Η λειτουργία του θεσμού των αιρετών εκπροσώπων των εκπαιδευτικών ο οποίος ξεκίνησε να λειτουργεί από το 1926 κινδυνεύει για δεύτερη φορά, στις μέρες μας, μετά την κατάργησή τους από την δικτατορία του Μεταξά και την χούντα των συνταγματαρχών.
Πρέπει να επισημάνουμε ότι ο θεσμός ισχυροποιήθηκε με τον νόμο 1566/1985 και μέχρι σήμερα λειτουργεί με αυτό το καθεστώς.
Το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται πάντα πρώτο σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι: πόσο χρήσιμοι και απαραίτητοι είναι οι αιρετοί εκπρόσωποι για την σωστή λειτουργία και τον έλεγχο της διοίκησης;
Η απάντηση πιστεύω είναι απλή και προκύπτει αβίαστα από την μέχρι τώρα λειτουργία του θεσμού. Η παρουσία των αιρετών είναι απαραίτητη και επιβεβλημένη καθώς ελέγχουν την διοίκηση, υπερασπίζονται δίκαια αιτήματα των συναδέλφων και προλαμβάνουν αυθαιρεσίες της διοίκησης παρότι είναι μειοψηφία στα Υπηρεσιακά Συμβούλια. Υπάρχουν βέβαια και ορισμένες περιπτώσεις παραφωνίας όπου μπορεί ο αιρετός να λειτουργεί ως «κομματάρχης», αλλά αυτές είναι εξαιρετικά περιορισμένες.
Το δεύτερο ερώτημα που υπάρχει είναι: χρειάζεται εκσυγχρονισμό και βελτιώσεις ο θεσμός; Η εμπειρία από την λειτουργία του θεσμού έδειξε ότι χρειάζεται εκσυγχρονισμό και βελτιώσεις. Είναι αναγκαία η βελτίωση του ρόλου και της δράσης των αιρετών. Αδύνατο σημείο της όλης λειτουργίας είναι: η έλλειψη ουσιαστικής λογοδοσίας από τους αιρετούς κατά την διάρκεια της λειτουργίας τους και ιδιαίτερα κατά τη λήξη της θητείας τους.
Όταν υφίσταται ένας δημοκρατικός θεσμός, οφείλει η Πολιτεία να τον ενισχύσει και να τον κάνει πιο λειτουργικό, πιο δημοκρατικό – συμμετοχικό. Είναι απαράδεκτο να τον «αφυδατώνει» και να τον οδηγεί στην «διάλυση».
Τι συμβαίνει όμως στο υπουργείο Παιδείας επί της Ν. Δ.; Η υπουργός ακολούθησε, για μια ακόμα φορά, την προσφιλή της τακτική – πρακτική σύμφωνα με την οποία μέσα σε 10 ημέρες να αλλάζει άποψη (;!) δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία του θεσμού. Στις 18/9 δημοσιεύεται απόφαση, υπογεγραμμένη από την υπουργό, που καθορίζει ότι οι εκλογές για την ανάδειξη των αιρετών εκπροσώπων των εκπαιδευτικών στα Υπηρεσιακά Συμβούλια θα πραγματοποιηθούν την Τετάρτη 4/11. Επίσης στην παρ. 5 αναφέρεται ότι: «Για την διευκόλυνση των εκλογέων … χορηγείται άδεια μιας (1) ημέρας σε όλους τους εκπαιδευτικούς …». Να σημειώσουμε στο σημείο αυτό ότι ουδέποτε οι εκπαιδευτικοί ζήτησαν να τους χορηγηθεί αυτή η άδεια.
Δεν πέρασαν ούτε 10 ημέρες και φέρνει τροπολογία στη Βουλή, σε άσχετο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών – και χωρίς καμία προηγούμενη διαβούλευση – (ΦΕΚ 186/Α/29-9-2020 άρθρο 22), σύμφωνα με την οποία οι εκλογές θα γίνονται με ηλεκτρονική ψηφοφορία και ημέρα Σάββατο. Η επιχειρηματολογία είναι πως μ’ αυτό τον τρόπο δεν θα χαθεί διδακτική ημέρα (πριν 10 ημέρες δεν υπήρχε αυτός ο κίνδυνος;) και το δεύτερο ότι για όλα φταίει ο συνήθης ύποπτος των ημερών: ο … κορωνοϊός.
