Τις τελευταίες ημέρες, ή μάλλον νύχτες λόγω της διαφοράς ώρας, παρακολουθούμε τις εκρήξεις στο καζάνι που βράζει στις ΗΠΑ.
Εκρήξεις δυνατές που έχουν ήδη θύματα, όχι μόνο τους καταγεγραμμένους νεκρούς των διαδηλώσεων αλλά και την εμπιστοσύνη των πολιτών στο κράτος Δικαίου. Ή μήπως αυτή ακριβώς η απουσία εμπιστοσύνης στο κράτος είναι που πυροδοτεί όλη αυτή τη βία; Όταν το κράτος στο οποίο έχεις εκχωρήσει μέρος των ελευθεριών σου στο πλαίσιο ενός κοινωνικού συμβολαίου αντί να σε προστατεύει, γίνεται πηγή απειλής και φόβου, τότε πως μπορεί μια κοινωνία να μείνει όρθια;
Πώς μπορεί να λειτουργήσει συντεταγμένα, να λύσει τα προβλήματά της ουσιαστικά και εποικοδομητικά;
Η κατάσταση που παρακολουθούμε στις ΗΠΑ είναι συγκλονιστική όχι μόνο λόγω των δυνατών εικόνων, αλλά κυρίως λόγω της κοινωνικής δυναμικής που εκπέμπει. Είναι σαν να βλέπεις σε αργή κίνηση το ηφαίστειο να εκρήγνυται και η λαβα, να εκτινάσσεται υπό την συσσωρευμένη πίεση όλων των περιεχομένων της. Είμαστε μακριά για να μπορούμε να έχουμε μια πλήρη κατανόηση των όσων συμβαίνουν, αλλά κι όσοι είναι κοντά δεν πιστεύω ότι μπορούν εύκολα, τουλάχιστον προς ώρας, να εντάξουν τα γεγονότα σε κατηγορίες.
Σε μια πολιτεία η αστυνομία γρονθοκόπησε έναν παππού που περπατούσε στηριζόμενος στο μπαστούνι του. Στη Νέα Υόρκη τα μεγάλα μαύρα SUVs οχήματα της αστυνομίας κατευθύνθηκαν πάνω στο ειρηνικά συγκεντρωμένο πλήθος. Από την άλλη, ο αρχηγός της αστυνομίας στο Χιούστον πήγε πρώτος μεταξύ των αστυνομικών που εποπτεύει και περπάτησε μαζί με τους διαδηλωτές. Την προηγούμενη Κυριακή διαδηλωτές έβαλαν φωτιά σε μαγαζιά στην Ουάσιγκτον. Την επομένη η αστυνομία έριξε δακρυγόνα σε πολίτες που διαδήλωναν ειρηνικά, για να φύγουν ώστε να πάει ο Τραμπ στην εκκλησία να φωτογραφηθεί με την βίβλο στο χέρι. Την κρατούσε ανάποδα. Γεγονός αδιαμφισβήτητο είναι η δολοφονία του George Floyd. Φαίνεται, όμως, πως οι κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας που ξέσπασαν ήταν ευρύτερη αντίδραση. Όχι μόνο στην ρατσιστική δολοφονία Floyd, αλλά στην αδικία, που διευρύνεται.
Έχει ειπωθεί ότι οι μεγάλες αλλαγές συμβαίνουν εκεί που το αδύνατο συναντιέται με το αναπόφευκτο. Τέτοιο σημείο συνάντησης μοιάζει να είναι η δολοφονία του George Floyd. Η ανθρώπινη ιστορία είναι μια συστηματική επανάληψη, σε διαφορετικούς χρόνους και τόπους, του γεγονότος ότι οι προνομιούχες ομάδες σπάνια εγκαταλείπουν τα προνόμιά τους οικειοθελώς. Ένα άτομο, μπορεί να αναγνωρίσει την αδικία και να αποποιηθεί των άδικων προνομίων του. Πολλές τέτοιες φωτισμένες προσωπικότητες είναι φάροι ανθρωπιάς στην ανθρώπινη ιστορία. Αλλά συλλογικά, οι ομάδες δεν χαρακτηρίζονται από τέτοιες αναλαμπές δίκαιης κρίσης. Όσοι ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας, οι αδικημένοι, οι καταπιεσμένοι, πάντα και μόνο μέσα από αγώνες κέρδιζαν κάθε εκατοστό του κοινωνικού και ταξικού τους χώρου.
