Νίκος Τσούλιας*: Να διαφυλάξουμε την Τράπεζα Θεμάτων από την υπονόμευσή της

Απλοί ορθολογικοί προβληματισμοί επί της Τράπεζας θεμάτων

Η εισαγωγή ενός νέου θεσμού στην εκπαίδευση απαιτεί κάποιες προϋποθέσεις ανάλογα με το εύρος και τη δυναμική της καινοτομίας. Δεν είναι ένα απλό ζήτημα μιας ad hoc νομοθετικής ρύθμισης και της σχετικής διοικητικής εφαρμογής.
Έτσι, στην περίπτωση εισαγωγής του Εθνικού Απολυτηρίου (Ε.Α.) απαιτείται συνολική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, η οποία θα περιλαμβάνει τουλάχιστον το γυμνάσιο και το λύκειο. Η εγκατάλειψη της ιδέας περί Ε.Α. από την ηγεσία του ΥΠΑΙΘ οφείλεται στην απουσία μιας τέτοιας μεταρρύθμισης. Αν η καινοτομία είναι μικρότερης εμβέλειας, τότε απαιτούνται αλλαγές και μετασχηματισμοί στα συνδεόμενα με την καινοτομία εκπαιδευτικά πεδία.
Η τράπεζα θεμάτων συνδέεται άμεσα με τις εξετάσεις, το σύστημα βαθμολογίας και με την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών αλλά και έμμεσα με το περιεχόμενο του σχολείου, με την ποιότητα της παιδείας, με τον λειτουργικό αναλφαβητισμό, με τη σχολική αποτυχία, με τις ανισότητες, με την αντισταθμιστική εκπαίδευση.
Αν δεν υπάρχει αντιμετώπιση και ρύθμιση όλου αυτού του «αστερισμού» των εκπαιδευτικών παραμέτρων, η εισαγωγή της θα επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στη συνολική εξέλιξη του λυκείου και τελικά θα πληγεί και η ίδια η καινοτομία.
Η πρόχειρη και αντιπαιδαγωγική και αντιεπιστημονική ανακίνηση του θέματος χωρίς να προσδιορίζονται ούτε καν τα βασικά στοιχεία της Τράπεζας, τα οποία τίθενται στην απόλυτη ευθύνη του ΥΠΑΙΘ και για τα οποία δεν προβλέπει ούτε καν τη στοιχειώδη και αναγκαία συμμετοχή των εκπαιδευτικών φορέων είναι κρίσιμο ζήτημα.
Η εισαγωγή της Τράπεζας είναι θετικό μέτρο μόνο στην περίπτωση που τηρηθούν οι αναγκαίες προϋποθέσεις. Προφανώς θα συνεργήσει στην εκλογίκευση της βαθμολογίας, στην επιμέρους αντικειμενικοποίησή της, στην ισχυροποίηση του απολυτηρίου και κυρίως στην ανάγκη να σταθούμε με επιμέλεια στην προαγωγή της ποιότητας της εκπαίδευσης. Ταυτόχρονα θα θέσει το ζήτημα των παιδαγωγικών και διδακτικών μεθόδων, της διαφοροποιημένης διδασκαλίας κλπ.
Ας δούμε μερικές όψεις του ζητήματος με τη σημερινή μορφή του. Το σύστημα των εξετάσεων στο λύκειο σήμερα είναι πολύ χαλαρό, απόρροια του διάχυτου λαϊκισμού των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Η απότομη και έντονη αυστηροποίηση του εξεταστικού συστήματος από την κυβέρνηση της Ν.Δ. – και σε συνδυασμό με την εισαγωγή της Τράπεζας – θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μεγάλου ποσοστού μετεξεταστέων μαθητών.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Σήμερα έχουμε στο λύκειο μεγάλο ποσοστό λειτουργικού αναλφαβητισμού – επί του οποίου δεν γίνεται καμιά συζήτηση. Έχουμε ανισότητες, οι οποίες διαμορφώνουν ένα σκηνικό αποθάρρυνσης και ουσιαστικής εγκατάλειψης της μορφωτικής προσπάθειας των μαθητών, που πλήττονται από αυτές.
Αν προστεθεί δε το γεγονός της έντασης των ανισοτήτων λόγω της πολύχρονης κρίσης, αλλά και οι «εκπαιδευτικές / διδακτικές διαφορές» που πρόσθεσαν οι τεχνικές αδυναμίες της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στη διάρκεια της πανδημίας, τότε το όλο πρόβλημα γίνεται μείζον. Υπάρχουν πολλοί μαθητές που θα πάνε τον Σεπτέμβριο στο λύκειο μετά από απουσία μισού χρόνου και θα απαιτηθεί σταδιακή προσαρμογή τους. Θα πάνε να βρουν ένα θεσμό που θα θέσει νέες δυσκολίες; Επιπλέον, μπορούμε να αγνοήσουμε ότι σήμερα δεν υπάρχει κανένα σύστημα αντισταθμιστικής εκπαίδευσης για να θέσει τις βάσεις άμβλυνσης των ανισοτήτων;
Σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμη εισαγωγή της τράπεζας θεμάτων τον επόμενο Σεπτέμβριο, όπως ισχυρίζεται η ηγεσία του ΥΠΑΙΘ. Εκτός των προϋποθέσεων που δεν έχουν διαμορφωθεί, υπάρχουν και τεχνικά προβλήματα. Για να δημιουργηθεί η Τράπεζα απαιτείται χρόνος επαρκής για να συμμετάσχουν οι εκπαιδευτικοί, για να γίνει η σχετική αξιολόγηση των θεμάτων και όλο αυτό το πεδίο αφορά χιλιάδες θέματα!
Εκτιμώ ότι το ΥΠΑΙΘ δεν θα προχωρήσει στην εφαρμογή αυτού του μέτρου ακόμα και για πρακτικούς λόγους – σαν αυτούς που προανέφερα. Στην αντίθετη περίπτωση, το αποτέλεσμα είναι δεδομένο από τώρα. Για έναν απλό γνώστη των εκπαιδευτικών πραγμάτων, το τι θα συμβεί το φθινόπωρο στα λύκεια με τις βαθμολογίες, με τις αποτυχίες και αργότερα με τους μετεξεταστέους είναι ήδη φανερό.

* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής

Πατήστε εδώ και δείτε τα 58 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια