Νίκος Τσούλιας*: Υπάρχει Παιδεία χωρίς Τέχνη;

Οι συνεχείς αντιεκπαιδευτικές νομοθετικές πρωτοβουλίες του ΥΠΑΙΘ και της κυβέρνησης της Ν.Δ. διαμορφώνουν ένα γκρίζο περιεχόμενο για το σχολείο. Εξελίσσεται μια συστηματική θεσμική αποδόμηση στην εκπαίδευση, που φέρνει το εκπαιδευτικό μας σύστημα σε προσανατολισμούς παλιών εποχών.
Μπορεί να γυρίσει η εκπαίδευση στην προ του 1980 εποχή; Κάποτε ως θεσμική ύλη μάθησης στο σχολείο εθεωρείτο ένα σύνολο παραδοσιακών μαθημάτων, που διέτρεχαν δεκαετίες και δεκαετίες την πορεία του εκπαιδευτικού συστήματος, αν και κατά περιόδους όταν συνέβαινε προοδευτική μεταρρύθμιση, το σχολικό μαθησιακό πεδίο γνώριζε φάσεις ανανέωσης.
Αυτή η συντηρητική προσκόλληση άλλαξε καθοριστικά μετά το 1980. Νέα γνωστικά αντικείμενα συνδέονταν με βασικές όψεις της κοινωνίας και της οικονομίας, και κατά συνέπεια εισήλθαν ως στοιχεία νεωτερισμού στο σχολείο – εξελίσσοντάς το με βάση την γενικότερη πρόοδο.
Υπήρξε – έστω και καθυστερημένα – η εισαγωγή των Εικαστικών μαθημάτων. Και ο λόγος ήταν προφανής. Εκπαίδευση δεν εθεωρείτο πλέον μόνο η παροχή γνώσης αλλά και η διαμόρφωση αισθητικής αντίληψης για τη ζωή και για τον κόσμο. Η Τέχνη εκλήθη να καλλιεργήσει τη φαντασία, το συναίσθημα, τη δημιουργικότητα, την άποψη για τη ζωή μέσα από μια νέα ματιά, να δώσει πεδία χαράς, αυθεντικότητας,  αυτοβουλίας και γνήσιας έκφρασης στους μαθητές, να φέρει τα όνειρά τους μέσα στην πραγματικότητά τους. 
Ποιος μπορεί να ανατρέψει αυτή την ισχυρή ανέλιξη του εκπαιδευτικού συστήματος; Μια προσωρινή αναστολή θα είναι – και θα χαρακτηριστεί ως «μαύρη περίοδος» για τη σχολική ιστορία.   
Ας δούμε όμως την παρέμβαση μιας συναδέλφου, Εικαστικού – Αρχιτέκτονα.
«Το εκπαιδευτικό σύστημα οφείλει να δει το μέλλον και τις εξελίξεις στην παιδεία καθώς και στη γνώση με ταυτόχρονη ορθότερη διαπαιδαγώγηση.
Η κυβέρνηση της ΝΔ με την αρτηριοσκλήρυνση που την διακατέχει και τις συντηρητικές πεποιθήσεις γυρίζει την παιδεία πολλές δεκαετίες πίσω. Η κυβέρνηση δείχνει ξεκάθαρα το μένος και ταυτόχρονα το φόβο της σε μαθησιακά πεδία με κριτική σκέψη και δημιουργικότητα.
Δείχνει να φοβάται την ελεύθερη σκέψη και έκφραση που θα έπρεπε να είναι ο θεμέλιος λίθος του παιδαγωγικού συστήματος. Το κυρίαρχο πρόβλημα της είναι ότι η ελεύθερη σκέψη δημιουργεί κριτική σκέψη, δεν δημιουργεί ανθρώπους γεμάτους πληροφορίες που δεν μπορούν όμως να τις εκφράσουν, να τις εξελίξουν, να τις κρίνουν όπως γίνεται μέσα από τη ματιά της ελεύθερης τέχνης.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να αναφερθώ στο ότι υπάρχουν διάφορα είδη σκέψης και διάφορα είδη νοημοσύνης τα οποία είναι όλα σεβαστά. Αυτό συνεπάγεται την ίση αντιμετώπιση των επιστημών και των τεχνών και στο πεδίο αποφάσεων άλλα κυρίως στο σχεδιασμό του αναλυτικού προγράμματος.
Η δημιουργικότητα χρειάζεται τη γνώση και τη δεξιότητα σε ευέλικτες, ανοιχτές και ισορροπημένες μεθόδους διδασκαλίας. Δεν θα έπρεπε να συζητάμε για την απόσυρση του ΦΕΚ που καταργεί τις τέχνες στο Λύκειο σε ένα μάθημα πανελληνίως εξεταζόμενο αλλά την αναγωγή των τεχνών σε βασικό μάθημα και όχι απλά επιλογής.
Δεν θα πρέπει να είναι στη διακριτική ευχέρεια του κάθε Διευθυντή να προτρέπει τους μαθητές σε άλλες επιλογές λόγω έλλειψης καθηγητών και αιθουσών προκαλώντας έτσι τη μειωμένη ζήτηση τεχνηέντως, δίνοντας ένα ψευδεπίγραφο επιχείρημα στην υπουργό.
Η επίκληση της υπουργού στο συγκεκριμένο επιχείρημα δημιουργεί το εξής ερώτημα. Επίκληση της άγνοιας ή του θράσους έναντι της αλήθειας;
Συμπερασματικά, είναι απαράδεκτη αλλά και επικίνδυνη η κατάργηση των τεχνών στην παιδεία για τον απλούστερο λόγο ότι διαμορφώνει μια κατάσταση χωρίς τη βασική αρχή της διαμόρφωσης προσωπικοτήτων των μαθητών τόσο σε πνευματικό αλλά και σε συναισθηματικό επίπεδο.
Συνοψίζοντας θα πρέπει να αναφερθούμε και στις απώλειες που επιφέρει η απόφαση αυτή με τις απολύσεις εκατοντάδων εκπαιδευτικών μονίμων και αναπληρωτών από το εκπαιδευτικό σύστημα. Χρειαζόμαστε όραμα και μέθοδο και όχι σπασμωδικές και συντηρητικές ιδέες».

* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής

Πατήστε εδώ και δείτε τα 62 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια