Σε κάποια εφημερίδα, δεν έχει σημασία ποια, διάβασα ως κύριο τίτλο πως ήρθε «το τέλος της εικονικής πραγματικότητας» και σκέφτηκα πως από μόνος του ο τίτλος, είναι… αναξιόπιστος και δεν στέκει ούτε ως πλάκα, σε μια εποχή η οποία καθημερινά στηρίζεται, δοξάζει και καθορίζει τον σύγχρονο… πολιτισμό, ακριβώς λόγω στρέβλωσης της πραγματικότητας· τον πολιτικό-κοινωνικό πολιτισμό της «εικονικής πραγματικότητας», που είναι εδώ κραταιά και απέχει μάλιστα πόρρω από το… τέλος της.
Ανεξάρτητα από την πρόθεση της εφημερίδας, είμαι της άποψης πως η «εικονική πραγματικότητα», η παραμορφωτική εικόνα της πραγματικότητας, όπως την προβάλλουν τα ηλεκτρονικά κυρίως ΜΜΕ, είναι πλέον αυτό που λέμε «το όπιο του λαού» και όχι εκείνο το παλαιότερο σλογκανάκι που έλεγε πως «η θρησκεία είναι το όπιο του λαού». Το συγκεκριμένο «όπιο» βεβαίως, έχει πολύ στενές σχέσεις με αμέτρητες θεωρίες και ιδεολογήματα που ευθύνονται για μια σειρά από πρακτικές, οι οποίες έχουν εισχωρήσει για τα καλά μέσα στην κοινή συνείδηση και έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην πορεία της κοινής ζωής, θετικά ή αρνητικά, πάντως όχι αδιάφορα…
Τώρα, ο ίδιος ο 21ος αιώνας μας, θα συνεχίσει να διατηρεί και να επαυξάνει την, από τον 20ό αιώνα, εδραίωση και επιβολή της τηλεοπτικής εικονικής πραγματικότητας. Ο παρών αιώνας θα συνεχίσει να διατηρεί αυτήν και τους μηχανισμούς της, μια που, ας μην ξεχνιόμαστε, γνωρίζει πολύ βαθιά το διαφημιστικό παιχνίδι τού λαϊκισμού και την επακόλουθη χειραγώγηση των μαζών, επηρεάζοντάς τες ως προς τα καταναλωτικά προϊόντα, ενώ, κατά περιόδους, λειτουργεί και ως προπαγάνδα, που επιβάλλει πλαίσια δράσης στην οικονομία και την πολιτική, εξυπηρετώντας και στηρίζοντας συμφέροντα που θεωρεί πως θα την εδραιώσουν ως Σύστημα και Εξουσία.
Αλλά, όλα αυτά τα γνωστά και κοινώς παραδεκτά, είναι μόνο η μια πλευρά του θέματος της «εικονικής πραγματικότητας»· η άλλη είναι εκείνη του ευρύτερου έως και ευρύτατου λαού, ο οποίος βρίσκεται σφιχταγκαλιασμένος ως αναπόσπαστο κομμάτι της εικονικής επιρροής και εξάρτησης. Από τον παλαιό ελληνικό κινηματογράφο, ο οποίος κατέγραψε τον παλαιότερο τρόπο ζωής και το κοινωνικό σκηνικό μιας άλλης Ελλάδας, ο πολίτης συνδέθηκε, μέσα στο σπίτι και στο καφενείο ακόμα, με το μαγικό «κουτί», αφοσιωμένος και απορροφημένος από την… εικόνα, η οποία έγινε η κυρίαρχη «πηγή» πληροφόρησης και ψυχαγωγίας, με αποτέλεσμα να πίνουν νερό στο όνομά της. Το θαύμα της TV!!!
Με λίγα λόγια, η «θολή» από την χειραγώγηση εικόνα, έγινε το υποκατάστατο των γεγονότων, μικρών ή μεγάλων· εν συντομία, η εικόνα έγινε η ίδια η πραγματικότητα, με αποτέλεσμα όλοι πλέον να άγονται και να φέρονται, από τα ελεγχόμενα ΜΜΕ, κινούμενοι ανάλογα με τα παρουσιαζόμενα της τηλεοπτικής εικόνας και του… λόγου της.
Η φράση «το είπε η τηλεόραση» αναδεικνύει το γεγονός πως, κάθε συζήτηση πλέον, κάθε σκέψη και συμπέρασμα, ξεκινούν από εκεί.
Η θεαματική εξέλιξη της κινηματογραφικής τέχνης και η αποτελεσματικότητα της εικόνας, τις αναγάγει πλέον σε μεγάλες και ισχυρές δυνάμεις, με θεαματικά αποτελέσματα ως προς την επιρροή που ασκούν στον κόσμο, στο κάθε τι. Οι πολυποίκιλες ηλεκτρονικές πλατφόρμες, με τη δύναμη και την ισχύ της εικόνας που εκπέμπουν, έχουν καταστήσει την εικονική πραγματικότητα ως την πιο κραταιά «κοσμοθεωρία», η οποία αναμφισβήτητα σαρώνει και επικρατεί παγκοσμίως, ως μεγάλος (πολύ μεγάλος βρε παιδί μου…) Αδελφός!
Σκέφτομαι πως οι δυο μήνες της καραντίνας στηρίχτηκαν από τον κόσμο επειδή λειτούργησαν οι συσκευές εικόνας,TV, διαδίκτυο και πλατφόρμες. Δεν μπορώ να φανταστώ μια παύση της εικόνας σε εκείνη την διάρκεια! Δεν θα προλαβαίναμε να απαριθμήσουμε θύματα…
Ας το πάρουμε απόφαση: εάν η πολιτική, αλλά και η πολιτιστική πραγματικότητα, δεν λάβουν σοβαρά υπ’ όψη τους τη χθεσινή, τη σημερινή και τη μέλλουσα χρήση της εικόνας στην πραγματικότητα, το μόνο που θα καταφέρουν είναι να τεθούν, οι όποιες εκτιμήσεις και οι σχεδιασμοί τους, εκτός θέματος.
Το «παιχνίδι», έτσι παίζεται πλέον. Με την εξουσία τις εικόνας, χειραγωγημένης ή όχι να πρυτανεύει, να καθορίζει και να επιβάλει, σε Δύση και Ανατολή, μια πλανητική πρωτοκαθεδρία!
Δεν υπάρχει λοιπόν «τέλος» στην «εικονική πραγματικότητα». Ο κόσμος, ο λαός, η κοινωνία, η ταξική πάλη στον βαθμό που υπάρχει, οι πολιτικές ιδέες, οι φιλοσοφικές τάσεις, αλλά και οι τέχνες, οι αισθητικές αναζητήσεις, μαζί με την αδιάκοπη εξέλιξη των τεχνολογικών επιτεύξεων, θα υπάρχουν και οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τους τον… παντοκρατορικής ισχύος παράγοντα της εικόνας και της εξουσίας της.
Και, για να δώσω ένα παράδειγμα θα αναφερθώ στο παιχνίδι του Ολυμπιακού με τον Παναθηναϊκό στις 21/6. Στο Καραϊσκάκη λοιπόν, κεκλεισμένων των θυρών λόγω κορονοϊού, για να τονίσουν το ηθικό των παικτών του Ολυμπιακού, έφτιαξαν στις κερκίδες ζωγραφισμένα ομοιώματα κόσμου και από τα μεγάφωνα ακούγονταν ζητωκραυγές και ομαδικά ηχογραφημένα συνθήματα υπέρ της ομάδας. Ο θρίαμβος της εικονικής πραγματικότητας μέσα στο γήπεδο, ώστε να δημιουργηθεί ατμόσφαιρα φιλάθλων δίχως φιλάθλους. Η αποθέωση του
ψέματος στην υπηρεσία παραγόντων…
Φοβάμαι πως οι… αιθεροβάμονες πολίτες, που προετοιμάζονται για την κάθε λογής επανάσταση, εάν θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο, θα πρέπει να υπολογίζουν πως, δίχως την χρήση της εικόνας και της γοητείας της, θα χάσουν, για άλλη μια φορά, το… παιχνίδι.
* Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης
