουμε το δεύτερο κύμα της πανδημίας, στην Ευρώπη, εσείς στις ΗΠΑ, και άλλοι σε όλο τον κόσμο, τι σας απασχολεί κυρίως;
Η απάντησή μου είναι η ίδια με οποιονδήποτε άλλον άνθρωπο στη γη. Ανησυχώ για την υγεία των φίλων και της οικογένειάς μου, ανησυχώ για τον συνάνθρωπό μου. Ολοι όμως έχουμε έναν ρόλο να παίξουμε. Ο δικός μου τυχαίνει να είναι του διευθύνοντος συμβούλου ενός από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές εμβολίων, βιολογικών και στείρων ενέσιμων, οπότε είναι προνόμιο να προσφέρουμε την τεχνογνωσία και τις υποδομές μας για να βοηθήσουμε στην καταπολέμηση αυτής της πανδημίας. Ο μετασχηματισμός της Pfizer σε επιστημονικά καθοδηγούμενη βιοφαρμακευτική εταιρεία με ιδιαίτερη εστίαση στην καινοτομία μάς έδωσε τη δυνατότητα να δράσουμε γρήγορα και να ηγηθούμε στην αντίδραση της βιομηχανίας στην Covid-19. Και έπειτα από έξι μήνες, είμαστε ακόμη αφοσιωμένοι στο να κάνουμε το αδύνατο δυνατό. Αντιμετωπίζουμε αυτή την κρίση της δημόσιας υγείας κατά μέτωπο, σε πολλά μέτωπα, διασφαλίζοντας ότι καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια, καθώς διερευνούμε κάθε επιλογή για να προστατεύσουμε τις κοινότητές μας από περαιτέρω μόλυνση με ένα δυνητικό εμβόλιο και να βοηθήσουμε ασθενείς που τη χρειάζονται περισσότερο με μία δυνητική θεραπεία, όσο το δυνατόν γρηγορότερα και ασφαλέστερα.

Ποια ήταν η μεγάλη πρόκληση για εσάς στην πανδημία;
Ο ιός είναι ο εχθρός. Ο χρόνος είναι επίσης αντίπαλός μας. Εργαζόμαστε με πρωτοφανή ταχύτητα. Ιστορικά, η ανάπτυξη εμβολίων για ένα νέο παθογόνο διαρκεί πολλά χρόνια. Λόγω του επείγοντος της κατάστασης, προκαλούμε τον εαυτό μας να προχωρήσουμε την έρευνά μας σε ένα επιταχυνόμενο χρονικό πλαίσιο, το οποίο περιλαμβάνει το να σκεφτούμε ποια βήματα μπορούμε να κάνουμε παράλληλα, χωρίς να παραλείψουμε βήματα, αλλά μελετώντας νέους τρόπους να κάνουμε τα πράγματα και όχι διαδοχικά. Αυτός ο γρήγορος ρυθμός απαιτεί στενή συνεργασία μεταξύ αυτών που αναπτύσσουν τα εμβόλια, των ρυθμιστικών Αρχών και των ακαδημαϊκών ερευνητών για την εκ παραλλήλου προώθηση βασικών δραστηριοτήτων, διατηρώντας ταυτόχρονα ισχυρή εστίαση στην ασφάλεια.
Χρειάστηκαν μόλις 248 ημέρες από την ημέρα που ανακοινώσαμε τα σχέδιά μας για συνεργασία με την BioNTech για να φτάσουμε στις πρώτες αιτήσεις μας στις ρυθμιστικές Αρχές, στην FDA στις ΗΠΑ και σε ρυθμιστικές Αρχές σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης. Εχουμε λειτουργήσει με εξαιρετική ταχύτητα στο πρόγραμμα κλινικής ανάπτυξης από την πρώτη ιδέα έως την υποβολή των αιτήσεων στις ρυθμιστικές Αρχές, διατηρώντας πάντα την εστίασή μας στην ασφάλεια. Τόσο πολλά πράγματα χρειάστηκαν για να συμβεί αυτό. Πρόοδος στην τεχνολογία, τεράστια συνεργασία, χιλιάδες θαρραλέοι εθελοντές δοκιμών σε όλο τον κόσμο και, φυσικά, οι αφοσιωμένοι στον στόχο συνάδελφοι και στις δύο εταιρείες, την Pfizer και την BioNTech. Ευχαριστώ όλους όσοι συμμετείχαν εθελοντικά στην κλινική δοκιμή, τους ακαδημαϊκούς συνεργάτες και τους ερευνητές μας στα κέντρα μελετών, καθώς και τους συναδέλφους και τους συνεργάτες μας σε όλο τον κόσμο που εργάστηκαν μέρα και νύχτα για να διασφαλιστεί ότι η επιστήμη θα κερδίσει.

Η Pfizer βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ανάπτυξης εμβολίων κατά της Covid. Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα πρώτα εμβόλια είναι απλά ένα μικρό φως στο τούνελ. Τι λέτε εσείς;
Είμαι πολύ περήφανος για την Pfizer. Είναι μια καταπληκτική εταιρεία με ισχυρές ικανότητες να αντιμετωπίσει μια κρίση υγειονομικής περίθαλψης όπως αυτή, υποστηριζόμενη από την αποδεδειγμένη κληρονομιά μας στην ανάπτυξη εμβολίων, αντιιικών και αντιβιοτικών. Και έπειτα, το να έχεις την είδηση ότι οι κλινικές μας μελέτες πληρούσαν τα πρωτεύοντα καταληκτικά σημεία, δείχνοντας ότι το υποψήφιο εμβόλιο είναι 95% αποτελεσματικό και ανεκτό από τους συμμετέχοντες στη δοκιμή, ήταν σαφές πόσο σημαντική είναι η προσπάθεια αυτή της Pfizer και της συνεργάτιδάς μας BioNTech για την επιστημονική κοινότητα και την κοινωνία γενικότερα.
Ήταν μια τρομερή στιγμή για εμάς, γιατί μας δίνει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στο υποψήφιο εμβόλιό μας και μας φέρνει ένα σημαντικό βήμα πιο κοντά στην παροχή εμβολίου για να αποτρέψουμε την περαιτέρω εξάπλωση του SARS-CoV-2, σε μια εποχή που ο κόσμος το χρειάζεται περισσότερο με τα ποσοστά μόλυνσης να σημειώνουν νέα ρεκόρ, που τα νοσοκομεία πλησιάζουν σε επίπεδα πλεονάζουσας ικανότητας και που οι οικονομίες αγωνίζονται να ξανανοίξουν. Ο σκοπός της Pfizer είναι να αναπτύξει καινοτομίες που αλλάζουν τη ζωή των ανθρώπων. Αντιμέτωποι με την Covid-19, το κάλεσμα αυτό είναι πιο επείγον από ποτέ και στοχεύουμε να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια, καθώς αξιοποιούμε πλήρως το εύρος και το βάθος των πόρων μας για την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης. Δεσμευόμαστε να φέρουμε τη βαθιά μας κληρονομιά στην ανάπτυξη εμβολίων, την αξιοσημείωτη εμβέλεια και κλίμακά μας και τους πόρους κεφαλαίου για να υπηρετήσουμε τα εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο που πλήττονται από αυτήν την καταστροφική ασθένεια.

Ποιες είναι οι προκλήσεις για να διασφαλιστεί ότι θα ξεκινήσουν αποτελεσματικά προγράμματα εμβολιασμού;
Πιστεύουμε ότι η δημόσια εκπαίδευση θα είναι κρίσιμη και σκοπεύουμε να αυξήσουμε την επίγνωση στη σημασία των εμβολιασμών σε συνεργασία με οργανώσεις ασθενών, ιατρικούς οργανισμούς και φορείς δημόσιας υγείας. Έρευνες καταναλωτών δείχνουν ότι όσοι δεν σκοπεύουν να κάνουν εμβόλιο κατά της Covid-19 ανησυχούν για την επάρκεια των δοκιμών ασφάλειας λόγω της ταχύτητας ανάπτυξης. Είναι ζωτικής σημασίας να επεξηγηθεί όχι μόνο ως προς την Pfizer, αλλά συλλογικά με συνεργάτες του κλάδου, οργανώσεις ασθενών, κυβερνητικούς φορείς και οργανισμούς δημόσιας υγείας πώς οι παρασκευαστές εμβολίων συνεργάζονται στενά με την FDA, την EMA και άλλους ρυθμιστικούς φορείς για να διεξάγουν βασικές δραστηριότητες εκ παραλλήλου για να επιταχύνουν σημαντικά την ανάπτυξη εμβολίων χωρίς να θυσιάζουν αξιολογήσεις ασφάλειας και αποτελεσματικότητας.

Υπάρχει, όμως, ανησυχία ότι εξαιτίας της επείγουσας ανάγκης να βρεθεί εμβόλιο παρακάμφθηκαν κανόνες ασφαλείας.
Όπως είπα προηγουμένως, λόγω του επείγοντος της κατάστασης, προκαλούμε τον εαυτό μας να προχωρήσουμε την έρευνά μας σε ένα επιταχυνόμενο χρονικό πλαίσιο, το οποίο περιλαμβάνει να σκεφτούμε ποια βήματα μπορούμε να κάνουμε παράλληλα, χωρίς να παραλείψουμε βήματα, αλλά εξετάζοντας νέους τρόπους να κάνουμε πράγματα και όχι διαδοχικά. Παρότι η Pfizer κινείται με εξαιρετική ταχύτητα, εν μέρει χάρη στην τεχνολογία mRNA, η διατήρηση υψηλών προδιαγραφών ποιότητας και ασφάλειας είναι εξαιρετικά σημαντική σε όλη την ανάπτυξη. Λαμβάνουμε όλα τα ρυθμιστικά και λειτουργικά μέτρα που θα κάναμε υπό κανονικές συνθήκες για όλες τις δοκιμές εμβολίων, διατηρώντας τα υψηλότερα πρότυπα στη διαδικασία ανάπτυξης. Η ασφάλεια των συμμετεχόντων είναι υψίστης σημασίας. Όπως με όλες τις δοκιμές μας, ακολουθήσαμε όλους τους κανόνες και κανονισμούς για την προστασία της ασφάλειας των συμμετεχόντων.