Στις μέρες μας επιχειρείται με έντονο τρόπο η αποκοινωνικοποίηση του πολίτη (τηλεργασία, τηλεκπαίδευση με ζωντανή μετάδοση, ηλεκτρονική ψηφοφορία κ.ά). Πουθενά δεν αναφέρεται στην τροπολογία ότι αυτό επιβάλλεται μόνο στην παρούσα φάση λόγω της πανδημίας. Η διάταξη είναι γενική και για το διηνεκές καθώς είναι τροποποίηση του άρθρου 19 του Π.Δ. 1/2003. Πρόκειται για καθαρή προσπάθεια «αφυδάτωσης» και υποβάθμισης του θεσμού καθώς δεν προκρίνει κανένα άλλο μέτρο «δημοκρατικής του ενδυνάμωσης».
Στα Πανεπιστήμια, πρέπει να θυμηθούμε, επιβλήθηκε το ηλεκτρονικό σύστημα «Ζευς» καθώς υπήρχε σοβαρό πρόβλημα να μην διεξαχθούν καθόλου οι Πρυτανικές εκλογές, εξ αιτίας των παρεμβάσεων συγκεκριμένων ομάδων. Στο χώρο της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης υπάρχει τέτοιος κίνδυνος; ΟΧΙ Βέβαια. Μέχρι σήμερα οι εκπαιδευτικοί συμμετέχουν και διαφυλάσσουν τις εκλογές με άριστο τρόπο.
Γιατί επιβάλλεται το μέτρο της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας όπου μαζί με τα γενικότερα μέτρα «εγκλεισμού» δημιουργεί πρόσθετη αποστασιοποίηση και απομείωση της συλλογικής δράσης και έκφρασης; Αν ήθελαν να χρησιμοποιήσουν το μέτρο «δημοκρατικά», θα ενίσχυαν με άλλους τρόπους την διαδικασία αυτή όπως π.χ. η οργανωμένη λογοδοσία των αιρετών προς τους εκπαιδευτικούς.
Γιατί επιβάλλεται μόνο στην Ελλάδα να πραγματοποιηθεί η ηλεκτρονική ψηφοφορία; Είναι γνωστές από το παρελθόν οι προθέσεις της κυβέρνησης της Ν.Δ. να επιβάλλει την ηλεκτρονική ψηφοφορία στο σύνολο των συνδικαλιστικών δραστηριοτήτων. Αυτή είναι η μεγάλη εικόνα των κυβερνητικών παρεμβάσεων και δεν πρέπει να το ξεχνάμε.
Προξενεί αλγεινή εντύπωση και πρέπει να το σημειώσουμε το γεγονός ότι η αξιωματική αντιπολίτευση – ΣΥΡΙΖΑ – δεν εναντιώνεται στην κυβέρνηση στο θέμα αυτό, ψηφίζει ΠΑΡΩΝ – λες και είναι «κυανόκρανος» – και η συνδικαλιστική παράταξη των ΣΥΝΕΚ το αποσιωπά. Αν συνδυαστεί η στάση αυτή με το νόμο που έχει περάσει, ως κυβέρνηση, για τα συνδικάτα με την απαίτηση του 50% +1 για την κήρυξη απεργίας, δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα για το ποιες είναι στο βάθος της πολιτικής του οι θέσεις του για το συνδικαλιστικό κίνημα.
Κλείνοντας πρέπει να αναφερθούν τα πολύ απλά και δίκαια αιτήματα των εκπαιδευτικών.
- Να παραταθεί η θητεία των Υπηρεσιακών Συμβουλίων (δίνεται η δυνατότητα από την τελευταία τροπολογία) μέχρι να υπάρξουν καλύτερες συνθήκες για την διεξαγωγή των εκλογών.
- Οι εκλογές να πραγματοποιηθούν «δια ζώσης» και όχι ηλεκτρονικά.
- Οι εκλογές να πραγματοποιηθούν καθημερινή – εργάσιμη – ημέρα χωρίς να γίνει χρήση άδειας την οποία ποτέ δεν ζήτησαν.
* Ο Θωμάς Γεωργιάδης είναι μέλος της Γραμματείας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής
