Τα επόμενα τέσσερα χρόνια υπό τον εκλεγμένο πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Τζο Μπάιντεν (Joe Biden) θα δικιμαστει πόσο περισσότερο μπορεί η Τουρκία να ζορίσει τις σχέσεις της με το ΝΑΤΟ, χωρίς να επιβληθούν κυρώσεις.
Τουρκία και ΗΠΑ δίνουν μεγάλη σημασία στις οικονομικές τους σχέσεις και σε αυτές της ασφάλειας. Ωστόσο, η αποφασιστικότητα της Άγκυρας να μειώσει την εξάρτησή της από τις δυτικές κυβερνήσεις ενισχύοντας τους δεσμούς της με Μόσχα και Πεκίνο συχνά συγκρούεται με τους στόχους της Ουάσιγκτον. Η κυβέρνηση Τραμπ είχε προστατεύσει την Άγκυρα από κυρώσεις που προτείνονταν στο Κογκρέσο, αυτό όμως μπορεί να αλλάξει μόλις ο Μπάιντεν αναλάβει την εξουσία τον Ιανουάριο.
Μεταξύ των προτεραιοτήτων της Τουρκίας θα είναι να διασφαλίσει ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν θα επιβάλει κυρώσεις για την αγορά και τις δοκιμές του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400. Η χρήση του πυραυλικού συστήματος από την Τουρκία υπήρξε ένα από τα βασικά σημεία της διαμάχης με την Ουάσιγκτον τα τελευταία χρόνια, καθώς φαμνερώνει την απομάκρυνση του τουρκικού στρατού από το ΝΑΤΟ, πλησιάζοντας προς τη Ρωσία. Παρά τις επανειλημμένες αμερικανικές προειδοποιήσεις και από άλλους συμμάχους του ΝΑΤΟ, η Τουρκία συνεχίζει τις δοκιμές των S-400, υποδεικνύοντας έτσι την πρόθεσή της να τους χρησιμοποιήσει.
- Το ΝΑΤΟ εξέφρασε ανησυχίες ότι η ανάπτυξη ενός ρωσικού πυραυλικού συστήματος σε μια από τις χώρες-μέλη του θα μπορούσε να επιτρέψει στη Ρωσία να συγκεντρώσει πληροφορίες για τα οπλικά συστήματα του ΝΑΤΟ.
- Οι ΗΠΑ έδιωξαν την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35 και απείλησαν με κυρώσεις για τη χρήση των S-400, αλλά δεν έχει υπάρξει ακόμη εφαρμογή των κυρώσεων βάσει του νόμου CAATSA.
Η Τουρκία θα υπερασπιστεί το δικαίωμά της έναντι των αμερικανικών αιτημάτων να σταματήσει τις έρευνες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο. Το θέμα αυτό έχει μεγαλύτερη σημασία για τα υπόλοιπα μέλη του ΝΑΤΟ παρά για την Ουάσιγκτον, δεδομένης της γεωγραφικής εγγύτητας της Ευρώπης και των άμεσων επιπτώσεων στα ενεργειακά της συμφέροντα. Οι επιθετικές ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο είναι συνεπώς πιο πιθανό να προκαλέσουν τις ευρωπαϊκές κυρώσεις, παρά αυτές των ΗΠΑ. Ωστόσο, η Ουάσιγκτον έχει συμμαχήσει σταθερά με την Ελλάδα και την Κύπρο για τη μη νομιμότητα ορισμένων τουρκικών ερευνών πετρελαίου και φυσικού αερίου στην περιοχή. Η Άγκυρα θα προσπαθήσει να αποδυναμώσει τα αμερικανικά συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω πιέσεων και θα επιδιώξει στενότερη συνεργασία με την Ουάσιγκτον σε ζητήματα όπου οι δύο χώρες συμφωνούν.
Η Τουρκία θα προσπαθήσει να ασκήσει πιέσεις στην κυβέρνηση Μπάιντεν ώστε να κλείσουν νομικές υποθέσεις που σχετίζονται με κυρώσεις στο Ιράν. Το υπ. Οικονομικών των ΗΠΑ έχει κατηγορήσει την κρατική Halkbank (η οποία έχει προσωπικούς δεσμούς με τον Ερντογάν) για φερόμενο ξέπλυμα δισεκατομμυρίων ιρανικών δολαρίων. Η Ουάσιγκτον δεν έχει ακόμη επιβάλει ποινές στην τουρκική κυβέρνηση για τη συμμετοχή της στο σχήμα νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Ωστόσο, η κυβέρνηση Μπάιντεν είναι απίθανο να παραχωρήσει στην Άγκυρα μεγάλη ευελιξία, όταν η υπόθεση της Halkbank πάει ξανά στο δικαστήριο στις αρχές του 2021.
- Οι New York Times και άλλες πηγές αποκάλυψαν ότι υπό την κυβέρνηση Τραμπ το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης προσπάθησε να σταματήσει την υπόθεση της Halkbank, επιβάλλοντας οικονομικό πρόστιμο στην Τουρκία.
- Το 2016, ο τότε αντιπρόεδρος Μπάιντεν απέρριψε τα προηγούμενα αιτήματα του Ερντογάν για μείωση της αμερικανικής πίεσης στην Τουρκία.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα μπορούσε να ανοίξει την πόρτα για μια αυξημένη ευθυγράμμιση στην πολιτική ατζέντα των δύο χωρών στη Συρία. Η τουρκική μάχη, όμως, εναντίον των Κούρδων μαχητών και του αυτονομισμού αποτελεί μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες της εθνικής ασφάλειας του Ερντογάν. Συνεπώς, η Άγκυρα θα παραμείνει μάλλον άκαμπτη σε αυτό το ζήτημα. Άγκυρα και Ουάσιγκτον είναι πιθανό να συνεχίσουν να συγκρούονται με τις αντίστοιχες πολιτικές τους στη Συρία, εφόσον η πρώτη δουλεύει παραπλεύρως με τους Κούρδους μαχητές στις επιχειρήσεις για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.
- Η απόσυρση ορισμένων στρατευμάτων από τη Συρία από την κυβέρνηση Τραμπ βοήθησε στην προσωρινή χαλάρωση της αμερικανοτουρκικής έντασης, μειώνοντας την απτή αμερικανική στρατιωτική στήριξη στα κουρδικά στρατεύματα που δεν εμπιστεύεται η Άγκυρα.
Η Τουρκία θα επικεντρωθεί ιδιαίτερα να αντισταθμίσει την απώλεια της ειδικής σχέσης που είχε με τον προκάτοχο του Μπάιντεν. Η πιο προσωποπαγής διμερής προσέγγιση του Τραμπ δημιούργησε κενό πολιτικής μεταξύ του Λευκού Οίκου και του Κογκρέσου, το οποίο προστάτεψε την Τουρκία από τις εκκλήσεις των Αμερικανών νομοθετών για κυρώσεις τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Αλλά αυτό το χάσμα είναι πιθανό να συρρικνωθεί από τον νέο ένοικο του Λευκού Οίκου, δεδομένης της δέσμευσης του Μπάιντεν να αγκαλιάσει εκ νέου θεσμούς και συμμαχίες. Μόλις ο Μπάιντεν αναλάβει τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο, η αμερικανική κυβέρνηση είναι συνεπώς πιο πιθανό να παρουσιάσει ένα πιο ενωμένο μέτωπο σε κάθε ένα από τα θέματα όπου Ουάσιγκτον και Άγκυρα συγκρούονται – πιθανότατα εις βάρος της τελευταίας.
- Διαβάστε την πλήρη ανάλυση της Emily Hawthorne αναλύτριας σε θέματα Μ. Ανατολής και Βορείου Αφρικής, του αμερικάνικου ινστιτούτου γεωστρατηγικών ερευνών Stratfor με τίτλο «Trump’s Exit Will Increase Turkey‘s Exposure to Sanctions», στα αγγλικά, πατώντας ΕΔΩ
