Γιώργος Παπανδρέου: H Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αναπτύξει μια κοινή πολιτική για την Ανατολική Μεσόγειο [Βίντεο]

Ο Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς και πρώην Πρωθυπουργός, Γιώργος Α. Παπανδρέου, στην ομιλία του σε διαδικτυακή συζήτηση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Διεθνών Σχέσεων (ECFR) για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, το ρόλο της Ευρώπης και τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις, τόνισε μεταξύ άλλων τα εξής:
Η σημερινή κρίση Ελλάδας – Τουρκίας λαμβάνει χώρα σε μια συγκυρία όπου ο κόσμος έχει αλλάξει και εντείνονται οι πολιτικές με στενούς ιδιοτελείς αλλά και βραχυπρόθεσμους ορίζοντες. Δημιουργούν εντάσεις και αδυναμία συνεργασιών.
Οι υδρογονάνθρακες στην περιοχή μας δημιούργησαν νέες προοπτικές, αλλά έγιναν και αιτία έντασης. Συγκρούσεις, όπως αυτές στη Συρία, τη Λιβύη, την Υεμένη, εξελίχθηκαν σε πεδίο ευρύτερων γεωπολιτικών αντιπαραθέσεων.
Οι μετακινήσεις πληθυσμών απαιτούν νέες διεθνείς και περιφερειακές συμφωνίες. Η κλιματική αλλαγή βρίσκεται στην κορυφή της παγκόσμιας ατζέντας. Η πανδημία του COVID-19, έχει δημιουργήσει τεράστιες υγειονομικές, οικονομικές, κοινωνικές  προκλήσεις.
Στο νέο αυτό διεθνές περιβάλλον παρατηρείται μια στρατιωτικοποίηση της εξωτερικής πολιτικής, ιδιαίτερα όπως βλέπουμε, στην περίπτωση της Τουρκίας. Συνοδεύεται από μια επιθετική ρητορική, τη μη συμμόρφωση στους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, τις συνεχείς απειλές προς την Ελλάδα και την Κύπρο.
Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος της Ευρώπης απέναντι σε αυτή την ένταση που κινδυνεύει να αποσταθεροποιήσει την ευρύτερη περιοχή;
Πρώτα από όλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αναπτύξει μια κοινή πολιτική για την Ανατολική Μεσόγειο που θα λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα όλων των κρατών μελών αλλά και που θα βασίζεται στις θεμελιώδεις ευρωπαϊκές αρχές, που αφορούν το σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου, τις σχέσεις καλής γειτονίας, τη μη χρήση βίας, την ειρηνική επίλυση διαφορών, όπως και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτές οι αρχές πρέπει να αποτελούν κόκκινες γραμμές για την ΕΕ.
Η πρόταση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, για μια πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο κινείται προς την σωστή κατεύθυνση.
Καταλυτικό ρόλο μπορεί να παίξει και μια συμφωνία των χωρών της περιοχής για την αξιοποίηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας, δηλαδή, για ένα Πράσινο Συμβόλαιο για την Μεσόγειο. Ούτως ή άλλως, όλοι θα πρέπει να κινηθούν προς αυτή τη κατεύθυνση με ορίζοντα το 2050.
Σε ό,τι αφορά τις Ευρωτουρκικές σχέσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει με ενιαία φωνή να τονίσει στην Τουρκία ότι πρέπει να σταματήσει τις απειλές και τις επιθετικές πράξεις απέναντι σε δυο κράτη μέλη, την Ελλάδα και την Κύπρο.
Αν η Τουρκία το κάνει αυτό, αν δείξει ότι αποδέχεται το Διεθνές Δίκαιο και σέβεται τις αρχές της Ένωσης, θα υπήρχαν περιθώρια για πρόοδο στις Ευρωτουρκικές σχέσεις. Ίσως, θα μπορούσε να σχεδιαστεί μια ενδιάμεση διαδικασία, ένα Ελσίνκι 2, που πέρα από την ένταξη θα δημιουργούσε έναν συγκεκριμένο οδικό χάρτη, όπως το έκαναν το 1999 οι αποφάσεις του Ελσίνκι. Και είναι βέβαιο ότι σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα θα στήριζε την προοπτική αυτή της Τουρκίας, όπως το έχει κάνει και στο παρελθόν. Γιατί η Ελλάδα δεν θέλει να αποκλείσει, ούτε να περιθωριοποιήσει την Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο, θέλει όμως, η γειτονική της χώρα να κινείται με βάση κοινούς κανόνες που συμβάλλουν στη σταθερότητα και επιτρέπουν τη συνεργασία αλλά και θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για τη δίκαιη επίλυση του Κυπριακού.
Ασφαλώς, είναι θετική εξέλιξη ότι θα ξεκινήσουν οι διερευνητικές επαφές. Η Γερμανική Προεδρία συνέβαλε στην αποκλιμάκωση της έντασης, αλλά με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να τονίσω ότι η ατζέντα αυτής της συζήτησης αφορά αποκλειστικά την Ελλάδα και την Τουρκία.
Πρόκειται για μια μακροχρόνια διαδικασία. Η αποκλιμάκωση της έντασης και η δημιουργία ενός κλίματος εμπιστοσύνης είναι το αρχικό ζητούμενο με απώτερο στόχο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ των δύο χωρών, αλλά και ευρύτερα στην Ανατολική Μεσόγειο, σύμφωνα με τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της θάλασσας.

Δείτε σε βίντεο τη διαδικτυακή συζήτηση, σε βίντεο του ECFR