Δεν τους δόθηκε τίποτα ποτέ άκοπα. Κι αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Δεν πρέπει να το ξεχνάμε, όχι μόνο για λόγους ιστορικής ή παραταξιακής θαλπωρής των αναμνήσεων, αλλά, κυρίως, γιατί αν πάψουμε να αγωνιζόμαστε για την ισότητα των ευκαιριών, το όραμα και την προοπτική της κοινωνικής κινητικότητας, την αξιοκρατία και την δικαιοσύνη, τότε πολύ σύντομα θα δούμε την κοινωνία μας να σπάει στα δύο: τους προνομιούχους και τους μη προνομιούχους.
Τα κομμάτια αυτής της σπασμένης κοινωνίας παρακολουθούμε την τελευταία εβδομάδα στις ΗΠΑ να καταρρέουν με πάταγο. Ως μαέστρος του διχασμού, ο Τραμπ δίνει τον τόνο της βίας: προσπαθεί να επιβάλλει την τάξη και την σιωπή με περισσότερη βία, με τις δυνάμεις ασφαλείας να συγκρούονται με όποιον βρεθεί στο διάβα τους. Εργαλειοποιεί την καταστροφή, για εκλογικό του όφελος. Ο Τραμπ δεν ενδιαφέρεται. Εξυπηρετείται από τον διχασμό.
Όμως, ως που μπορεί να φτάσει αυτό;
Ένας πραγματικός ηγέτης θα μπορούσε αντί να επενδύει στην αντίδραση, να δημιουργήσει διάλογο και αρμονία. Να βρει το αφήγημα και τις πολιτικές που θα κάνουν τους πολίτες να εμπιστευτούν ξανά το κράτος. Να μιλήσει για μεγαλύτερα θέματα που ενώνουν και δεν διχάζουν τους ανθρώπους. Ένας πραγματικός ηγέτης θα επιδίωκε συναίνεση και απόδοση Δικαιοσύνης. Θα έκανε τους ανθρώπους να νοιώθουν ότι έχουν προοπτική, ότι το Αμερικάνικο όνειρο ισχύει κι ότι μπορούν να ελπίζουν ότι θα πετύχουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους χωρίς περιορισμούς από χρώμα, γειτονιά, φύλο, σεξουαλικές προτιμήσεις.
Πάντα είναι η κατάλληλη στιγμή να κάνεις το σωστό, έλεγε ο Μαρτιν Λουθερ Κινγκ. Αλλά το σωστό από το λάθος είναι, την ώρα της ταραχής, που διακρίνει τον πραγματικό ηγέτη, από έναν πολιτικάντη.
Ο κόσμος εκεί έξω ζητά Αλλαγή: Δικαιοσύνη και ευκαιρίες. Για όλους εμάς μόνη πυξίδα των πολιτικών μας αποφάσεων πρέπει να είναι «το σωστό». Να σταθούμε δίπλα σε κάθε πολίτη που στις ΗΠΑ και στον υπόλοιπο κόσμο ζητά μια πραγματική Αλλαγή, για περισσότερη Δημοκρατία.
* Ο Παύλος Χρηστίδης, είναι Εκπροσώπος Τύπου του Κινήματος Αλλαγής
(«We need Change – Χρειαζόμαστε Αλλαγή» είναι το σύνθημα που χρησιμοποιούν όσοι συμμετέχουν στις πορείες στις ΗΠΑ)
